Αναζήτηση
Συχνά αναφερόμαστε ότι ζούμε στην εποχή των νέων μέσων. Πρόκειται για υπερβολή, αφού σε κάθε εποχή υπήρχαν νέα μέσα και οι ανησυχίες που είχαμε στο παρελθόν για τα τότε νέα μέσα επαναλαμβάνονται ως φάρσα με τα νέα, σύγχρονα μέσα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο αντίκτυπος του Διαδικτύου στα παιδιά. Καθώς το Διαδίκτυο αρχίζει να καθίσταται αόρατο και να βρίσκεται σχεδόν παντού, οι γονείς νιώθουν δέος απέναντί του, όπως ακριβώς ένιωθαν με την τηλεόραση στις δόξες της. Ο μόνος τρόπος να ξεπεράσουν τους φόβους τους είναι να τους αντιμετωπίσουν. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μερικοί τρόποι μπορούν να βοηθήσουν:
– Η ιδιότητα του πολίτη δεν μπορεί να είναι ψηφιακή. Οι ψηφιακές κοινωνικές εμπειρίες και δραστηριότητές μας αντικατοπτρίζουν την κοινωνική ζωή μας. Ετσι, είναι σαφές ότι αυτό που οι γονείς έχουν διδάξει στα παιδιά τους, π.χ. να είναι καλοί άνθρωποι, ισχύει το ίδιο και για τη ζωή τους στην ψηφιακή εποχή. Με άλλα λόγια, δεν μπορούμε να περιμένουμε από τα παιδιά να είναι καλοί ψηφιακοί πολίτες αν δεν είμαστε καλοί πολίτες στην πραγματική μας ζωή (ευγένεια, κοινωνική παιδεία, συμμετοχή στα δρώμενα της κοινότητας, υπευθυνότητα, σεβασμός των δικαιωμάτων είναι στοιχεία της πραγματικής ζωής). «Κάνε ό,τι κάνω» είναι ένα πολύ πιο ισχυρό μήνυμα από το «κάνε ό,τι λέω» σε οποιαδήποτε πτυχή της γονικής μέριμνας.
– Οι γονείς πρέπει να μάθουν πώς λειτουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αρχίστε με τη λέξη «παίζω» γιατί αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο τα παιδιά προσεγγίζουν αυτά τα κοινωνικά εργαλεία. Χαρείτε αυτή τη δραστηριότητα, για να καταλάβετε για ποιους ενδεχομένως λόγους αρέσουν στα παιδιά σας.
– Ρωτήστε τα παιδιά σας ποιες είναι οι αγαπημένες τους ψηφιακές εφαρμογές και υπηρεσίες και συμμετέχετε σε αυτές. Ζητήστε τους να σας δείξουν πώς λειτουργούν. Σε πολλά παιδιά αρέσει να δείχνουν στους μεγάλους πώς λειτουργούν τα ψηφιακά μέσα –αναπτύσσετε έτσι αμοιβαίο σεβασμό. Οπως μαθαίνετε για τη ζωή, έτσι να είστε ανοιχτοί και να μαθαίνετε για τις εξελίξεις της τεχνολογίας.
– Κάνετε «φίλο» τα παιδιά σας, ανάλογα με την περίπτωση. Μπορείτε να είστε «φίλος» τους, αλλά μην κάνετε δημοσίως σχόλια στις σελίδες τους ή μπροστά στους φίλους τους. Αυτές οι «συνήθειες» μπορεί να τα φέρουν σε δύσκολη θέση και να αντιδράσουν (κάποια παιδιά έχουν δημόσιους λογαριασμούς για διάδραση με τους γονείς και τους συγγενείς και ιδιωτικούς λογαριασμούς για επικοινωνία με τους φίλους). Ο λόγος για αυτό είναι η οικειότητα, όχι η παρακολούθηση. Φοβόμαστε αυτό που δεν καταλαβαίνουμε και ο φόβος προκαλεί υπερβολική αντίδραση. Τα παιδιά θέλουν να είναι όσο το δυνατόν πιο μακριά από τον φόβο και την υπερβολική αντίδραση των γονέων, η οποία δεν βοηθά ούτε τους γονείς ούτε τα παιδιά τους.
