2017 Η χρονιά που θα σπάσει το δίωρο;

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο η Αιθιοπίνα Αλμάζ Αγιάνα πέτυχε στο αγώνισμα των 10.000 μέτρων νέο παγκόσμιο ρεκόρ με την επίδοση 29.17.45. Σχεδόν έναν μήνα αργότερα ο επίσης Αιθίοπας Κενενίσα Μπεκίλε κάλυψε τα 42,195 χιλιόμετρα του Μαραθωνίου του Βερολίνου σε 2.03.03, μόλις έξι δευτερόλεπτα κάτω από το παγκόσμιο ρεκόρ, βελτιώνοντας το ατομικό του ρεκόρ κατά δύο λεπτά. Μια εβδομάδα μετά, στην ίδια πόλη ο Νεοζηλανδός Ζέιν Ρόμπερτσον βγήκε πρώτος στα 10 χλμ. με χρόνο 27.28, που έγινε η καλύτερη προσωπική του επίδοση και τέταρτη καλύτερη που έχει επιτευχθεί ποτέ από μη αφρικανό δρομέα στη συγκεκριμένη διαδρομή.

Το κοινό μυστικό πίσω από τις επιτυχίες των αθλητών αυτών είναι το πρότζεκτ Sub2. Πρόκειται για ένα σχέδιο που εκπονεί τα τελευταία δύο χρόνια ο ελληνοαυστραλός καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μπράιτον στο Τμήμα της Εργοφυσιολογίας Γιάννης Πιτσιλαδής. Σκοπός του είναι να φτιάξει μια νέα γενιά δρομέων που σε κάθε αγώνα θα βελτιώνουν τις επιδόσεις τους. Αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια αυτή είναι το αγώνισμα του Μαραθωνίου, στο οποίο φιλοδοξία του Πιτσιλαδή είναι να δει αθλητή του να καλύπτει την απόσταση σε χρόνο μικρότερο των δύο ωρών στους άνδρες, συνθλίβοντας κυριολεκτικά το ρεκόρ του Κενυάτη Ντένις Κιμέτο 2.2.57. Για τις γυναίκες, ο πήχης τοποθετήθηκε κάτω από το στοιχειωμένο ρεκόρ της Πόλα Ράντκλιφ 2.15.25.

Παλιά ιδέα, νέα προσέγγιση

Η προσπάθεια μπήκε σε εφαρμογή τα τελευταία δύο χρόνια, η ιδέα όμως είναι πολύ πιο παλιά. «Εδώ και 20-25 χρόνια είχα το ενδιαφέρον να καταλάβω γιατί οι πρώτοι αθλητές στον Μαραθώνιο ήταν από συγκεκριμένες χώρες όπως η Αιθιοπία ή η Κένυα. Υστερα από πάρα πολλά ταξίδια, στην πορεία της έρευνας βρήκαμε ότι αυτό το φαινόμενο δεν είναι γονιδιακό αλλά σχετίζεται με το περιβάλλον και ειδικά με την κουλτούρα τους, τα οικονομικά κίνητρα κ.ά. Βρήκαμε όμως και κάποιους που έκαναν ντόπινγκ. Λόγω αυτού είπα «για φαντάσου να μπορούμε μέσω ενός πρότζεκτ όπως το Sub2, στους καλούς αθλητές που έχουν το ταλέντο να βάλουμε και την επιστήμη, έναν τρόπο προπόνησης και προετοιμασίας που κάνουν σε όλες τις προηγμένες χώρες. Προσθέτεις τα δύο αυτά και βλέπεις μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος σε αυτή την προσπάθεια και ταυτόχρονα καθαρίζεις από το ντόπινγκ» τονίζει ο Πιτσιλαδής, που είναι μέλος της ιατρικής και επιστημονικής επιτροπής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.

