Τα χρόνια της δικτατορίας, οι ευρωπαϊκές χώρες παρείχαν άσυλο στους Ελληνες που έφευγαν από τη χώρα για να μην υποστούν διώξεις λόγω της ιδεολογίας τους ή της πολιτικής τους δράσης. Η Ελλάδα, άλλωστε, είχε αποπεμφθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης όταν επιβεβαιώθηκαν καταγγελίες ότι πολιτικοί κρατούμενοι υφίστανται βασανιστήρια. Ηταν στοιχειώδης υποχρέωση κοινωνιών με δημοκρατικά αντανακλαστικά απέναντι σε διωκόμενους από ένα ανελεύθερο καθεστώς. Οι αντιστασιακοί της εποχής οφείλουν πολλά στις χώρες που τους περιέθαλψαν γενναιόδωρα, και στους πολίτες τους.
Η Ελλάδα αυτό το διάστημα, μεταξύ άλλων, οφείλει να αντιμετωπίσει ένα ανάλογο πρόβλημα. Μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα κατά του Ταγίπ Ερντογάν στην Τουρκία, κατέφυγαν στη χώρα μας ζητώντας πολιτικό άσυλο οκτώ στρατιωτικοί, που κατηγορούνται ως συμμέτοχοι στο σχέδιο ανατροπής. Στις δίκες σε πρώτο βαθμό ο εισαγγελέας ζήτησε την άρνηση έκδοσής τους, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι στη χώρα τους δεν θα έχουν δίκαιη δίκη και ότι κινδυνεύουν η ασφάλειά τους, η αξιοπρέπεια και η ζωή τους, η έδρα όμως διχάστηκε. Η απόφαση θα ληφθεί από τον Αρειο Πάγο. Ωστόσο, όσο παρατείνεται η εκκρεμότητα και εντείνονται οι πιέσεις του τουρκικού κράτους προς την Ελλάδα, πολλοί πολίτες κινητοποιούνται για να αποτρέψουν την παράδοση των οκτώ στρατιωτικών στην Τουρκία.
Το βασικό ερώτημα που θα έπρεπε να τεθεί, υποστήριξε ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσιτσελίκης σε προχθεσινή εκδήλωση κατά της έκδοσης, είναι αν ισχύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία, κάτι που κατά τις μαρτυρίες δεν φαίνεται να ισχύει. Σημειώθηκε επίσης η απειλή του καθεστώτος Ερντογάν να επαναφέρει την ποινή του θανάτου, που αν πραγματοποιηθεί επιτείνει την επισφάλεια των εκζητουμένων. Ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος, από τη σκοπιά του, πιστεύει ότι τα αρμόδια δικαστήρια «οφείλουν να απόσχουν της έκδοσης». Επισημαίνει μάλιστα ότι χάσαμε χρόνο, διότι θα μπορούσαμε να είχαμε παραπέμψει την υπόθεση πολύ νωρίς στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
Εδώ, προκύπτουν εύλογα ερωτήματα: Είχε διανοηθεί η ελληνική κυβέρνηση τη διάσταση του προβλήματος; Είχε κατανοήσει ο Πρωθυπουργός ότι όταν μιλούσε με τον Ερντογάν, πιθανόν αναλάμβανε δεσμεύσεις που δεν μπορούσε να υλοποιήσει; Είχε διανοηθεί κανείς από τους αριστερούς των δικαιωμάτων, πολλοί από τους οποίους έκαναν καριέρα ως αριστεροί των δικαιωμάτων (όπως η παρούσα στην εκδήλωση Τασία Χριστοδουλοπούλου, που απέφυγε να μιλήσει), ότι στα δύσκολα δοκιμάζεται κανείς;
Το πιθανότερο, όχι. Κι ίσως γι’ αυτό το συγκεκριμένο θέμα έγινε ένα ακόμα τεστ των ιδεολογικών ανακλαστικών του ΣΥΡΙΖΑ. Τι είναι για το κόμμα της αυτοαποκαλούμενης ριζοσπαστικής Αριστεράς τα ανθρώπινα δικαιώματα; Ενα ρητορικό σχήμα που το επικαλούμαστε όταν μας βολεύει ή μια καταστατική αρχή από την οποία δεν κάνουμε βήμα πίσω;
Στον ΣΥΡΙΖΑ, όσοι δεν εθελοτυφλούν, πρέπει να το έχουν καταλάβει. Η συνθετότητα της ζωής παίρνει εκδίκηση από τα σχήματα, από τα τσιτάτα και από τα συνθήματα που οδηγούν στην εξουσία. Στην περίπτωση των οκτώ Τούρκων, η κυβέρνηση έχει πολλούς στους οποίους μπορεί να στηριχτεί: πολίτες διαφορετικών πολιτικών αποχρώσεων (από τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μανώλη Γλέζο έως τον Απόστολο Δοξιάδη), σοβαρούς καθηγητές, τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Θα συνταχθεί με την οικουμενική διάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή θα εξακολουθεί να σέρνεται σε μικροκομματικούς σχεδιασμούς, έγκλειστη ενός χωρίς αρχές τακτικισμού;
Οπως και να ‘χει, οι οκτώ τούρκοι αξιωματικοί δεν πρέπει να εκδοθούν στην Τουρκία. Είναι δημοκρατική μας υποχρέωση.
