«Ντροπή!», «Στοπ στην καταστροφή της Πολωνίας!», «Ελευθερία, ισότητα, δημοκρατία!»: τρεις ημέρες τώρα ακούγονται τα συνθήματα αυτά στους δρόμους της Βαρσοβίας και άλλων μικρότερων πόλεων της Πολωνίας. Η πολιτική κρίση που σοβεί εδώ και μήνες εξαιτίας σειράς κυβερνητικών μέτρων που θέτουν σε κίνδυνο –στα μάτια όχι μόνο της αντιπολίτευσης αλλά και της ΕΕ –την αυτονομία της Δικαιοσύνης, την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης και τις ατομικές ελευθερίες, κλιμακώθηκε μέσα στο Σαββατοκύριακο σε ανοιχτή σύγκρουση. Ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα ανέλαβε χθες διαμεσολαβητικό ρόλο πραγματοποιώντας διαδοχικές συναντήσεις με τους αρχηγούς όλων των κομμάτων. Δεδομένου ωστόσο του ότι πρόσκειται και ο ίδιος στο κυβερνών κόμμα, το υπερσυντηρητικό, λαϊκιστικό Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), οι πιθανότητες να εκτονωθεί η κατάσταση θεωρούνται λιγοστές. Βουλευτές της αντιπολίτευσης έχουν αποκλείσει από την Παρασκευή την κεντρική αίθουσα του Κοινοβουλίου και δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν εκεί τουλάχιστον μέχρι αύριο.

Την αφορμή για το τελευταίο ξέσπασμα οργής τόσο της αντιπολίτευσης όσο και χιλιάδων διαδηλωτών την έδωσε μία νέα ρύθμιση που περιορίζει την πρόσβαση των δημοσιογράφων στο Κοινοβούλιο καθώς και η υιοθέτηση του προϋπολογισμού για το 2017 σε συνθήκες, όπως καταγγέλλει η αντιπολίτευση, ανομίας: για πρώτη φορά μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1989, η ψηφοφορία επί του προϋπολογισμού πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή από τους φιλοκυβερνητικούς βουλευτές σε μία μικρότερη, και όχι την κύρια αίθουσα του Κοινοβουλίου –και με τον Τύπο εξοβελισμένο. Την ίδια ώρα το PiS θέλει να περιορίσει τον αριθμό των δημοσιογράφων που έχουν δικαίωμα εισόδου στο κτίριο του Κοινοβουλίου και να επιτρέπει εφεξής μόνο σε πέντε επιλεγμένους τηλεοπτικούς σταθμούς της Πολωνίας να μαγνητοσκοπούν ή να αναμεταδίδουν τις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις.

Οι νέες αυτές πρωτοβουλίες του κυβερνώντος κόμματος είχαν ως αποτέλεσμα να εκτυλιχθούν το βράδυ της Παρασκευής πρωτοφανείς σκηνές στη Βαρσοβία. Εκατοντάδες άνθρωποι απέκλεισαν τις εξόδους του Κοινοβουλίου εμποδίζοντας για πολλές ώρες την αποχώρηση των βουλευτών της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, της πρωθυπουργού Μπεάτα Σίντλο και του επικεφαλής του PiS Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Η αστυνομία υποχρεώθηκε ουσιαστικά να φυγαδεύσει τις πρώτες πρωινές ώρες τη Σίντλο, τον Κατσίνσκι και άλλους υψηλά ιστάμενους του κόμματος, ανοίγοντας δρόμο ανάμεσα στους συγκεντρωμένους προκειμένου να περάσει η πομπή των αυτοκινήτων που τους μετέφερε.

Ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του Κινήματος Υπεράσπισης της Δημοκρατίας (KOD) και πολλών κομμάτων της αντιπολίτευσης, χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν το Σάββατο μπροστά στο προεδρικό μέγαρο στη Βαρσοβία, κρατώντας πολωνικές και ευρωπαϊκές σημαίες. Στο στόχαστρο της αγανάκτησης και των συνθημάτων τους, και ο ίδιος ο ισχυρός άνδρας της χώρας –ο «δικτάτορας», όπως φώναζαν, Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Οι διαδηλωτές επέστρεψαν και χθες στους δρόμους, κάποιοι όμως συγκεντρώθηκαν αυτή τη φορά μπροστά στην έδρα του Συνταγματικού Δικαστηρίου προκειμένου να ευχαριστήσουν τον πρόεδρό του, Αντρέι Ρζεπλίνσκι, που εγκαταλείπει σήμερα το πόστο του, καθώς εκπνέει η θητεία του.

Ο Ρζεπλίνσκι συμβολίζει την αντίσταση σε μία σειρά από νόμους με στόχο τον έλεγχο του συγκεκριμένου σώματος. Το μπρα ντε φερ για τη διαδοχή του συνεχίζεται, ανάμεσα στο Δικαστήριο –η πλειοψηφία των δικαστών αντιτίθενται στις μεταρρυθμίσεις του PiS –και το Κοινοβούλιο που θεωρεί ότι το Δικαστήριο είναι ένα εργαλείο στα χέρια της αντιπολίτευσης, σε πείσμα της ανησυχίας που έχουν εκφράσει επανειλημμένως οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.

Στη Δικαιοσύνη

Τα βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης σκοπεύουν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη για τις ψηφοφορίες της Παρασκευής και ζητούν από τον πρόεδρο του Κοινοβουλίου να συγκαλέσει νέα συνεδρίαση αύριο