Ας δούμε τη συγκυρία ξανά. Ο Πρωθυπουργός ανακοινώνει κοινωνικό μέρισμα από υπεραπόδοση εσόδων. Το ποσό δεν είναι τεράστιο. Δεν συνιστά καν 13η σύνταξη. Του δημιουργεί όμως έναν χώρο. Ενα ξέφωτο. Και πίσω από αυτό μπορεί κάποιος να σημειολογήσει ορισμένες αλήθειες. Η πρώτη είναι πως η αναδιανεμητική πρωτοβουλία βραχείας κλίμακας της κυβέρνησης την επαναφέρει με μερική θέρμη στη πραγματική κοινωνική δεξαμενή της. Ο κόσμος, φτωχός, εξαθλιωμένος, εξαντλημένος από φορολαίλαπες και αποσυναρμολόγηση του κεκτημένου δεκαετιών, μετράει και το τελευταίο ευρώ. Οι συνταξιούχοι, η πιο δυναμική ομάδα μιας μετέωρης κοινωνίας, είναι η αφετηρία των αποφάσεων και ο τελευταίος αρμός ενός κοινωνικού ιστού που καταρρέει. Η Νέα Δημοκρατία ήξερε πως όσο κι αν διαφωνούσε με την όλη οπτική δεν θα μπορούσε να μην ψηφίσει το επίδομα. Ο Πρωθυπουργός, πάλι, με την πρωτοβουλία του ήθελε να πει: «Εχω ηττηθεί. Εχω συνθηκολογήσει. Με την πρώτη ευκαιρία όμως θα θυμηθώ και θα δράσω υπέρ αυτών που με πίστεψαν».
Το διάγγελμά του, βιαστικό και σχεδόν δραματικό, οδηγούσε σε βέβαιη εμπλοκή στον βαθμό που με δική του ευθύνη και στρατηγική κινείται σε ένα διαρκές πλαίσιο διαπραγμάτευσης με όλα ανοιχτά. Για την ακρίβεια, ο Τσίπρας ως τακτικιστής ανέμενε ή ήξερε πως η αναδιανεμητική του «λεοντή» ενδεχομένως θα πυροδοτούσε αντιδράσεις στην ακραία πτέρυγα των δανειστών.
Κάτι που όντως συντελέστηκε χθες. Οι θεσμοί ανακοίνωσαν πως παγώνουν τα μέτρα για το χρέος επειδή οι ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης εμφανίζονται να μην είναι στα συμφωνηθέντα. Είχε προηγηθεί το κλίμα από τον Σόιμπλε. Ας το συνοψίσουμε πάλι: επειδή διαφωνούμε με τη λογική μονομερούς άσκησης πολιτικής, σας τιμωρούμε, αφαιρώντας το ελάχιστο που είχατε αποσπάσει (και είχαμε συμφωνήσει).
Συγγνώμη, αλλά η κίνηση των δανειστών φτιάχνει αφήγημα στον Τσίπρα. Του επιτρέπει να κάνει μια σειρά πραγμάτων. Από την ονομαστική ψηφοφορία σήμερα στη Βουλή (φτιάχνοντας κλίμα διακομματικής συναίνεσης στην επιδοματική επιλογή του) μέχρι ηρωική έξοδο με εκλογές αν θέλει με το εξής επιχείρημα: «Με συνέθλιψαν επειδή επιχείρησα να φτιάξω χαραμάδα φιλολαϊκή στα Μνημόνιά τους». Βεβαίως, στις πρωτοβουλίες του δεν μπορεί να υπολογίζει σε ένα δημοψήφισμα. Κάτι τέτοιο μόνο ως φάρσα θα μπορεί να νοηθεί. Θα μπορεί όμως έγκαιρα να διασώσει υπολείμματα του προφίλ του.
Αυτό όμως αφορά εκείνον και το κόμμα του. Και τα κόμματα είναι εργαλεία ή μοχλοί της δημοκρατίας. Παρέρχονται. Αυτό που είναι πιο επικίνδυνο είναι η από τα πάνω ακύρωση κάθε εθνικής πολιτικής. Η δραματική υπενθύμιση της επιτροπείας. Κάτι που θα βρει μπροστά του και ο επόμενος πρωθυπουργός.