Προκειμένου να φτάσουν στην επίδοση κάτω των δύο ωρών, οι αθλητές που συμμετέχουν στο πρόγραμμα ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα προπόνησης. Παράλληλα, οι συνεργαζόμενοι επιστήμονες του πρότζεκτ φροντίζουν μία σειρά παραμέτρων στην προετοιμασία τους, από τη διατροφή μέχρι τη φυσικοθεραπεία, την ψυχολογία, τη λειτουργία του σώματός τους και τον εξατομικευμένο εξοπλισμό τους. Μέρα με την ημέρα ο Πιτσιλαδής διευρύνει το δίκτυο των δρομέων που εντάσσονται στο Sub2 από όλες τις χώρες του κόσμου με τη βοήθεια των ατζέντηδών τους, επιδιώκοντας να φτάσει το μαγικό νούμερο των 15 – 20. «Για να είναι επιτυχημένο το πρότζεκτ χρειαζόμαστε τουλάχιστον 5 με 6 αθλητές σε κάθε αγώνα στον οποίο συμμετέχουμε. Ο επόμενος μεγάλος Μαραθώνιος του Sub2 θα είναι 20 Ιανουαρίου στο Ντουμπάι και εκεί θα έχουμε αθλητές από περισσότερα από ένα agency όπως και στο Τόκιο λίγο αργότερα» λέει.

Παρότι το θέλγητρο της μεγάλης επίδοσης είναι ισχυρό για τους περισσότερους επαγγελματίες δρομείς, είναι δύσκολο ο εργοφυσιολόγος με την ομάδα του να πείσει ελίτ αθλητές να εγκαταλείψουν τις πρακτικές τους για να δοκιμάσουν κάτι νέο. «Οι τοπ αθλητές έχουν κερδίσει τόσους αγώνες χωρίς την επιστήμη και νιώθουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν έτσι. Οταν πας σε έναν τέτοιο αθλητή και του λες θα κάνεις εκείνο, τ’ άλλο, θα σε ζυγίσουμε, θα ζυγίσεις το φαγητό σου, τους Αφρικανούς ιδιαίτερα, τον βάζεις να τρέχει πάνω σε διάδρομο, γι’ αυτούς είναι κάτι πολύ περίεργο. Οι Κενυάτες δεν έχουν κάνει τεστ κοπώσεως και οι περισσότεροι δεν θέλουν να κάνουν» επισημαίνει ο Πιτσιλαδής.

Η τεχνολογία του real time

Εκτός από τον ίδιο που είναι ο εγκέφαλος του Sub2 μαζί με τον ολλανδό συνεργάτη του Γιος Ερμανς, στο δίκτυο των συνεργατών του ανήκει και μια ελληνική ομάδα, από το Αστεροσκοπείο Αθηνών, ο Κωνσταντίνος Καρτάλης και η Ιφιγένεια Κεραμιτσόγλου που αναπτύσσουν την τεχνολογία του real time. «Θα είχε πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθείς τον Μαραθώνιο και να βλέπεις μαζί και τα δεδομένα από τις φυσιολογικές μετρήσεις των αθλητών όπως οι χτύποι της καρδιάς, η θερμοκρασία για να έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον ο αγώνας. Αυτή η πρακτική μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα ρολόι που να είναι smart και να λέει πού να κάνεις προπόνηση και πώς» αναφέρει ο Πιτσιλαδής. Αυτή η πρωτοπόρος τεχνολογία δεν είναι το νέο στοιχείο που έρχεται να προσθέσει η έρευνα του Sub2 στη δρομική φαρέτρα, αλλά το ενεργειακό ποτό που αναπτύσσεται αυτή την περίοδο από τους συνεργάτες του και υπόσχεται να ενισχύσει σημαντικά τις επιδόσεις όσων στέκονται στη γραμμή της εκκίνησης κάθε αγώνα. «Διαφέρει τελείως από όλα τα άλλα ενεργειακά ποτά που υπάρχουν και χρησιμοποιούν οι αθλητές σε αγώνες. Με αυτά ο αθλητής δεν μπορεί να πιει πάνω από 7% υδατάνθρακες, ενώ το ποτό που έχουμε σχεδιάσει μπορεί να φτάσει δύο και περισσότερες φορές αυτό το ποσοστό. Κι αυτό μπορεί να έχει μεγάλο εμπορικό ενδιαφέρον» προσθέτει ο ερευνητής.

