Η αντιμετώπιση της ΧΘΠΥ με αγγειοπλαστική

21/12/2016

Η εφαρμογή της πρωτοποριακής μεθόδου της αγγειοπλαστικής με μπαλόνι (BPA) ως θεραπεία στην ομάδα των ασθενών με ανεγχείρητη χρόνια θρομβοεμβολική πνευμονική υπέρταση (ΧΘΠΥ) παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα σε συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Σύλλογος Ασθενών με Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας με την υποστήριξη του Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου (ΩΚΚ). Την συνέντευξη Τύπου τίμησε με την παρουσία του ο κορυφαίος Ιάπωνας καθηγητής Καρδιολογίας Hiromi Matsubara από το Ιατρικό Κέντρο Okayama.

Την εκδήλωση άνοιξε η πρόεδρος του Συλλόγου Ασθενών Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας Ιωάννα Αλυσανδράτου ευχαριστώντας τον κ. Βασίλειο Βούδρη, διευθυντή Τμήματος Επεμβατικής Καρδιολογίας, συντονιστή Καρδιολογικού Τομέα ΩΚΚ που φιλοξένησε στο Τμήμα του τις πρώτες BPA, τον κ. Παναγιώτη Μινογιάννη, γενικό διευθυντή ΩΚΚ ο οποίος ανταποκρίθηκε άμεσα και υποστήριξε την όλη προσπάθεια του Συλλόγου Ασθενών, τους συντελεστές του Ιατρείου Πνευμονικής Υπέρτασης του Νοσοκομείου «Αττικόν» που υποστήριξαν θερμά το πρόγραμμα των BPA και «ανοίγουν και αυτοί σε λίγη ώρα την πόρτα του αιμοδυναμικού τους για να πραγματοποιήσει εκεί ο καθηγητής Matsubara την πρώτη συνέδρια σε ασθενή του ιατρείου τους» και τέλος, το Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης «που στάθηκε αρωγός της προσπάθειας μας και έτσι δώσαμε όλοι το μάθημα που πρέπει να παίρνουμε όλοι μαζί για τα σπάνια νοσήματα, ότι η συνεργασία είναι η επιτυχία».

Επίσης, η κυρία Αλυσανδράτου αναφέρθηκε στο πρόσωπο του καθηγητή Matsubara, υπενθυμίζοντας σε όλους ότι «είναι ο πατέρας, ο μάστερ των επεμβάσεων αυτών στον κόσμο αφού είναι ένας γιατρός με τεράστια εμπειρία, πρωτοπόρος σε αυτού του είδους τις επεμβάσεις, ένας εξαιρετικός δάσκαλος που επισκέπτονται από όλο τον πλανήτη γιατροί για να εκπαιδευτούν δίπλα του, αλλά κύρια είναι σπουδαίος άνθρωπος, ένας άνθρωπος με μαγικά χέρια και τεράστια καρδιά η οποία τον οδήγησε στην χώρα μας αφιλοκερδώς να βοηθήσει και να υποστηρίξει τους έλληνες ασθενείς με ΧΘΠΥ, όχι μόνο κάνοντας τους τις πρώτες συνεδρίες ο ίδιος αλλά και εκπαιδεύοντας γιατρούς μας ώστε να μπορούν να συνεχίσουν το έργο του δίνοντας ελπίδα ζωής σε πολλούς συνασθενείς μας».

Η πρόεδρος του Συλλόγου τόνισε ότι όλη η οργάνωση και υλοποίηση αυτού του τόσο σημαντικού προγράμματος για την χώρα μας εκπονήθηκε από τον Σύλλογο των Ασθενών και με αυτή την επιτυχή έκβαση ίσως είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που σύλλογος ενός σπάνιου μάλιστα νοσήματος καταφέρνει να εδραιώσει στην χώρα μια τόσο σημαντική θεραπευτική επιλογή.

Κατά το χαιρετισμό του ο γενικός διευθυντής του ΩΚΚ Παναγιώτης Μινογιάννης τόνισε: «Η εφαρμογή της μεθόδου στο νοσοκομείο μας είναι σημαντική για την Ελλάδα καθώς βοηθά το σύστημα Υγείας να εξοικονομήσει πόρους που θα έπρεπε διαφορετικά να διατεθούν για να μεταβούν οι ασθενείς σε εξειδικευμένα κέντρα του εξωτερικού.Συμβάλλει ακόμη στην περαιτέρω εξειδίκευση και διάχυση της γνώσης ανάμεσα στους Έλληνες ιατρούς και μπορεί να κάνει το Ωνάσειο, πόλο έλξης για ασθενείς από όμορες και όχι μόνο, χώρες». Κλείνοντας ο κ. Μινογιάννης ευχαρίστησε θερμά την πρόεδρο του Συλλόγου Ασθενών με Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας κ. Ιωάννα Αλυσανδράτου για την εκπαίδευση του ιατρού κ. Παναγιώτη Καρυοφύλλη καιτη συνεργασία της με τον Καρδιολογικό Τομέα του ΩΚΚ προς όφελος των ασθενών καθώς και τον καθηγητή HiromiMatsubara για την παρουσία του στο Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου.

