Η λέξη «εφάπαξ» κοινωνικά μέτρα ήταν το «κλειδί» στη μεταμεσονύχτια συνέντευξη που έδωσε ο Αλέξης Τσίπρας στις Βρυξέλλες μετά το Συμβούλιο Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών.

Η ίδια λέξη χρησιμοποιήθηκε κι ενώπιον της Aνγκελα Μέρκελ, παρότι η ίδια παρέπεμψε προκαταβολικά το σύνολο των θεμάτων του ελληνικού προγράμματος στους θεσμούς. Ο Πρωθυπουργός προσπάθησε με αυτόν τον τρόπο να καθησυχάσει όλες τις πλευρές και να διαβεβαιώσει ότι η βοήθεια προς τους αδύναμους έχει έκτακτο χαρακτήρα, επομένως δεν πρόκειται να επηρεάσει τους δημοσιονομικούς στόχους του 2017. Το γεγονός δε πως ο Τσίπρας μίλησε για «παρεξήγηση» που μπορεί να λυθεί, δείχνει προς την κατεύθυνση της εκτόνωσης της μίνι κρίσης που δημιουργήθηκε τα τελευταία 24ωρα με τους δανειστές, με στόχο το ξεμπλοκάρισμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων για την ανακούφιση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Αυτό, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ελληνικής πλευράς, μπορεί να συμβεί και σύντομα, καθώς από τις διαβουλεύσεις που έγιναν με τους Ευρωπαίους, φάνηκε να αποδέχονται τις εξηγήσεις του Μαξίμου πως εάν η κυβέρνηση περίμενε τα στοιχεία της Eurostat τον Μάρτιο για το πλεόνασμα (η υπεραπόδοση εκτιμήθηκε στο 1,454 δισ.) τότε θα επιβαρυνόταν πράγματι ο προϋπολογισμός του 2017 δημιουργώντας τρύπες. Σημειωτέον πως αυτό συνέβη επί διακυβέρνησης Σαμαρά, όταν ο τότε πρωθυπουργός έδωσε έκτακτη βοήθεια τον Μάιο του 2014 προκαλώντας δημοσιονομικά κενά.

Για την κυβέρνηση, όλη η φασαρία που προκλήθηκε με αιχμή το επίδομα στους αδύναμους πολίτες θα αποτελέσει πιθανότατα το επόμενο διάστημα αντικείμενο μιας συζήτησης «περασμένα ξεχασμένα». Αυτό μένει να επιβεβαιωθεί.

Παρ’ όλα αυτά οι δηλώσεις Τσίπρα στο κτίριο της Καγκελαρίας με την Μέρκελ στα αριστερά του είναι υποδηλωτικές των προθέσεων της κυβέρνησης. Μιλώντας για ανάπτυξη που δεν μπορεί να αφορά στατιστικές και αριθμούς αλλά πρέπει να επουλώσει τις πληγές της κρίσης και να ανακουφίσει όλους εκείνους που τα δύσκολα χρόνια έκαναν τεράστιες θυσίες στο όνομα της Ευρώπης, ο Πρωθυπουργός προϊδέασε ότι έρχονται κι άλλες εκπλήξεις. Κι ότι θα επιμείνει στην άποψη πως είναι κυριαρχικό δικαίωμα κάθε χώρας να αποφασίζει πώς θα διανέμει το περίσσευμα από τις υποχρεώσεις της. Γι’ αυτό και ζήτησε γενναίες αποφάσεις από όλους τους εταίρους.

