Αναζήτηση
Xωρίς μεγάλες προσδοκίες αναμένεται η επιστροφή των επικεφαλής των θεσμών αυτή την εβδομάδα –ίσως και σήμερα το βράδυ –στην Αθήνα, προκειμένου να ξεκινήσει ένας νέος γύρος διαπραγματεύσεων για τη δεύτερη αξιολόγηση.
Η εμπλοκή στο θέμα της επιστροφής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα βαραίνει την ατμόσφαιρα των διαπραγματεύσεων και οι πηγές απ’ όλες σχεδόν τις πλευρές δεν διακρίνουν ακόμη φως στην άκρη του τούνελ. Αντίθετα, εκφράζουν ανησυχίες ότι η εμπλοκή μπορεί να διαρκέσει καιρό και να παραπεμφθεί η όποια λύση –αν υπάρξει –τουλάχιστον στον Ιανουάριο, αν όχι και στον Φεβρουάριο. Συγκεκριμένα, μια πηγή των ευρωπαϊκών θεσμών αναφέρει ότι η διαδικασία, έτσι όπως εξελίσσεται, θα απαιτήσει πιθανώς άνωθεν πολιτική παρέμβαση, σε επίπεδο ίσως και αρχηγών κρατών και όχι απλώς υπουργών Οικονομικών, προκειμένου να οδηγηθεί σε αποτέλεσμα.
Η εικόνα γίνεται πιο ανησυχητική αν επιβεβαιωθούν πληροφορίες που μεταδίδονται από δυο πηγές, σύμφωνα με τις οποίες παρά τη φαινομενική σύγκρουση μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας, στην πραγματικότητα οι δυο πρωταγωνιστές της διαπραγμάτευσης, ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και ο διευθυντής Ευρώπης του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν, βρίσκονται σε κοινή γραμμή. «Ο Σόιμπλε με τον Τόμσεν έχουν δέσει περισσότερο από κάθε άλλη φορά» αναφέρει η μια πηγή , ενώ η άλλη υποστηρίζει ότι «ο Σόιμπλε κρύβεται πίσω από τον Τόμσεν». Αυτό που υπονοούν οι πηγές είναι ότι τόσο ο γερμανός υπουργός Οικονομικών όσο και ο δανός τεχνοκράτης υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα χρειάζεται κι άλλες βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές, δηλαδή σκληρά μέτρα. Ο πρώτος, ως μέλος του Eurogroup, δεν μπορεί να πιέσει πέραν ενός ορίου στο πλαίσιο της αξιολόγησης, αλλά ο Τόμσεν –με το επιχείρημα ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο –μπορεί να το κάνει. Ετσι, οι πιέσεις για συνεχή υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα της Γερμανίας και για ελάφρυνση του χρέους ή –διαφορετικά –νέα μέτρα 4,2 δισ. ευρώ του ΔΝΤ καταλήγουν να γίνονται οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Η απουσία της Λαγκάρντ
Η κατάσταση γίνεται δυσκολότερη για την Ελλάδα, αναφέρουν αναλυτές, εξαιτίας και του γεγονότος ότι η Λαγκάρντ είναι απορροφημένη από τη δίκη που αντιμετωπίζει στη Γαλλία, με αποτέλεσμα την ελληνική υπόθεση να τρέχει εξ ολοκλήρου ο Τόμσεν. Επίσης, οι αναλυτές εκτιμούν ότι δεν βοηθά η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, προκειμένου να προωθηθεί προς λύση η ελληνική υπόθεση.
Η διαπραγμάτευση που αναμένεται να ξεκινήσει αύριο ή και μεθαύριο με τους επικεφαλής των θεσμών εκτιμάται ότι θα επιδιώξει να δώσει ώθηση στην κυρίως ατζέντα της δεύτερης αξιολόγησης και ειδικότερα στα εργασιακά, αλλά και στα ενεργειακά και στην τοποθέτηση διοίκησης και την ενεργοποίηση του Υπερταμείου.
Τα θέματα που σχετίζονται με την επιστροφή του ΔΝΤ, δηλαδή τα πρωτογενή πλεονάσματα και τα μέτρα για την επίτευξή τους, ενδεχομένως θα παραπεμφθούν για τον Ιανουάριο, εκτιμούν πηγές των θεσμών. Πάντως, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος επιμένει ότι όλα τα θέματα θα λυθούν μαζί και είναι προφανές ότι η κυβέρνηση δεν είναι διατεθειμένη να οδηγηθεί σ’ έναν επώδυνο συμβιβασμό, π.χ. για τα εργασιακά, χωρίς να εξασφαλίσει ως αντάλλαγμα την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.
Η μοναδική λύση που διαφαίνεται ως πιθανή είναι η θέσπιση ενός νέου κόφτη, που θα επεκτείνεται πέραν του 2018, οπότε και λήγει η ισχύς του υφιστάμενου και θα καλύπτει και την περίοδο 2019-2020. Ωστόσο, θεωρείται βέβαιο ότι το ΔΝΤ θα θελήσει έναν κόφτη πραγματικά κοφτερό, που να περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα μείωσης των συντάξεων και του αφορολογήτου. Τα συγκεκριμένα μέτρα φαίνεται πως αντιμετωπίζουν με θετικό τρόπο πλέον και κάποιοι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Αισιοδοξία και ανάπτυξη
Ο προϋπολογισμός βασίζεται σε αισιόδοξες παραδοχές. Εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι 2,7% και προβλέπει ότι τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν περαιτέρω –χάρη στην εφαρμογή από 1/1/2017 νέων φορολογικών μέτρων.
Ολα αυτά όμως προϋποθέτουν ότι η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί ομαλά (για την ακρίβεια, θα έπρεπε να έχει ήδη ολοκληρωθεί) και ότι θα ακολουθήσουν η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία και η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ετσι, η χώρα θα μπορούσε να επιστρέψει και στις αγορές κάποια στιγμή το 2017. Οταν συντάχθηκε, μάλιστα, ο προϋπολογισμός υπήρχε ακόμη η εκτίμηση ότι τα μέτρα για τη ρύθμιση του χρέους θα πήγαιναν λίγο παραπέρα από την απλή παράθεση των ήδη γνωστών βραχυπρόθεσμων μέτρων, προκειμένου να πειστεί το ΔΝΤ να επιστρέψει στο ελληνικό πρόγραμμα.
Ολες αυτές οι εκτιμήσεις διαψεύστηκαν στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου. Οι αποφάσεις για το χρέος περιορίστηκαν στο βραχυπρόθεσμο κομμάτι, με τον Γερούν Ντεϊσελμπλούμ να παραπέμπει στο 2018 για τα περαιτέρω, η αξιολόγηση δεν ολοκληρώθηκε και η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης δεν έχει μπει ακόμη στον ορατό ορίζοντα. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε πηγή των θεσμών, το Eurogroup ήταν «πολύ απογοητευτικό».