Η χρόνια θρομβοεμβολική πνευμονική υπέρταση (ΧΘΠΥ) αποτελεί μια μορφή προτριχοειδικής πνευμονικής υπέρτασης, που ταξινομείται ως πνευμονική υπέρταση κατηγορίας 4, με βάση τις ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες. Στην ΧΘΠΥ, στενώσεις ή αποφράξεις των πνευμονικών αρτηριών λόγω οργανωμένων θρόμβων μπορεί να προκαλέσουν αύξηση στις πνευμονικές αγγειακές αντιστάσεις που μπορεί με τη σειρά τους να οδηγήσουν σε πνευμονική υπέρταση, που τελικά θα έχει ως αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία της δεξιάς κοιλίας, δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια και θάνατο.

«Η πραγματική επίπτωση της πάθησης ως επιπλοκή οξέως επεισοδίου πνευμονικής εμβολής είναι στην πραγματικότητα άγνωστη και υπολογίζεται μεταξύ 0.1-4% μέσα σε δύο χρόνια από τη διάγνωση του οξέως επεισοδίου.Παρόλα αυτά, περίπου έως και στο 50% των ασθενών που διαγιγνώσκονται με ΧΘΠΥ δεν ανευρίσκεται ιστορικό πνευμονικής εμβολής» εξήγησε ο κ. Παναγιώτης Καρυοφύλλης, καρδιολόγος του Ιατρείου Πνευμονικής Υπέρτασης, επιστημονικός συνεργάτης ΩΚΚ, αναφερόμενος στη νόσο. «Αν και ο ακριβής επιπολασμός και ετήσια επίπτωση της πάθησης δεν είναι επακριβώς υπολογισμένα, κάποια δεδομένα εκτιμούν πως αυτή η οντότητα μπορεί να προκύψει σε περίπου 5 άτομα ανά εκατομμύριο πληθυσμού το χρόνο. Η πρόγνωση της νόσου, εφόσον αυτή αφεθεί χωρίς θεραπεία είναι κακή, με την πενταετή επιβίωση να φτάνει μόλις το 10% εάν η μέση πίεση της πνευμονικής αρτηρίας είναι >50 mmHg» τόνισε ο κ. Καρυοφύλλης.

Η ΧΘΠΥ αποτελεί τη μοναδική μορφή προτριχοειδικής πνευμονικής υπέρτασης που είναι δυνητικά ιάσιμη, με θεραπεία εκλογής τη χειρουργική αντιμετώπιση-πνευμονική ενδαρτηρεκτομή (ΠΕΑ)- που αποτελεί την ενδεδειγμένη θεραπευτική επιλογή, με τα ποσοστά επιτυχίας της, όταν αυτή γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα, να παραμένουν υψηλά. Ωστόσο, ο αριθμός των Κέντρων όπου είναι δυνατή η διενέργεια ΠΕΑ παραμένει περιορισμένος, καθώς πρόκειται για χειρουργική τεχνική υψηλών απαιτήσεων τόσο σε εξειδίκευση όσο και σε υλικοτεχνική υποδομή. Σήμερα, τουλάχιστον στην Ελλάδα αλλά και στον Ευρωπαϊκό χώρο, σχεδόν το σύνολο των ασθενών με ΧΘΠΥ που κρίνονται ανεγχείρητοι, αντιμετωπίζονται με εκτός ενδείξεων χορήγηση ειδικής φαρμακευτικής αγωγής για την αντιμετώπιση της πνευμονικής αρτηριακής υπέρτασης, ενώ πρόσφατα εγκρίθηκε η χορήγηση της ουσίας ριοσιγκουάτης, ενός ενεργοποιητή της γουανιλικής κυκλάσης, σε ασθενείς με ανεγχείρητη ή υπολλειπόμενη/υποτροπιάζουσα μετά τη ΠΕΑ νόσο, με καλά μέχρι στιγμής αποτελέσματα στις παραπάνω ομάδες πληθυσμών και μείωση των επιπέδων του ΝT-proBNP και των πνευμονικών αγγειακών αντιστάσεων, καθώς και βελτίωση της εξάλεπτης δοκιμασίας βάδισης αλλά και της λειτουργικής κλάσης κατά WHO εν γένει. Ωστόσο, η μακροχρόνια αποτελεσματικότητα του φαρμάκου και η ευνοϊκή επίδραση στην επιβίωση των ασθενών με ΧΘΠΥ δεν έχει ακόμα αποδειχθεί.

