Κλείνει άλλος ένας χρόνος, ο έβδομος κατά σειρά, βαθιάς κρίσης και ύφεσης. Η οικονομική κρίση έχει μεταβληθεί σε κρίση νομιμοποίησης εσωτερικά και κρίση ισχύος εξωτερικά.
Η Μεταπολίτευση άρχισε ως ένας ενάρετος κύκλος θεσμικού εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης της χώρας αλλά κλείνει με παταγώδη αποτυχία. Το φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό εγχείρημα του Καραμανλή, που διασφάλισε τη δημοκρατική σταθερότητα, την άμυνα και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας έμεινε ανολοκλήρωτο. Παρά τις στρατηγικές αυτές κατακτήσεις, το πολιτικό σύστημα παλινδρόμησε στις παθογένειες και τις στρεβλώσεις του παρελθόντος. Τέσσερις δεκαετίες αργότερα το ελληνικό κράτος προσγειώθηκε ανώμαλα στην πέμπτη χρεοκοπία από συστάσεώς του.
Σήμερα μοιάζουμε ιδρυματισμένοι και εγκλωβισμένοι στις παθογένειες της ιστορικής μας ιδιαιτερότητας. Οι προσπάθειες δημοσιονομικής εξυγίανσης γίνονται με μεγάλες θυσίες, αλλά δεν αγγίζουμε τη ρίζα του προβλήματος. Συνεχίζουμε αλλά δεν αλλάζουμε.
Αντίθετα, για όλα τα δεινά μας φταίει κάποιος άλλος.
Κάποτε τα δεινά της χώρας αποδίδονταν στον κακό θείο Σαμ. Τώρα αποδίδονται στον κακό Σόιμπλε. Η διεθνής κρίση έβαλε τέλος στη χρηματοδότηση του ελληνικού παρασιτικού καταναλωτισμού από το φθηνό ευρωπαϊκό χρήμα. Τώρα η δίαιτα εξυγίανσης που μας επέβαλαν οι δανειστές επαναφέρει επώδυνα το ελληνικό βιοτικό επίπεδο στο ύψος των παραγωγικών δυνατοτήτων της ελληνικής οικονομίας. Και έτσι η ευρωλαγνεία μετατράπηκε αίφνης σε ευρωσκεπτικισμό.
Το στοίχημα που τίθεται εκβιαστικά για τη χώρα μας είναι η αντικατάσταση του μοντέλου του παρασιτικού καταναλωτισμού από τον οικονομικό ορθολογισμό. Ενα νέο μοντέλο, που θα διαγράφει ένα θετικό ισοζύγιο ανάμεσα στην παραγωγικότητα, την απόδοση από τη μια πλευρά, και την κατανάλωση, την απόλαυση από την άλλη.
Αυτό όμως προϋποθέτει δύο πράγματα. Μια πολιτική ηγεσία που έχει σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης πάνω στα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Για να πάρει η χώρα τη θέση που της αναλογεί στον ευρωπαϊκό και διεθνή καταμερισμό εργασίας. Και μία πολιτική ηγεσία που είναι αποφασισμένη για ρήξεις με βαθιά ριζωμένες νοοτροπίες. Μια πολιτική ηγεσία που θα θέσει τις διαρθρωτικές αλλαγές και την παραγωγική ανασυγκρότηση ως ιστορικούς στόχους που θα κινητοποιήσουν συλλογικές δυνάμεις.
Στα μπαλκόνια της προεκλογικής εκστρατείας του 1974 ο Καραμανλής, αντί να υπόσχεται, νουθετούσε το αλαλάζον πλήθος κάνοντάς του μαθήματα πολιτικής ιστορίας. Και δημιουργούσε προϋποθέσεις συστράτευσης στην εθνική προσπάθεια.
Οι σημερινοί κυβερνώντες δεν έχουν σχέδιο παρά μόνο για την παραμονή τους στην εξουσία. Για διαρθρωτικές αλλαγές ούτε λόγος. Και τις μεταρρυθμίσεις, που με μεγάλες συγκρούσεις έγιναν στην Παιδεία, τη Δημόσια Διοίκηση, και την Οικονομία από το 2011 μέχρι το 2015, τις ισοπέδωσαν. Το μόνο που ξέρουν είναι να δηλώνουν οικονομικά υποτελείς στους έξω ενώ παριστάνουν τους μυγιάγγιχτους πατριώτες στους μέσα. Το μόνο που καταφέρνουν είναι να μας οδηγούν σε σκοτάδι βαθύ.
Ο Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος είναι καθηγητής πανεπιστημίου και πρώην υπουργός
