2016 Η χρονιά των ψεύτικων ειδήσεων

ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Τα 350 εκατομμύρια στερλίνεςτου Brexit

Περί τίνος επρόκειτο

Ηταν ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υπερμάχων του Brexit. Ηταν γραμμένο μάλιστα στο λεωφορείο με το οποίο ο Μπόρις Τζόνσον (φωτογραφία) γυρνούσε τη βρετανική ύπαιθρο. Σύμφωνα με τον πρώην δήμαρχο του Λονδίνου, η Βρετανία πληρώνει κάθε εβδομάδα στην ΕΕ 350 εκατομμύρια στερλίνες (410 εκατομμύρια ευρώ). «Ας τα χρησιμοποιήσουμε για τα νοσοκομεία μας» διακήρυσσε.

Γιατί ήταν ψέμα

Οι υπέρμαχοι του Remain δεν έπαψαν να διαψεύδουν αυτόν τον αριθμό. Η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον κατηγόρησε τον Τζόνσον ότι εξαπατά σκοπίμως τον λαό. Αλλά και ο σερ Αντριου Ντίλνοτ, επικεφαλής της Βρετανικής Στατιστικής Υπηρεσίας, χαρακτήρισε επισήμως παραπλανητικό τον ισχυρισμό. Θεωρητικά, το Λονδίνο πράγματι συνεισφέρει ετησίως με 18 δισεκατομμύρια στερλίνες στον προϋπολογισμό της Ενωσης. Ο αριθμός αυτός όμως δεν λαμβάνει υπόψη την έκπτωση που πέτυχε η Μάργκαρετ Θάτσερ το 1984, καθώς και τις ευρωπαϊκές επενδύσεις στο βρετανικό έδαφος. Ετσι, το πραγματικό ποσό που συνεισφέρει η Βρετανία δεν είναι μεγαλύτερο από 163 εκατομμύρια στερλίνες την εβδομάδα.

Τι συνέπειες υπήρξαν

Την επομένη του δημοψηφίσματος, ο Νάιτζελ Φάρατζ αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι ο ισχυρισμός του στρατοπέδου του ήταν ψευδής. Ενας από τους μαχητικότερους ακτιβιστές του Brexit, ο Κρις Γκρέιλινγκ, είπε ότι η δαπάνη εκατομμυρίων στερλινών την εβδομάδα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας αντί για την ΕΕ δεν ήταν παρά μια «προσδοκία». Για την αρχισυντάκτρια της «Γκάρντιαν» Κάθριν Βάινερ, το Brexit αποτέλεσε «την πρώτη σημαντική ψηφοφορία στην εποχή της μετά-την-αλήθεια-πολιτικής. Το στρατόπεδο του Remain επέμενε στα γεγονότα, τα γεγονότα, τα γεγονότα. Αλλά αυτό δεν πιάνει πλέον. Πρέπει να συνδέεσαι συναισθηματικά με τους ψηφοφόρους. Αυτή ήταν η επιτυχία του Τραμπ».

ΗΠΑ

Η Χίλαρι, μια πιτσαρία και οι παιδεραστές

Περί τίνος επρόκειτο

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό το ψευδοσκάνδαλο έγινε γνωστό ως Pizzagate. Στο επίκεντρό του ήταν μια πιτσαρία σε μια καλή συνοικία της Ουάσιγκτον, απ’ όπου υποτίθεται ότι δρούσε ένα ευρύ δίκτυο παιδεραστών με την προσωπική συμμετοχή της Χίλαρι Κλίντον και του επικεφαλής της προεκλογικής της εκστρατείας Τζον Ποντέστα. Η φήμη αυτή κυκλοφόρησε εν μέσω της προεκλογικής εκστρατείας από συνωμοσιολογικές ιστοσελίδες.

Γιατί ήταν ψέμα

Το Pizzagate ξεκίνησε στις 30 Οκτωβρίου από ένα tweet που ισχυριζόταν ότι η αστυνομία ερευνούσε ένα κύκλωμα εμπορίας παιδιών με επικεφαλής ανθρώπους του περιβάλλοντος της Κλίντον. Η υπόθεση κυκλοφόρησε στη συνέχεια στα φόρουμ 4Chan και Reddit, όπου διάφοροι χρήστες προσπαθούσαν να αποκρυπτογραφήσουν τα e-mail ενός στενού συνεργάτη της υποψηφίας, που δημοσίευσε το Wikileaks. Κατά την άποψή τους, σε αυτά τα e-mail ο όρος «cheese pizza» (πίτσα με τυρί) σήμαινε «child pornography» (παιδική πορνογραφία). Το όνομα του εστιατορίου, Comet Ping Pong, εμφανιζόταν και αυτό στα e-mail. Αλλά καμία έρευνα δεν είχε διαταχθεί εναντίον του.

