Με το τιμόνι στραμμένο προς τα δεξιά μπήκε το 2017 για την Ευρώπη. Οι εκλογικές αναμετρήσεις που αρχίζουν τον Μάρτιο στην Ολλανδία, συνεχίζονται Απρίλιο – Μάιο στη Γαλλία και θα ολοκληρωθούν το φθινόπωρο στη Γερμανία, αναμένεται να ανατρέψουν τους σημερινούς συσχετισμούς ισχύος των πολιτικών δυνάμεων στη ζώνη του ευρώ, σηματοδοτώντας στροφή δεξιότερα και στην οικονομική πολιτική. Ο,τι χειρότερο, δηλαδή, θα μπορούσε να περιμένει η Ελλάδα.
Στη Γαλλία, είτε με τον Φρανσουά Φιγιόν στη θέση του επόμενου προέδρου είτε με τον Εμανουέλ Μακρόν, η ατζέντα στην οικονομία θα στραφεί (λιγότερο ή περισσότερο) προς νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση. Και οι δύο είναι υπέρμαχοι ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία που ξεπερνούν τη γαλλική πολιτική παράδοση, η οποία μέχρι σήμερα, έστω και ρητορικά, τοποθετείται φιλικά προς την Ελλάδα. Ο Φιγιόν που θεωρείται επικρατέστερος θέλει να τελειώνει με το 35ωρο, να αυξήσει τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, να μειώσει κατά μισό εκατομμύριο τις θέσεις εργασίας στο Δημόσιο, να συρρικνώσει τις κοινωνικές παροχές και να μειώσει τους φόρους των επιχειρήσεων. Αν και μετριοπαθέστερος ο Μακρόν βάζει τον πήχη των μεταρρυθμίσεων πολύ υψηλότερα από εκεί όπου θα μπορούσε χωρίς αναταράξεις να αποδεχθεί το γαλλικό κατεστημένο και πολύ περισσότερο η σοσιαλιστική παράταξη. Το ευρωπαϊκό όραμα του Μακρόν για τη Γαλλία βρίσκει την έκφρασή του στη μεγαλύτερη δημοσιονομική και πολιτική ένωση της ευρωζώνης. Aντίθετα, ο Φιγιόν είναι υπέρμαχος της αποκατάστασης της χαμένης ισχύος της Γαλλίας στην Ευρώπη και αντίθετος προς στην ομοσπονδιακή εκδοχή της.
Στη Γαλλία, όπως στη Γερμανία και στην Ολλανδία η άνοδος των ακραίων δεξιών κομμάτων διαμορφώνει περιβάλλον ευνοϊκότερο στη λήψη συντηρητικών αποφάσεων για τα μεγάλα ανοιχτά ευρωπαϊκά μέτωπα. Μεταξύ αυτών και η ελληνική κρίση. Η Κεντροδεξιά φλερτάρει με ακροδεξιές, εθνικολαϊκιστικές πολιτικές, που βρίσκουν απήχηση ακόμη και σε μετριοπαθή τμήματα των ψηφοφόρων. Στη Γερμανία, η άνοδος του αντιευρωπαϊκού κόμματος Εναλλακτική για την Ευρώπη (AFD) μετατοπίζει δεξιότερα, προς πιο εσωστρεφή κατεύθυνση, τα αντανακλαστικά του CDU της καγκελαρίου Μέρκελ. Και η δημοσκοπική αναρρίχηση του ακροδεξιού, αντιευρωπαϊκού PVV δημιουργεί ανάλογο σκηνικό απομονωτισμού στην Ολλανδία.
Μόνο ασφαλής δεν είναι η πρόβλεψη ότι η δεξιόστροφη πορεία της Ευρώπης θα λύσει τα μεγάλα υπαρξιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει ως νομισματική ένωση. Πολύ περισσότερο αν η εσωστρέφεια των ισχυρών χωρών της συνδυαστεί με την εφαρμογή, εις το διηνεκές, πολιτικών λιτότητας στους αδύναμους κρίκους του ενιαίου νομίσματος, οι οποίες έως τώρα έχουν τραυματίσει βαθιά το ευρωπαϊκό όνειρο.
Είναι βέβαιο ότι η νέα τάξη πραγμάτων δεν είναι ευνοϊκή για την Ελλάδα. Αξιόπιστοι αναλυτές και κορυφαίοι παράγοντες της οικονομίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι αν δεν κλείσει σε εύλογο χρονικό διάστημα η δεύτερη αξιολόγηση, αύριο τα πράγματα θα είναι χειρότερα για τη χώρα. Είτε θα κλείσει με δυσμενέστερους όρους είτε η Ελλάδα θα συρθεί σε τέταρτο Μνημόνιο με μεγάλο κόστος για τη χώρα και τους πολίτες. Η ευθύνη είναι μεγάλη και βρίσκεται στους ώμους της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.