Τα στοιχεία αυτά αποτελούν κομμάτι της κληρονομιάς που θέλει να αφήσει ο Ελληνοαυστραλός, ο οποίος είναι διατεθειμένος να μοιραστεί όλες τις λεπτομέρειες της προετοιμασίας που είχε ως αποτέλεσμα την επίδοση κάτω των δύο ωρών με τους κοινούς δρομείς. Ιδιαίτερη φροντίδα επέδειξε μάλιστα για τους αθλητές της χώρας μας συζητώντας με τον ΣΕΓΑΣ, χωρίς όμως να ευοδωθούν οι προσπάθειές του. «Είχαμε σκοπό να έχουμε και έλληνες αθλητές στο Sub2, αλλά οι συζητήσεις είναι πολύ αργές και δεν βλέπω στο κοντινό μέλλον να υπάρχει εξέλιξη. Ηθελα και η βάση του πρότζεκτ να είναι στην Ελλάδα. Είχαμε κάνει σχέδια για επιστημονικά κέντρα εδώ που θα βοηθούσαν τους αθλητές και δεν έχουν γίνει, δεν έχει γίνει κανένα βήμα μπροστά και δεν είναι επειδή δεν υπάρχουν τα χρήματα, δεν υπάρχει η βούληση προς το παρόν» σχολιάζει με δυσφορία ο Πιτσιλαδής. «Για μένα αυτό το πρότζεκτ είναι ένας καλός τρόπος για να κάνουμε rebranding στον αθλητισμό μας, γιατί πάσχει από τεράστια προβλήματα. Συνέχεια ακούμε για αθλητές που πρέπει να δώσουν πίσω το μετάλλιο λόγω ντόπινγκ και δεν βλέπω στο άμεσο μέλλον να αλλάζει κάτι. Το κέντρο του rebranding θα μπορούσε να είναι εδώ».

Ακόμη πιο κοντά

Σύμφωνα με τους αρχικούς σχεδιασμούς της ομάδας του, η επίδοση θα μπορούσε να έρθει ύστερα από προετοιμασία πέντε χρόνων με προϋπολογισμό 30 εκατ. δολαρίων, αλλά το πρόγραμμα συντομεύει. Αιτία, το γεγονός πως τώρα στον αγώνα για την επίδοση κάτω των δύο ωρών στον Μαραθώνιο ο Πιτσιλαδής έχει πια ανταγωνιστές τη Nike, μέχρι πρότινος συνεργάτιδά του και πιο πρόσφατα την Adidas. Το πρόγραμμα Breaking2 της Nike με 20 επιστήμονες στο δυναμικό του θέλει να φέρει το «άγιο δισκοπότηρο» του Μαραθωνίου την άνοιξη του 2017, επιστρατεύοντας τους κορυφαίους δρομείς της, Ελιούντ Κιπτσόγκ, Λελίσα Ντεσίσα και Ζερσενάι Ταντέσε και πλούσιο μπάτζετ. Το αντίστοιχο εγχείρημα της Adidas έχει εκκινήσει από την τεχνολογία των παπουτσιών και επεκτείνεται σε όλες τις λεπτομέρειες προετοιμασίας των δρομέων. «Στενοχωρήθηκα όταν έμαθα ότι η Nike κάνει το δικό της πρότζεκτ γιατί ο καλύτερός μας αθλητής, ο Μπεκίλε, τρέχει με παπούτσια της που έχουμε σχεδιάσει συνεργατικά. Ετσι, όμως, αυτές οι αντίπαλες κινήσεις έκαναν το πρότζεκτ επίσημο γιατί μέχρι τότε ήταν η τρελή ιδέα ενός τρελού ακαδημαϊκού. Οποια ομάδα κάνει όλο αυτό και φροντίσει απ’ όλες τις πλευρές, όχι μόνο με το παπούτσι αλλά με την προπόνηση και αυτά που κάνουμε εμείς, κι έχει και χρηματοδότηση σωστή ώστε να εφαρμοστούν όλα αυτά τα πράγματα, μπορεί να το καταφέρει» καταλήγει ο Πιτσιλαδής.