Ζητήματα που καίνε

Αλλα είναι όμως τα μεγάλα ζητήματα που «καίνε» τον Αλέξη Τσίπρα. Και φυσικά σχετίζονται με την πορεία της διαπραγμάτευσης. Η κυβέρνηση διαπιστώνει μια ανεξήγητη «αντιδημοκρατική» – σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό – επιμονή του ΔΝΤ για λήψη νέων μέτρων-κάβα για την περίοδο μετά τη λήξη του επίσημου προγράμματος. Η αναφορά του από τη Νίσυρο σε «ανόητους τεχνοκράτες» μόνο τυχαία δεν ήταν. Ο Τσίπρας έχει αποφασίσει εδώ και καιρό να μην αποδεχθεί τη νομοθέτησή τους «ό,τι κι αν αυτό συνεπάγεται»… Για το Μαξίμου και συνολικότερα για τον ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι και ξεκάθαρα και απλά. Ανώτερη κυβερνητική πηγή εξηγεί: «Εάν ο ΣΥΡΙΖΑ αποδεχθεί νέα μέτρα, τότε το μόνο βέβαιο είναι ότι έχει τελειώσει. Οι σημερινές 12 μονάδες διαφορά από τη ΝΔ θα γίνουν πολύ περισσότερες και ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταποντιστεί στο 10%. Εάν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αρνηθεί μέχρι τέλους (αδιευκρίνιστου χρονικά) να νομοθετήσει έξτρα μέτρα για το 2019 και το 2020, όπως αξιώνει ο Τόμσεν του ΔΝΤ, τότε έχει μεγάλη πιθανότητα να επιβιώσει πολιτικά και να αντέξει». Σε αυτήν τη θεωρία, που ακούγεται σωστή ως προσέγγιση, υπάρχει ένα μεγάλο κενό. Τι θα γίνει στην περίπτωση που η διαπραγμάτευση οδηγηθεί στο πλήρες αδιέξοδο και η δεύτερη αξιολόγηση σέρνεται και παραμένει ανοιχτή; Ακριβής απάντηση δεν υπάρχει. Επειδή αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ακριβής σχεδιασμός. Με βάση την αρχική απόφασή του να καθυστερήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τις εκλογές ούτως ώστε όταν αυτές διενεργηθούν ο ΣΥΡΙΖΑ να έχει αποκομίσει κάποια οφέλη από τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης της οικονομίας, ο Αλέξης Τσίπρας θα επιδιώξει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια στη διαπραγμάτευση. Χωρίς ωστόσο να υποχρεώσει τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ να ψηφίσουν νέα μέτρα. Εάν αυτό δεν καταστεί εφικτό, τότε θα βρεθεί μπροστά στον μονόδρομο των εκλογών. «Κάτι τέτοιο όμως δεν έχει συζητηθεί επισήμως» αναφέρουν αρμόδιες κυβερνητικές πηγές πιθανολογώντας ότι «πράγματι μπροστά στο απόλυτο αδιέξοδο ο Τσίπρας θα προτιμήσει τη λύση που θα τού προκαλέσει τη μικρότερη πολιτική βλάβη». Συμπέρασμα; Ο Τσίπρας θα επιδιώξει να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση ακόμη κι αν αυτή χρειαστεί να τραβήξει λίγο παραπάνω. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση βάζει dead line τον Ιανουάριο θέλοντας να συζητηθεί από την ΕΚΤ τον Φεβρουάριο η ένταξή της στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, όμως πιστεύει ότι ακόμη κι αν αυτό γίνει τον Μάρτιο, «δεν θα έχει χαθεί η παρτίδα». Αλλωστε, σύμφωνα με μια γραμμή πληροφόρησης, στόχος του Μαξίμου είναι η έξοδος της χώρας στις αγορές χρήματος περί τα τέλη του 2017, αρχές του 2018. Επίσης, το επόμενο διάστημα δεν έχει μπροστά της ορατό κίνδυνο της οικονομικής ασφυξίας, κάτι που ήδη ίσχυε από την άνοιξη του κολασμένου 2015.

Θα τραβήξουντο χαλί;

Ομως, υπάρχει και μία ακόμη παράμετρος, την οποία η κυβέρνηση δεν υποτιμά καθόλου. Και αφορά τη μικρή μεν αλλά υπαρκτή πιθανότητα να της τραβήξουν το χαλί κάτω από τα πόδια οι ίδιοι οι δανειστές ή ακόμη και η Γερμανία. Οχι οδηγώντας την Ελλάδα αποκλειστικά σε οικονομικό αδιέξοδο, αλλά προκαλώντας μια μεταναστευτική κρίση που θα είχε ως συνέπεια να «φορτώσει» ο Ερντογάν στην Ελλάδα 50.000 πρόσφυγες μέσα σε λίγα 24ωρα.