«Η αγγειοπλαστική των πνευμονικών αρτηριών με μπαλόνι (balloonpulmonaryangioplasty, ΒΡΑ) αποτελεί μια επιπλέον θεραπευτική επιλογή στην αντιμετώπιση ασθενών με ανεγχείρητη ΧΘΠΥ και μάλιστα τοποθετήθηκε και ως θεραπευτική επιλογή και στις τρέχουσες Ευρωπαϊκές Κατευθυντήριες Οδηγίες του 2015 για την θεραπεία της πνευμονικής υπέρτασης», επεσήμανε ο διευθυντής Τμήματος Επεμβατικής Καρδιολογίας, Συντονιστής Καρδιολογικού Τομέα ΩΚΚ Βασίλης Βούδρης. «Εάν δε στα παραπάνω συνυπολογιστούν οι τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις της νόσου, οι οποίες πηγάζουν από το υψηλό κόστος των χορηγούμενων φαρμάκων, από τις συχνές νοσηλείες των ασθενών αλλά και από την αποχή αυτών από την εργασία τους, και λαμβάνοντας υπόψη το αναλογικά περιορισμένο κόστος της ΒΡΑ σε νοσοκομεία με ήδη υπάρχουσα υλικοτεχνική υποδομή και ιατρικό προσωπικό με γνώσεις και εκπαίδευση στην εφαρμογή της μεθόδου, η εφαρμογή της ΒΡΑ στη χώρα μας θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμό του κόστους αντιμετώπισης της ΧΘΠΥ.Επιπλέον, η έναρξη ενός τέτοιου προγράμματος στη χώρα μας, πέρα από το προφανές όφελος για τις ζωές των ασθενών, θα βοηθούσε αφενός στην εξοικονόμηση πόρων λόγω της μη ανάγκης για αποστολή τέτοιων ασθενών στο εξωτερικό για τουλάχιστον 4-5 φορές για τον κάθε ένα από αυτούς, και αφετέρου λόγω της δεδομένης έλλειψης κέντρων ΒΡΑ στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και όχι μόνο, η λειτουργία ενός κέντρου ΒΡΑ στη χώρα μας θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης ασθενών από τις γείτονες χώρες με τις συνοδές θετικές επιδράσεις που η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε να συνεπάγεται. Με βάση τον εκτιμούμενο επιπολασμό της πάθησης (5/1000000 πληθυσμού), στον Ελληνικό χώρο αναμένονται περί τα πενήντα (50) νέα περιστατικά ΧΘΠΥ ανά έτος. Από τους ασθενείς αυτούς, υπολογίζεται ότι το 30% περίπου, δε δύναται να υποβληθεί σε χειρουργική θεραπευτική αντιμετώπιση για οποιοδήποτε λόγο (ανεγχείρητοι ασθενείς). Συμπερασματικά, δεκαπέντε (15) περίπου ασθενείς ανά έτος υπολογίζεται ότι πιθανόν θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με αγγειοπλαστική πνευμονικών αρτηριών (BPA)».

Ο καθηγητής Hiromi Matsubara αναφερόμενος στην θεραπευτική επιλογή της αγγειοπλαστικής με μπαλόνι τόνισε ότι αποτελεί μια απλή, ασφαλή και ιδιαίτερα διαδεδομένη τεχνική στην Ιαπωνία. «Ενώ η τεχνική της ΒΡΑ είναι γνωστή και εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες στην παρηγορική θεραπεία συγγενών καρδιοπαθειών, η χρήση της στην αντιμετώπιση της ΧΘΠΥ άρχισε να γίνεται περισσότερο δημοφιλής τα τελευταία χρόνια, με τη τεχνική να αποδεικνύεται ασφαλής όταν εκτελείται από έμπειρους χειριστές. Ο μέσος αριθμός συνεδριών ΒΡΑ στις οποίες πρέπει να υποβληθεί ένας ασθενής προκειμένου να παρατηρηθεί σημαντική αιμοδυναμική βελτίωση στην πνευμονική κυκλοφορία, καθώς και βελτίωση της κλινικής του εικόνας είναι τρεις με πέντε συνεδρίες, με άλλοτε άλλο χρονικό παράθυρο μεταξύ αυτών. Μέχρι σήμερα δεν έχουν παρατηρηθεί επαναστενώσεις των πνευμονικών αγγείων, ενώ τα ποσοστά επιβίωσης είναι εξαιρετικά ενθαρρυντικά».

