Ο απολογισμός τόσο στην πολιτική, την κοινωνική και την προσωπική ζωή έχει νόημα όταν κάνοντάς τον πρόκειται να εγκαρδιωθείς για να θελήσεις να συνεχίσεις. Με τόσα συντρίμμια γύρω μας και μέσα μας τι να επιθυμήσει κανείς να ανακεφαλαιώσει, ποιος απολογισμός μπορεί να σταθεί και σε τι να χρησιμεύσει;
Δεν υπάρχει πιο βαθύ κατάντημα από τους ανθρώπους και τις κοινωνίες όταν υπάρχουν γιατί δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, σαν να ζούνε από κεκτημένη ταχύτητα. Τότε μόνο δεν έχεις καμία διάθεση να επέμβεις σ’ αυτά που συμβαίνουν. Ενώ η παρέμβαση αυτή, όποτε εκδηλώνεται, συνιστά την αφετηρία και την κινητήρια δύναμη της μεγάλης δημιουργίας. Γιατί να επέμβει κανείς όταν τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει και τι απολογισμό να κάνεις όταν δεν επεμβαίνεις μέσα σου ή έξω από σένα, έστω για την τιμή των όπλων, ότι δεν είσαι ένας ανενεργός πολίτης και άνθρωπος.
Οταν το μέσα παύει να φωτίζει το έξω (τι ωραία που το έλεγε ο Νίκος Καρούζος «Δεν μας φταίει το έξω / το προς τα έξω μας φταίει»), όταν το έξω δεν παρηγορεί το μέσα, γιατί ν’ αναλογιστείς και να κάνεις έστω κι έναν πρόχειρο απολογισμό; Περιμένεις βουβά να πεθάνεις.
Το σκοτάδι, όταν είναι απόλυτο, όπως στις μέρες μας, δεν το μεταβάλλεις σε προϋπόθεση απολογισμού. Σε ποδηγετεί το ίδιο όπως το ζώο πειθαρχεί στο ένστικτό του.