Το Προσφυγικό είναι ένα ζήτημα που προκαλεί μεγάλη ανησυχία στον Αλέξη Τσίπρα και το επιτελείο του. Οι απειλές του τούρκου προέδρου δεν περνούν απαρατήρητες, ενώ υπάρχει πάντα ο φόβος της υπερχείλισης των νησιών μας από πρόσφυγες που θα φεύγουν ανεξέλεγκτα από τα τουρκικά παράλια. Να σημειωθεί ότι ένα από τα στοιχεία που δυσκόλεψαν έτι περαιτέρω τη χθεσινή συνάντηση Τσίπρα – Μέρκελ ήταν η αναφορά της καγκελαρίου στην υπόθεση του Αφγανού που παρότι είχε καταδικαστεί για ανθρωποκτονία στην Ελλάδα, διέπραξε δολοφονία στη Γερμανία.

Στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί πάντως προβληματισμός.

Αν κάτι συζητούνταν εντόνως στα πηγαδάκια των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ την ημέρα της ψήφισης του εφάπαξ επιδόματος για τους συνταξιούχους, αυτό αφορούσε την προοπτική της κυβέρνησης. Κοινώς, αν βγαίνει όλη αυτή η ιστορία με το πρόγραμμα και τους δανειστές.

Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ στηρίζει και εμπιστεύεται τον Αλέξη Τσίπρα. Θεωρεί ότι ορθώς το Μαξίμου αποφάσισε τη χορήγηση έκτακτης βοήθειας στους πιο αδύναμους από την υπεραπόδοση των εσόδων και συγχρόνως επικροτεί την οξεία αντίδραση του Πρωθυπουργού στην απαίτηση του ΔΝΤ να ληφθούν πρόσθετα μέτρα για την περίοδο μετά την λήξη του τρίτου Μνημονίου. Ομως πιστεύουν ότι εάν ο οδικός χάρτης εξόδου από την κρίση δεν βγαίνει, τότε ενδεχομένως να είναι χαμένος κόπος η προσπάθεια του Μαξίμου να ολοκληρωθεί η συμφωνία. «Το αφήγημα πρέπει να βγει σε όλες του τις διαστάσεις. Να πάρει μπροστά η οικονομία, να έρθουν επενδύσεις, να μας εμπιστευθούν οι αγορές. Εάν πάρουμε κάτι λιγότερο από αυτά που επιδιώκουμε, θα είναι σαν να έχουμε κάνει μια τρύπα στο νερό» λένε κυβερνητικοί βουλευτές που έχουν αρχίσει να αμφιβάλλουν για το εάν αξίζει τον κόπο να θυσιάσεις όλο το πολιτικό σου βάρος για μία υπόθεση που δεν ξέρεις αν μπορεί να οδηγήσει στο ξέφωτο.

Πάντως, αν κάτι θεωρείται βέβαιο αναφορικά με το πώς σκέφτεται ο Αλέξης Τσίπρας, αυτό εντοπίζεται στην αντίληψή του ότι με δική του πρωτοβουλία δεν θα συγκροτηθεί οικουμενική κυβέρνηση. Είναι ένα σενάριο που έχει απορριφθεί από τον Πρωθυπουργό προτού καν γίνει σκέψη.

Είπαν…

Για το ΔΝΤ

Τσίπρας: Το ΔΝΤ πρέπει να αποφασίσει τι θέλει να κάνει με το ελληνικό πρόγραμμα. Μας προβληματίζει επίσης η στάση που κρατά στη διαπραγμάτευση.

Μέρκελ: Ξέρεις ποια είναι η θέση μας για το ΔΝΤ (υπονοώντας ότι η Γερμανία το θέλει στο πρόγραμμα). Αλλιώς θα πρέπει να πάω στη γερμανική Βουλή και δεν θέλω να το κάνω αυτό.

Για τα πρόσθετα μέτρα

Τσίπρας: Η κυβέρνησή μου δεν θα ψηφίσει μέτρα για το 2019 και το 2020. Αυτό είναι ξεκάθαρο και θέλω να γίνει σαφές.

Μέρκελ:Πρέπει να βρεθεί μια λύση.

Για τα κοινωνικά μέτρα στήριξης αδυνάμων

Μέρκελ: Τι είναι αυτό;

Τσίπρας: Είναι από την υπεραπόδοση των εσόδων. Θα δοθεί εφάπαξ. Αυτή η κίνηση σε καμία περίπτωση δεν θέτει σε κίνδυνο τους στόχους.

Μέρκελ:Εντάξει, θα μας πουν οι θεσμοί.