«Ο Μαρωνίτης πρέπει να ακούγεται όπως διαβάζεται»

Με το κείμενο ο Γιάννης Τσορτέκης ασχολήθηκε πρώτη φορά το 2009, όταν παρουσιάστηκε στο Θέατρο του Νέου Κόσμου. Με αφορμή τη «Μαύρη γαλήνη» του Δ.Ν. Μαρωνίτη που έφυγε από τη ζωή στις 12 του περασμένου Ιουλίου, ο σκηνοθέτης στήνει πλέον μια περφόρμανς αποτίνοντας φόρο τιμής στον σημαντικό φιλόλογο και μεταφραστή. «Από το 2009 μέχρι σήμερα δεν δινόταν η ευκαιρία να ξαναπαρουσιαστεί το έργο, παρά το γεγονός ότι η επιθυμία παρέμενε άσβεστη και από πλευράς του συχωρεμένου του Μαρωνίτη και από τη δική μου. Πέρυσι που κάναμε τον “Αίαντα” του Σοφοκλή σε δική του μετάφραση και τον έβλεπα πολύ συχνά μου έλεγε με μια παιδική αθωότητα πότε θα κάνουμε τη “Μαύρη Γαλήνη”» λέει ο σκηνοθέτης και ερμηνευτής.

«Είναι ένα κείμενο που σε μαγνητίζει. Δεν είναι ακριβώς ημερολόγιο επειδή δεν κρατούσε σημειώσεις, αλλά αποσπασματικές σημειώσεις καθώς βρισκόταν σε κελί απομόνωσης. Ολα αυτά που λέγονται μέσα σε αυτό το κείμενο είναι συνειρμοί, οι οποίοι προκαλούνταν από τον απόλυτο εγκλεισμό τους οκτώ μήνες από τις αρχές του 1973. Κάπου στο κείμενο λέει: “Παρακαλούσα κάποια στιγμή να μου δώσουν ένα βιβλίο. Φέρτε μου ένα βιβλίο και θα γίνω αρνί, αλλά δεν καταλάβαιναν τίποτε. Δώστε μου τουλάχιστον ένα μολύβι”. Οχι επειδή ήταν ένας άνθρωπος που μπορούσε να γράψει, αλλά επειδή οποιοσδήποτε άνθρωπος θα είχε ανάγκη από μια στοιχειώδη ύπαρξη ενός αντικειμένου. Εκεί λοιπόν τα λόγια αυτά όπως είναι γραμμένα είναι ένας δύσκολος και αποσπασματικός συνειρμός, που δεν έχει ροή και λογική ενός τεκμηριωμένου λόγου».

Ο λόγος του Μαρωνίτη. «Οσο μελετάω το συγκεκριμένο κείμενο αλλά και γενικότερα τον Μαρωνίτη όλα αυτά τα χρόνια και ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, εννοώ τη γλώσσα του, το πώς δομούσε τη σκέψη του, συνειδητοποιώ ότι το κείμενο αυτό έχει ένα πολύ σημαντικό στοιχείο. Ο γραπτός λόγος του Μαρωνίτη, και σε άλλα κείμενα, έχει μια τρομερή προφορικότητα. Είναι δηλαδή ένας λόγος που τον αντιλαμβάνεσαι ως προφορικό λόγο και όχι ως γραπτό. Είναι πολύ καθαρός, όσο σύνθετα και αν είναι τα νοήματα. Νιώθω ότι αυτό το κείμενο δεν ήταν για να διαβαστεί αν και εκδόθηκε αμέσως μετά τη δικτατορία και επανεκδόθηκε το 2009. Το κείμενο αυτό είναι περισσότερο για να ακουστεί. Αυτό είναι και το δικό μου μεγάλο στοίχημα. Δεν είναι ένα κείμενο που μιλάει για τη δικτατορία, τα βασανιστήρια, τις κακουχίες των ανθρώπων. Αυτό το σαθρό, επικίνδυνο κλίμα της εποχής είτε ήσουν έγκλειστος είτε “ελεύθερος”, στον Μαρωνίτη προκύπτει από την πλευρά που τον ταξίδευε πολύ βαθιά μέσα του για να μπορέσει να βρει σανίδα σωτηρίας, κάπου να ακουμπήσει για να μπορέσει να υπάρχει για το επόμενο λεπτό».