Οι έντονες δονήσεις που αναμένονται το 2017, σε διεθνές επίπεδο, είναι η πολιτική έκφραση πολύ πιο ισχυρών δυνάμεων. Σε μεγάλο κομμάτι του ανεπτυγμένου κόσμου, η τάση της γήρανσης του πληθυσμού και η περιορισμένη παραγωγικότητα συμβαδίζουν με την τεχνολογική καινοτομία και τη μείωση των θέσεων εργασίας. Η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας στέλνει μηνύματα σε όλον τον πλανήτη. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων, διαπιστώνουν οι αναλυτές του αμερικανικού γεωπολιτικού ινστιτούτου Stratfor, θα έχει δραματική και μακρά επίδραση στην παγκόσμια οικονομία και εν τέλει στη διαμόρφωση του διεθνούς συστήματος για τις επόμενες δεκαετίες.

Οσο μεγαλύτερα είναι τα οικονομικά δεινά τόσο πιο ισχυρή θα είναι η πολιτική απάντηση. Αυτό το δυνατό χτύπημα που ακούμε στην πόρτα είναι η δύναμη του εθνικισμού που θεριεύει, κυρίως στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι ΗΠΑ, η μόνη υπερδύναμη, δεν αισθάνονται πλέον και τόσο καλά. Δείχνουν έντονα σημάδια κούρασης. Χτυπήθηκαν το 2001 από μια καταστροφική επίθεση στο έδαφός τους, αναλώθηκαν σε μακρινούς πολέμους στον ισλαμικό κόσμο και τώρα δείχνουν να θέλουν να στραφούν προς το εσωτερικό για να διορθώσουν κάποια πράγματα. Αυτό το σύνθημα ήταν που έφερε την αναπάντεχη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ. Η διαδικασία όμως είχε ήδη αρχίσει να εξελίσσεται επί Ομπάμα, ο οποίος επέδειξε μεγάλη αυτοσυγκράτηση στη Μέση Ανατολή. Η βασική διαφορά μεταξύ του δόγματος Ομπάμα και του εν τη γενέσει δόγματος Τραμπ είναι ότι ο Ομπάμα συνέχισε να πιστεύει στη συλλογική ασφάλεια και στο εμπόριο ως μηχανισμούς για τη διατήρηση της παγκόσμιας τάξης. Ο Τραμπ πιστεύει ότι οι θεσμοί που διέπουν τις διεθνείς σχέσεις είναι ελαττωματικοί και αρνητικοί, πλέον, για τα αμερικανικά συμφέροντα.

Ρωσία, Τουρκία και πετρέλαιο

Η Ρωσία προβλέπεται να προσπαθήσει να εκμεταλλευθεί τις διαφορές στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης και την πιθανή ενίσχυση του λαϊκισμού και του εθνικισμού. Στα μέσα της χρονιάς η ευρωπαϊκή ενότητα θα κινδυνεύσει για άλλη μια φορά από την απόφαση για συνέχιση ή όχι των κυρώσεων εις βάρος της Μόσχας, με τη νεόκοπη κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ να δείχνει ότι μάλλον θα οδηγηθεί σε μείωση των αντίστοιχων κυρώσεων.

Αν το 2016 ήταν ο πρόλογος για τον κυβερνοπόλεμο που μαίνεται σε διεθνές επίπεδο, το 2017 όλοι οι αναλυτές προβλέπουν έντασή του, με κινδύνους για την ασφάλεια.

Τουρκία και Ιράν μπορεί να κάθονται στο ίδιο τραπέζι μαζί με τη Ρωσία για το θέμα του εμφυλίου στη Συρία, όμως ουσιαστικά η αντιπαράθεση Αγκυρας – Τεχεράνης θα συνεχισθεί. Η Τουρκία θέλει να περιορίσει τις κουρδικές αυτονομιστικές τάσεις ενώ το Ιράν να προστατεύει τη δική του σφαίρα επιρροής. Καθώς οι στρατιωτικές επιχειρήσεις θα συνεχίσουν να αποδυναμώνουν το Ισλαμικό Κράτος, ο αγώνας για έλεγχο των εδαφών, των πηγών και της επιρροής, από τους περιφερειακούς παίκτες, θα ενισχυθεί.

Οι προβλέψεις των περισσοτέρων αναλυτών κάνουν λόγο για μέτρια άνοδο των τιμών του πετρελαίου μέσα στο 2017, κυρίως λόγω της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν οι περισσότερες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες. Ακόμα όμως και αυτή η αύξηση δεν φαίνεται να είναι αρκετή για να σώσει μια χώρα με τόσα προβλήματα όσα η Βενεζουέλα. Με την απειλή της χρεοκοπίας και τεράστιες περικοπές στις εισαγωγές βασικών αγαθών, προβλέπεται ότι η κοινωνική αναταραχή και τα υπόλοιπα προβλήματα θα προκαλέσουν σχίσμα μεταξύ της κυβέρνησης και του στρατού της χώρας.

Το αίνιγμα που λέγεται ΕΕ

Ισως όμως η περιοχή όπου θα διακυβευτούν τα περισσότερα το 2017 να είναι, τελικά, η Ευρώπη. Οι εκλογές στις δύο χώρες-πυλώνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης –Γαλλία και Γερμανία –καθώς και πιθανές εκλογές στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης –την Ιταλία –θα επηρεάσουν όλες τις εξελίξεις στη Γηραιά Ηπειρο και μπορεί να απειλήσουν ακόμα και την ύπαρξη της ευρωζώνης. Θα δικαιωθούν οι μετριοπαθείς ή οι εξτρεμιστές, την ώρα που η Βρετανία θα πρέπει να καταθέσει το σχέδιο για την αποχώρησή της από την ΕΕ;

Και τι θα γίνει με τους αστάθμητους παράγοντες; Αν, για παράδειγμα, ο Ταγίπ Ερντογάν αποφασίσει ότι η συμφωνία με την Ευρώπη για το Προσφυγικό δεν πάει άλλο καθώς οι Βρυξέλλες δεν του δίνουν τα 3 δισ. ευρώ που έχουν υποσχεθεί; Τι θα συμβεί εάν ανοίξει τα σύνορά του και εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες περάσουν στην Ευρώπη; Οι εικόνες αυτές, εάν τελικά τις δούμε, είναι σίγουρο ότι θα αποτελέσουν το βασικό προεκλογικό θέμα σε όποια χώρα στηθούν κάλπες. Εξίσου μεγάλη επιρροή στα πολιτικά πράγματα θα παίξει οποιαδήποτε μεγάλη τρομοκρατική επίθεση σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Ολα αυτά εμπεριέχουν πολλά «εάν» και πολλά «ίσως». Ενας δυνατός άνεμος αλλαγής, αντίδρασης στο πολιτικό κατεστημένο και θυμού φυσά απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ευρώπη. Δεν θα αποτελέσει έκπληξη εάν πληγούν από αυτόν κάποιοι από τους παραδοσιακούς θεσμούς.

Τελευταία Νέα