Ενα δημοσιογραφικό κείμενο χαρτογράφησης της συγκυρίας στην ελληνική αντιμνημονιακή Αριστερά θα μπορούσε να παγιδευτεί σε μια σειρά παραμέτρων και να οριοθετηθεί ως μια αναπαραγωγή ενός νωπού «εμφυλίου» και φαγώματος, που πάντως όντως συντελούνται στην επικράτειά της.
Στα δύο χρόνια συριζαϊκής διακυβέρνησης οι σχηματισμοί πέραν του ΣΥΡΙΖΑ δοκιμάζονται στο βάθος και στην εκ πρώτης όψεως στατικότητα της μνημονιακής μελαγχολίας. Αν επιχειρήσουμε να δούμε από ψηλά τις έντονες διεργασίες των ημερών σε όλο τον χώρο θα ήταν εντελώς βοηθητικό, πριν παραθέσουμε τα νέα στοιχεία και πληροφορίες που έχουμε, να ταξινομήσουμε ιστορικά το τώρα.
Το 2015 φαίνεται πως η Αριστερά κλείνει έναν κύκλο. Αυτόν της οξυμμένης αντιμνημονιακής ρητορείας και ενός διακριτού μετώπου που συγκροτήθηκε στον δρόμο. Μοιραία, όπως όλα τα πολιτικά μέτωπα, μία είναι η δύναμη που ηγεμονεύει. Που τροχιοδρομεί. Οι πλατείες της αγανάκτησης υπήρξαν ο ταμιευτήρας για τον ΣΥΡΙΖΑ. Για τους γνωρίζοντες τις διεργασίες εκείνων των ημερών, εξάλλου, ήταν ο μόνος χώρος μαζί με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το ΕΠΑΜ που δεν έλειψαν μέρα από την αρχή μέχρι το τέλος. Και άλλοι ήταν παρόντες, ακόμη και το συγκροτημένο ΚΚΕ που επιχείρησε να «εργατικοποιήσει» τον χώρο και τον χρόνο της Πλ. Συντάγματος, όμως ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτός που χειρίστηκε καλύτερα την κίνηση του κόσμου. Ισως και ο ίδιος ο κόσμος οριοθετούσε μέσω του ΣΥΡΙΖΑ το πού έφτανε. Μέχρι πού θα το πήγαινε. Μια ιδιότυπη ριζοσπαστική αλλά και μικροαστική ανάθεση.
Η συνέχεια γνωστή. Στα δύο χρόνια διακυβέρνησης του κόμματος της Κουμουνδούρου η Αριστερά, κατακερματισμένη, μοιάζει –όπως σημείωσε γνώστης του χώρου –να μαζεύει τα κομμάτια της από το «χνάρι ανυποληψίας» που άφησε το αριστερό κυβερνών κόμμα. Και όλοι πλην ΚΚΕ αναζητούν μια κάποια επανεκκίνηση.
ΠΑΛΙΟΙ ΣΥΝΤΡΟΦΟΙ. Αν επιχειρήσουμε να ξαναπιάσουμε το νήμα όλης της επικράτειας του χώρου θα μπορούσαμε να υπενθυμίσουμε την πρόσφατη παρουσίαση του βιβλίου «Τρίτο Μνημόνιο. Η ανατροπή μιας ανατροπής» της Νάντιας Βαλαβάνη όπου με όρους εικόνας συντελέστηκε ένα πολιτικό reunion. Στο ίδιο κάδρο πόζαραν η συγγραφέας, ο Αλέκος Αλαβάνος, ο Κώστας Λαπαβίτσας, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, η Ελένη Πορτάλιου, ο Γιάνης Βαρουφάκης και ο Μανώλης Γλέζος. Αυτά στις 13 Δεκεμβρίου 2016 στην αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας. Δεν ήταν υπερβολή κοιτώντας τους παραπάνω να επιχειρήσεις να θυμηθείς πού ακριβώς ήταν δύο χρόνια πριν. Και εξαιρώντας τον Παπακωνσταντίνου και τον Αλαβάνο, έβλεπες μια απ’ τις πρώτες γραμμές του κομματικού ΣΥΡΙΖΑ που στη συνέχεια θα γινόταν και κυβερνητικός. Οχι λίγοι είδαν την παραπάνω συνάντηση ως το πρελούδιο μιας νέας μετωπικής συμπόρευσης. Υπάρχει εξάλλου η άποψη αναλυτών πως μόνο μαζί οι παραπάνω ή οι σχηματισμοί που εκπροσωπούν θα μπορούσαν να εισέλθουν στη Βουλή σε επικείμενες εκλογές.
