Ο πρωθυπουργός που βγήκε από τον πάγο

Ο Σέρτζιο Ματαρέλα το ‘πε και το ‘κανε: από χθες η Ιταλία έχει πρωθυπουργό, τον Πάολο Τζεντιλόνι, και ώς το τέλος της εβδομάδας θα έχει αποκτήσει και κυβέρνηση. Ο λευκός καπνός βγήκε χθες το πρωί από το Κυρινάλιο έπειτα από δυο ημέρες διαβουλεύσεων, όταν ο «σιωπηλός πρόεδρος» κάλεσε τον υπουργό Εξωτερικών για να του αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Εκείνος την έλαβε «με επιφύλαξη», όπως επιβάλλει η συνταγματική τάξη. Αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι θα βρει τη στήριξη της υπάρχουσας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας για την κυβέρνησή του –στήριξη από τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν πρόκειται να υπάρξει.

Ο Τζεντιλόνι ήταν ένας από τους τρεις πρωθυπουργήσιμους της μετά Ρέντσι εποχής. Οι άλλοι δύο ήταν ο πρόεδρος της Γερουσίας Πιέρο Γκράσο και ο υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Πάντοαν. Ο λόγος που επικράτησε η υποψηφιότητα Τζεντιλόνι δεν είναι μόνο ότι ο νέος πρωθυπουργός είναι αφοσιωμένος στον Ρέντσι (τόσο που η αντιπολίτευση κάνει λόγο για «αχυράνθρωπο»), αλλά και ότι ο Πάντοαν θα κληθεί πιθανότατα να εξουδετερώσει άμεσα την βόμβα της Monte dei Paschi, της τρίτης μεγαλύτερης τράπεζας της Ιταλίας, η οποία δεν κατάφερε να αντλήσει τα κεφάλαια που χρειάζεται και επομένως θα χρειαστεί κρατικό χρήμα –εις βάρος των ομολογιούχων της.

Σε κάθε περίπτωση, ο Τζεντιλόνι βγήκε για ακόμη μια φορά «από τον πάγο», όπως είχε πει ο ίδιος όταν ο Ρέντσι τον είχε καλέσει για να του αναθέσει το υπουργείο Εξωτερικών. Γιατί οι φιλοδοξίες του δεν ήταν τόσο υψηλές: το όνειρό του ήταν να κλείσει την πολιτική του καριέρα με τη δημαρχία της Ρώμης. Στις προκριματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος, ωστόσο, τερμάτισε τρίτος στους τρεις. Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, προς το τέλος του 2014, ήρθε το «ξεπάγωμα» με την ανάθεση του υπουργείου Εξωτερικών. Και τώρα, γράφει η «Ρεπούμπλικα», είναι αρκετά «ζεστός» για να περάσει το κατώφλι του πρωθυπουργικού μεγάρου.

Αν και άνθρωπος του Ρέντσι, δεν θα πρέπει να δει κανείς μια ρεπλίκα του πρώην πρωθυπουργού στο Παλάτσο Κίτζι. Τουλάχιστον όχι στο στυλ: Ο Τζεντιλόνι διακρίνεται για τους χαμηλούς του τόνους και την ολύμπια ηρεμία του, ενώ δεν διαθέτει ίχνος από το χάρισμα του προκατόχου του. Πολιτικά, πάντως, η ταύτιση είναι σχεδόν απόλυτη. Ο νέος πρωθυπουργός είναι ο θεωρητικός του ρεντσισμού και ο πρώτος από τους ισχυρούς της Ρώμης που τον υποστήριξε όταν ο Ρέντσι ήρθε με φόρα από τη Φλωρεντία για να κατακτήσει την πολιτική σκηνή της Ιταλίας.

Ο ίδιος είναι «Ρομάνο» αριστοκρατικής καταγωγής. Το παλάτσο όπου ζει στη Ρώμη είναι οικογενειακό –δεν υπάρχει κουδούνι στο θυροτηλέφωνο που να μην γράφει Τζεντιλόνι. Ο μοναδικός της οικογένειας που δεν μένει στο ίδιο οίκημα είναι ένας θείος ιησουίτης που έγραφε για θέματα θρησκείας στην κομμουνιστική εφημερίδα «Μανιφέστο». Κάποια στιγμή αποφάσισε να μονάσει –«Δεν χρειάζεσαι πια το διαμέρισμα», του είπε η οικογένεια και εκείνος το παρέδωσε (πού αλλού;) σε συγγενείς. Από την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά ξεκίνησε και η πορεία του νέου πρωθυπουργού. Ως φοιτητής συμμετείχε στην ιταλική εκδοχή του Μάη του ’68 και όταν αποφοίτησε από τις πολιτικές επιστήμες επέλεξε τον δρόμο της δημοσιογραφίας γράφοντας μεταξύ άλλων στην επιθεώρηση «Πόλεμος και Ειρήνη», την οποία εξέδιδαν οι ιδρυτές του «Μανιφέστο» Λουτσάνα Καστελίνα και Μικελάντζελο Νοταριάνι.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 έρχεται η οικολογική στροφή με την ανάληψη της διεύθυνσης του περιοδικού «Νέα Οικολογία». Εκεί γνωρίζει τον Πράσινο Φραντσέσκο Ρουτέλι κι όταν αυτός ο τελευταίος γίνεται δήμαρχος της Ρώμης, τον παίρνει μαζί του ως εκπρόσωπο Τύπου. Τα δημοτικά είναι κατά κάποιο τρόπο το περιβάλλον του. Οι συμπολίτες του που είναι ψηφοφόροι του Δημοκρατικού Κόμματος δεν θα το εκτιμήσουν –ο 60χρονος πια Τζεντιλόνι θα περάσει σε δεύτερη μοίρα. Κι όταν βγει από τον πάγο για να αναλάβει το υπουργείο Εξωτερικών κάποιοι θα πουν ότι είναι πολύ «ρωμαιοκεντρικός» για να έχει αντίληψη της διεθνούς σκηνής.