Τρέξιμο, ένα άθλημα για… σκεπτόμενους

Ποια κοινά μπορεί να έχουν οι εγκέφαλοι ενός πιανίστα και ενός δρομέα; Περισσότερα από όσα φαντάζεσαι. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, το τρέξιμο φαίνεται να επηρεάζει τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου με τρόπο παρόμοιο με αυτόν των πολύπλοκων διαδικασιών εκμάθησης ενός μουσικού οργάνου! Αν λοιπόν ψάχνεις έναν επιπλέον λόγο για να αρχίσεις το τρέξιμο την καινούργια χρονιά ή να το συνεχίσεις ακάθεκτος αν είσαι ήδη δρομέας, βάλε το καλά στο μυαλό σου: το μυαλό των δρομέων μεγάλων αποστάσεων αναπτύσσουν κάποιες ιδιαίτερες λειτουργίες σε σχέση με αυτά των ανθρώπων που κάνουν καθιστική ζωή. Υπάρχουν και αποδείξεις!

Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνας συνέκριναν τις μαγνητικές τομογραφίες των εγκεφάλων νεαρών ενήλικων δρομέων με αυτές συνομηλίκων τους με συνηθισμένη φυσική δραστηριότητα. Η έρευνα έδειξε πως οι εγκέφαλοι των δρομέων παρουσιάζουν μεγαλύτερη λειτουργική συνοχή. Αυτό σημαίνει πως συνδυάζουν αποτελεσματικότερα διάφορα μέρη του εγκεφάλου συμπεριλαμβανομένου του πρόσθιου εγκεφαλικού φλοιού, ο οποίος είναι υπεύθυνος για γνωστικές λειτουργίες όπως η οργάνωση, η λήψη αποφάσεων και η συγκέντρωση της προσοχής σε εναλλασσόμενα καθήκοντα. Σίγουρα χρειάζονται περαιτέρω έρευνες, ωστόσο αυτά τα τελευταία ευρήματα, τα οποία δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες στην επιθεώρηση «Σύνορα της Νευροεπιστήμης στον Ανθρωπο» (Frontiers in Human Neuroscience, www.journal.frontiersin.org) –αποτελούν τη βάση στην οποία οι επιστήμονες μπορούν να στηρίξουν νέες μελέτες σχετικές με την επίδραση της άσκησης στην εγκεφαλική λειτουργία των νέων ανθρώπων.

Εμπνευστές της έρευνας αυτής είναι ο ειδικός σε δρομικά θέματα καθηγητής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνας Ντέιβιντ Ρέιτσλεν και ο καθηγητής Ψυχολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο Τζιν Αλεξάντερ, ο οποίος μελετά επίσης τη γήρανση του εγκεφάλου και τη νόσο Αλτσχάιμερ ως μέλος του Ινστιτούτου για τον Εγκέφαλο Εβελιν Φ. ΜακΝάιτ του πανεπιστημίου. «Ο λόγος για τον οποίο συνεργαστήκαμε ήταν πως η πληθώρα ερευνών τα τελευταία 15 χρόνια οι οποίες αποδεικνύουν ότι η αθλητική δραστηριότητα ωφελεί την εγκεφαλική λειτουργία αναφέρεται κυρίως σε μεγαλύτερους σε ηλικία ενηλίκους» λέει ο δρ Ρέιτσλεν στην ιστοσελίδα www.neuroscientistnews.com. «Θεωρήσαμε εξαιρετικά ενδιαφέρον να ερευνήσουμε αν συμβαίνει κάτι ανάλογο και στους εγκεφάλους νεαρών ατόμων. Ακριβώς επειδή γνωρίζουμε πως κάποια πράγματα που κάνεις νεότερος, έχουν αντίκτυπο και στη ζωή σου μεγαλώνοντας» συμπληρώνει.

Οι μαγνητικές τομογραφίες που συγκρίθηκαν αφορούσαν δύο γκρουπ νέων ανδρών 18-25 ετών, παρόμοιας μυϊκής μάζας και επιπέδου εκπαίδευσης. Το πρώτο γκρουπ το αποτελούσαν δρομείς ανώμαλου δρόμου και στο δεύτερο συμμετείχαν νεαροί που δεν είχαν ασχοληθεί συστηματικά με κάποια αθλητική δραστηριότητα για τουλάχιστον έναν χρόνο. Οι εξετάσεις μέτρησαν τη λειτουργική συνοχή του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας, δηλαδή οι συμμετέχοντες ήταν ξύπνιοι αλλά χωρίς να κάνουν κάτι συγκεκριμένο.

Σε προηγούμενες έρευνες είχε αποδειχθεί πως ασχολίες που απαιτούν λεπτούς κινητικούς χειρισμούς και υψηλά επίπεδα συντονισμού μεταξύ ματιών και χεριών –όπως π.χ. το να παίζεις μουσικό όργανο ή γκολφ –διαφοροποιούν πολύ τον τρόπο ανάπτυξης και λειτουργίας του εγκεφάλου. Ωστόσο υπήρχαν πολύ λιγότερες έρευνες που αφορούν σε ασχολίες με μεγαλύτερη επαναληπτικότητα και λιγότερο ακριβή κινητικό έλεγχο όπως το τρέξιμο. Εκεί θέλησαν να εστιάσουν οι ερευνητές με τη συγκεκριμένη έρευνα. Και τα αποτελέσματα που συνέλεξαν οι δρ Ρέιτσλεν και δρ Αλεξάντερ υποδηλώνουν πως ναι και αυτές οι δραστηριότητες έχουν ανάλογη επίδραση. «Γνωρίζουμε ήδη πως η λειτουργική συνοχή του εγκεφάλου δείχνει να μειώνεται όσο περνούν τα χρόνια, ιδιαίτερα έντονα μάλιστα σε άτομα με Αλτσχάιμερ ή άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Επομένως, τα νέα ευρήματα έχουν τεράστιο ενδιαφέρον αφού όσα μαθαίνουμε για τους εγκεφάλους των νεότερων δρομέων σίγουρα αποτελούν ενδείξεις για πιθανή πρόληψη της νοητικής εξασθένησης του εγκεφάλου αργότερα» παρατηρεί ο Ντέιβιντ Ρέιτσλεν.

«Το ερώτημα που γεννιέται ύστερα από αυτές τις έρευνες είναι κατά πόσον οι διαφορές στην εγκεφαλική συνοχή που ανακαλύψαμε μπορούν πραγματικά να ωφελήσουν τους νέους αυτούς όταν μεγαλώσουν» συμπληρώνει ο Τζιν Αλεξάντερ. «Ομως τα μέρη του εγκεφάλου που έδειξαν να αναπτύσσουν μεγαλύτερη συνοχή στους νεαρούς δρομείς συμπίπτουν με αυτά τα οποία επηρεάζονται περισσότερο όσο μεγαλώνουμε. Αρα αυξάνουν πολύ οι πιθανότητες να είναι εξαιρετικά ωφέλιμο να είσαι δραστήριος ως νεαρός ενήλικος όχι μόνο για τη γενικότερη σωματική σου υγεία αλλά και για την ανθεκτικότητά σου απέναντι στις συνέπειες της γήρανσης και των παθήσεων που τη συνοδεύουν τόσο σε σωματικό όσο και σε νοητικό επίπεδο».