ΠΛΕΥΣΗ ΜΕ ΦΟΥΡΤΟΥΝΕΣ. Απ’ την άλλη, υπάρχει μια άλλη ανάγνωση πως η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου είναι αυτή που προκρίνεται στις προτιμήσεις του κόσμου και μάλιστα έχει αυτόνομη δυναμική να γίνει κοινοβουλευτικό κόμμα. Αυτή η δεύτερη ανάγνωση τροφοδοτείται και από μετρήσεις δημοσκόπων που σύμφωνα με πληροφορίες δίνουν ψηλά την Πλεύση. Εκ των πραγμάτων, το κείμενο αποχώρησης του νεολαίου του κόμματος Μιχάλη Κριθαρίδη πριν μερικές μέρες δημιούργησε αναστάτωση, ίσως και χαιρεκακία σε πλευρά του αντιμνημονιακού τόξου αφού τα λόγια του πρώην ιδρυτικού μέλους θάμπωναν την εικόνα του νεότευκτου σχηματισμού. Ο Κριθαρίδης ανέφερε μεταξύ άλλων στο κείμενό του πως «ακόμη υφίσταντο σχεδόν σε καθημερινή βάση μια απαράδεκτη συμπεριφορά μέσα σε ένα κόμμα το οποίο υποτίθεται πρέσβευε και διακήρυττε τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες και δημιουργήθηκε για να προστατέψει την κοινωνία και τους ανθρώπους». Ετσι κι αλλιώς η συζήτηση γύρω απ’ την Πλεύση σήμερα είναι αν θα εξελιχθεί σε ένα αρχηγικό κόμμα ή θα φτιάξει εκείνη την πλατφόρμα ιδεών και διεργασιών που θα την καθιστούν κάτι ευρύτερο. Για να είμαστε δίκαιοι, ο σχηματισμός είναι ακόμη εν εξελίξει και με νωπή την ίδρυσή του δεν γνωρίζει σήμερα εσωκομματικούς τριγμούς με όρους κόμματος –παρά την αποστασιοποίηση και απομάκρυνση της Ραχήλ Μακρή –αλλά μια διαδικασία μετεξέλιξης σε σοβαρό πολιτικό φορέα και με νέα επικοινωνιακή δυναμική (εδώ κεντρικό ρόλο παίζει ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Διαμαντής Καραναστάσης που είχε και την ιδέα για εορτασμό του Οχι τον Ιούλιο του 2016 στον Λυκαβηττό εκ μέρους του κόμματος). Κάτι ακόμη που λένε αναλυτές του «αριστερού χωριού» είναι πως η Πλεύση είναι η μόνη πολιτική δύναμη που πέραν του ΚΚΕ μπορεί να συσπειρώσει και δυνάμεις μη αριστερές σε μια αστικοδημοκρατική βάση. Η Επιτροπή Αλήθειας για το Χρέος, για παράδειγμα, –συνέχεια των πρωτοβουλιών της Ζωής όσο ήταν πρόεδρος της Βουλής -, αποτελεί μια καλή αφορμή για ευρύτερες συμπλεύσεις με το νεοσύστατο κόμμα.
ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ. Σε αντίθεση με την Πλεύση, βέβαια, η Λαϊκή Ενότητα του Παναγιώτη Λαφαζάνη δεν βρίσκεται σε αντίστοιχο καλπασμό παρότι ο πολιτικός φορέας που συνέστησαν τα στελέχη και μέλη του Αριστερού Ρεύματος και της άλλοτε Αριστερής Πλατφόρμας που έφυγαν απ’ τον ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί πιο παραδοσιακούς δεσμούς με το κίνημα και τον κόσμο της Αριστεράς. Η αποχώρηση της ΑΡΚ (Αριστερή Ριζοσπαστική Κίνηση) από τον φορέα αλλά και μεμονωμένων προσώπων με επιρροή όπως ο νομικός Δημήτρης Μπελαντής είναι απλώς στιγμιότυπα μιας κρίσης ταυτότητας για τη ΛΑΕ που δείχνει στριμωγμένη μεταξύ ΚΚΕ και Πλεύσης. Ταυτόχρονα, η ΑΡΚ βρίσκεται σε διάλογο με τη Δικτύωση για τη Ριζοσπαστική Αριστερά (Παπαδάτος, Κορωνάκης, Λάσκος κ.ά.) ενώ η ΛΑΕ σε τακτική σύμπραξη με τον Αλέκο Αλαβάνο. Ο τελευταίος μιλά περισσότερο προσωπικά βέβαια με τον Λαφαζάνη παρά ως εκπρόσωπος του Σχεδίου Β. Η πρόσφατη επίσκεψη ΛΑΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ στο κατειλημμένο από πρόσφυγες και αλληλέγγυους ξενοδοχείο του κέντρου της Αθήνας City Plaza πυροδότησε ένα ακόμη σενάριο για συμπόρευση των δύο δυνάμεων της Αριστεράς, κάτι που πάντως μοιάζει ακόμη μακρινό.
Συνοψίζοντας και εν μέσω καβγάδων αλλά και υπόγειων διεργασιών η Αριστερά πέραν του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΚΕ θα δείξει αν βρίσκεται σε μια «φραξιονιστική πάλη χωρίς αρχές» τύπου δεκαετίας του ’20. Σήμερα αυτή εκδηλώνεται και στα κοινωνικά δίκτυα με βαρείς χαρακτηρισμούς όπως εκείνους που αντάλλαξαν η Πλεύση με το στέλεχος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ Δέσποινα Κουτσούμπα και το άλλοτε φιλο-Ζωικό περιοδικό «Unfollow». Ή, αν απλώς κυοφορεί τον νέο μαζικό πόλο, που πάντως οφείλει να επινοήσει το δικό του αφήγημα.