Τη συνέντευξη Τύπου έκλεισε ο Χρήστος Παππάς, επεμβατικός καρδιολόγος, επιμελητής Α΄ στο Νοσοκομείο «Αττικόν» ο οποίος τόνισε ότι «το Νοσοκομείο Οκαγιάμα είναι το κέντρο με τη μεγαλύτερη εμπειρία παγκοσμίως στην aγγειοπλαστική της πνευμονικής αρτηρίας με μπαλόνι. Στο Κέντρο αυτό πραγματοποιούνται περισσότερες από 300 επεμβάσεις ετησίως, για τα τουλάχιστον τελευταία 10 -15 χρόνια με αποτέλεσμα να έχει συσσωρεύσει τεράστια εμπειρία. Η συγκεκριμένη επέμβαση όχι μόνο, πραγματοποιείται με μεγάλη συχνότητα αλλά ταυτόχρονα, εξελίσσεται συνεχώς η τεχνική της από τον καθηγητή Matsubara και τους συνεργάτες του, ώστε σήμερα να θεωρείται ασφαλής και αποτελεσματική μέθοδος για τη θεραπεία μιας ομάδας ασθενών οι οποίοι στο παρελθόν δεν είχαν καμία θεραπευτική επιλογή. Είναι επίσης ένα Κέντρο με διεθνή αναγνώριση, στο οποίο τα τελευταία χρόνια όλο και συχνότερα, ιατρικές ομάδες από όλον τον κόσμο, που ασχολούνται με την πνευμονική υπέρταση ειδικά από την Ευρώπη και την Αμερική, εκπαιδεύονται στην αντιμετώπιση της ανεγχείρητηςυποτροπιάζουσας ΧΘΠΥ και μεταφέρουν την εμπειρία τους στα νοσοκομεία όπου εργάζονται. Η σημαντική αυτή πρόοδος έχει συμβεί χάρη στη συνεχή προσπάθεια και στην επιμονή του Καθηγητή Ματσουμπάρα, στην εξέλιξη μιας τεχνικής που μέχρι πριν μια δεκαετία , πρίν ασχοληθεί συστηματικά εκείνος, βρισκόταν σε αδιέξοδο. Όσον αφορά στη δική μας εμπειρία από την επίσκεψή μας στην Okayama, είχαμε την ευκαιρία να βρεθούμε σε ένα εξαιρετικό περιβάλλον με άριστες υποδομές όπου οι πάντες λειτουργούσαν με επαγγελματισμό και υψηλό αίσθημα ευθύνης. Μας εντυπωσίασε βέβαια ιδιαίτερα η θερμή υποδοχή, η φιλοξενίa, η απλότητα των ανθρώπων και η ανιδιοτελής διάθεση να μοιραστούν μαζί μας τη γνώση και την εμπειρία τους».

Τέλος, η πρόεδρος του συλλόγου κα Ιωάννα Αλυσανδράτου ευχαρίστησε τους Έλληνες ασθενείς με Πνευμονική Υπέρταση για την εμπιστοσύνη τους προς τον Σύλλογο «αλλά και τους γιατρούς μας που βρίσκονται πάντα δίπλα μας και υποστηρίζουν με κάθε μέσο το πολύτιμο έργο μας». Πρόσθεσε ότι «χωρίς την στήριξη κάποιων ανθρώπων και εταιριών αυτό το μοναδικό εγχείρημα δεν θα είχε υλοποιηθεί». Ευχαρίστησε τον καθηγητή Matsubara που υποστήριξε από την πρώτη στιγμή και χωρίς δεύτερη σκέψη το προγραμμα των BPA στην Ελλάδα και τον οποίο θεωρεί ως αναπόσπαστο μέλος της οικογένειας του Συλλόγου. Στην συνέχεια, ευχαρίστησε την οικογένεια του Κωνσταντίνου Πάντελου που διέθεσαν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό στη μνήμη του και βοήθησαν ουσιαστικά στην υλοποίηση αυτής της προσπάθειας καθώς και τις εταιρείες Hemoglobe και ELPEN, και τέλος ως χορηγό επικοινωνίας την εταιρεία Glaxo.