– Πριν από τη λήψη μέτρων, όταν βλέπετε κάτι αρνητικό στο Διαδίκτυο να είστε σίγουροι ότι δεν έχετε κάνει αντίστοιχα σχόλια στις ιστοσελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο βασικός στόχος είναι τα παιδιά να πειθαρχήσουν επειδή αναγνωρίζουν το λάθος τους μέσα από διάλογο και κυρίως εκτός διαδικτυακής σύνδεσης.
– Τα παιδιά είναι αναγκαίο να εκπαιδευτούν στα μέσα επικοινωνίας. Η εκπαίδευση αποτελεί το κλειδί για την ασφάλεια και την κοινωνική επιτυχία –ουσιαστική προστασία κατά του εκφοβισμού, εντός ή εκτός του Διαδικτύου. Ωστόσο, τα στοιχεία που μειώνουν τον εκφοβισμό και την αντικοινωνική συμπεριφορά και αντίθετα αυξάνουν την κοινωνική επιτυχία είναι η αυτογνωσία, η κοινωνική ευαισθητοποίηση και η δημιουργία καλών σχέσεων.
– Να γνωρίζετε ότι η απαγόρευση χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να έχει ανάστροφα αποτελέσματα. Ορισμένοι γονείς πιστεύουν ότι αν κρατήσουν τα παιδιά τους μακριά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα παιδιά θα είναι ασφαλή. Αυτό δεν ισχύει, αφού οι περισσότεροι φίλοι και γνωστοί τους χρησιμοποιούν ήδη τα κοινωνικά δίκτυα. Αν έχετε απαγορεύσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αυξάνετε τις πιθανότητες το παιδί σας να αποκλειστεί κοινωνικά. Είναι καλύτερα για τον γονέα το παιδί του να συμμετέχει στα κοινωνικά δίκτυα και να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες με τους φίλους του, παρά το αντίθετο.
– Οπως αποδείχτηκε ότι η τηλεόραση δεν ήταν ο διάβολος στα σπίτια μας, μην πιστεύετε πάντα το χειρότερο για το Διαδίκτυο. Δεν υπάρχει όφελος για τα παιδιά όταν υιοθετούμε όλη την αρνητικότητα και τα χειρότερα σενάρια που βλέπουμε στις ειδήσεις για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα περισσότερα παιδιά είναι καλά παιδιά, έτσι οι εμπειρίες των περισσότερων παιδιών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ως επί το πλείστον θετικές –όχι όλες βέβαια, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην καθημερινή ζωή άλλωστε.
– Κυρίως, μην προσπαθήσετε να δείξετε ότι τα ξέρετε όλα. Τα παιδιά το καταλαβαίνουν σχεδόν αμέσως.
Σε αυτό το ολοένα και πιο δικτυωμένο επικοινωνιακό περιβάλλον, θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε το Διαδίκτυο όπως και τα άλλα μέσα επικοινωνίας. Καθώς αναπτυσσόταν, η ασφάλεια στο Διαδίκτυο αρχικά στρεφόταν στα εξωτερικά εργαλεία ασφάλειας όπως το κλείδωμα και το λογισμικό παρακολούθησης, «γονικός έλεγχος» κ.ο.κ. Παρότι παραμένουν σημαντικά «εργαλεία», αυτό που χρειάζονται επιπλέον τα παιδιά για να νιώθουν και να είναι ασφαλή στον νέο ψηφιακό κόσμο, τόσο «online» όσο και «offline», είναι η γνώση και η αγωγή, με άλλα λόγια το πώς λειτουργεί τελικά αυτή νέα εποχή.