Τι συνέπειες υπήρξαν

Ο ελληνικής καταγωγής ιδιοκτήτης του εστιατορίου Τζέιμς Αλεφάντις, και υποστηρικτής της Χίλαρι, δέχθηκε απειλές. «Πρέπει όλοι να καταδικάσουμε τις προσπάθειες ορισμένων ανθρώπων να διαδίδουν ψευδείς και κακόβουλες ειδήσεις» είπε ο Αλεφάντις. Και η υπόθεση θα είχε πάρει δραματικές διαστάσεις αν ένας άνδρας που διέτρεξε στις αρχές Δεκεμβρίου 600 χλμ. για να πάει στο εστιατόριο και να «κάνει τη δική του έρευνα» με το όπλο του είχε προκαλέσει θύματα. Η Κλίντον, που είχε πέσει ήδη θύμα φημών για την υγεία της, έβγαλε το συμπέρασμα ότι «οι ψευδείς πληροφορίες μπορεί πλέον να έχουν συνέπειες και στον πραγματικό κόσμο».

ΓΑΛΛΙΑ

Αλέν Ζιπέ,ο μεγάλος μουφτήςτου Μπορντό

Περί τίνος επρόκειτο

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας για την primaire της Δεξιάς, ο Αλέν Ζιπέ διαπίστωσε ότι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του είχαν κολλήσει το παρατσούκλι «Αλί Ζιπέ» και τον χαρακτήριζαν «μεγάλο μουφτή του Μπορντό». Η ιστοσελίδα Riposte laique, από τους πρωταγωνιστές της «φασιστόσφαιρας», κατηγόρησε τον μετριοπαθή υποψήφιο για συνεργασία με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, αναφερόμενη μάλιστα στη σχέση του με τον ιμάμη του Μπορντό Ταρέκ Ουμπρού. Τις κατηγορίες αυτές υιοθέτησε και ένας από τους αντιπάλους του Ζιπέ, ο Ζαν-Φρεντερίκ Πουασόν.

Γιατί ήταν ψέμα

Η υπόθεση χρονολογείται από τα μέσα της δεκαετίας 2000 – 2010, όταν η μουσουλμανική Ομοσπονδία της Ζιρόντ σχεδίαζε την κατασκευή πολιτιστικού κέντρου στο Μπορντό. Ο δήμαρχος Αλέν Ζιπέ είχε ταχθεί υπέρ του σχεδίου, με αποτέλεσμα οι εθνικιστές να τον κατηγορήσουν ότι ήθελε να χρηματοδοτήσει ένα τζαμί με τα χρήματα των φορολογουμένων. Στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο καν για τζαμί αφού εκτός από αίθουσα προσευχής περιλάμβανε επίσης αίθουσες διδασκαλίας, βιβλιοθήκη και ινστιτούτο εκπαίδευσης ιμάμηδων. Δέκα χρόνια μετά, πάντως, το πολιτιστικό κέντρο δεν έχει κτιστεί. Και ο Ταρέκ Ουμπρού βεβαιώνει ότι δεν καπνίζει ναργιλέ με τον Ζιπέ. «Η υπόθεση αυτή κατασκευάστηκε από τους πολιτικάντηδες. Με μετέτρεψαν σε εικονικό τέρας για να πλήξουν τον Αλέν Ζιπέ» τόνισε.

Ποιες συνέπειες υπήρξαν

Είναι αδύνατο να προσδιοριστεί ποιες επιπτώσεις είχε αυτή η ιστορία στο αποτέλεσμα των εκλογών. Την παραμονή του δεύτερου γύρου, πάντως, ο Ζιπέ έκανε την αυτοκριτική του: «Υποτίμησα αυτή την υπόθεση. Νόμιζα ότι επειδή ήταν απολύτως ψευδής δεν θα είχε συνέπειες. Εκανα λάθος». Η διαφορά του βέβαια από τον Φρανσουά Φιγιόν ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δύσκολα θα υποστήριζε κανείς ότι η υπόθεση «Αλί Ζιπέ» έκρινε το αποτέλεσμα. Στο κάτω κάτω, η άκρα Δεξιά δεν φείσθηκε κατηγοριών και κατά του νικητή, δημοσιεύοντας εικόνες από μια επίσκεψή του στο τζαμί του Αρζαντέιγ το 2010.