Κρυφτούλι της κυβέρνησης με τις δεσμεύσεις της

Το κρυφτούλι της κυβέρνησης με την τρόικα για τις ιδιωτικοποιήσεις είναι μια δοκιμασμένη από παλιά και πετυχημένη συνταγή. Οπως και οι λεονταρισμοί ότι δεν πουλάμε στρατηγικές επιχειρήσεις, τακτική που οι δανειστές ξέρουν πλέον καλά.

Δεν παίρνουν επομένως στα σοβαρά δηλώσεις όπως αυτές προ ημερών από κυβερνητικό παράγοντα ότι βρίσκεται σε εξέλιξη συζήτηση για να μεταφερθούν στο Υπερταμείο όλες οι συμμετοχές του ΤΑΙΠΕΔ στις ενεργειακές επιχειρήσεις. Από την εμπειρία τους γνωρίζουν ότι οι υπουργοί άλλα λένε δημοσίως και άλλα υπογράφουν στα τραπέζια.

Αυτή την εικόνα μεταφέρει στα «ΝΕΑ» πηγή των θεσμών με γνώση των τελευταίων συζητήσεων για τις αποκρατικοποιήσεις αλλά και με καλή εικόνα της ελληνικής πραγματικότητας. Ο συνομιλητής μας δεν ανησυχεί όταν ακούει κορυφαίο στέλεχος υπουργείου να παραβλέπει την υποχρέωση για ιδιωτικοποιήσεις και να απομονώνει από το Μνημόνιο μία μόνο δέσμευση, αυτή για την πρόσληψη συμβούλων που θα εισηγηθούν τρόπους αξιοποίησης των κρατικών επιχειρήσεων.

Διότι ξέρει αυτό που γνωρίζει καλά και η κυβέρνηση, δηλαδή ότι σύμφωνα με την ανάλυση του ESM για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, προκειμένου να είναι βιώσιμο το χρέος έως το 2060 απαιτούνται ιδιωτικοποιήσεις 18 δισ. ευρώ. Οταν λοιπόν η κυβέρνηση αμφισβητεί τις αποκρατικοποιήσεις, συνεχίζει η πηγή αυτή, είναι σαν να κοροϊδεύει αφού όσο δεν τις κάνει τόσο περισσότερα ισοδύναμα μέτρα θα χρειαστεί να λάβει.

Τα παραπάνω φυσικά δεν σημαίνουν ότι τελείωσαν οι αντιπερισπασμοί, το αντίθετο μάλιστα. Οσο η διαπραγμάτευση θα παραμένει κολλημένη και η κυβέρνηση θα υποχρεούται να κάνει υποχωρήσεις στα δύσκολα, όπως στο αφορολόγητο, τόσο θα ρίχνει στο τραπέζι της εσωτερικής κατανάλωσης το «όχι» στις αποκρατικοποιήσεις.

Τέτοιος αντιπερισπασμός θα μπορούσε να είναι ένα νέο αντάρτικο στις ιδιωτικοποιήσεις των ΔΕΚΟ, για ολοκληρωτικό ξήλωμα του προγράμματος του ΤΑΙΠΕΔ και τη μεταβίβαση στο νέο Ταμείο όλων των συμμετοχών σε κρατικές επιχειρήσεις. Τον είδαμε παλαιότερα και θα τον δούμε ξανά, εκτιμά ο συνομιλητής μας, καθώς θα χοντραίνει το παζάρι της αξιολόγησης. Η ίδια συλλογιστική λέει ότι το κατενάτσιο θα περιλαμβάνει τόσο την ενέργεια όσο και το νερό (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), τα υπόλοιπα αεροδρόμια και τα περιφερειακά λιμάνια, γιατί όχι και εν εξελίξει διαγωνισμούς όπως του ΟΛΘ.

Ως αποτέλεσμα αυτού του ρευστού τοπίου, ουδείς μπορεί να απαντήσει ασφαλώς τι ακριβώς θα ιδιωτικοποιηθεί, τι θα εξαιρεθεί, τι θα προχωρήσει, με ποια σειρά και πότε. Αλλα υποστηρίζουν οι δανειστές, άλλα η κυβέρνηση, διαφορετικά τα λένε οι υπουργοί της, διαφορετικά τα γράφει το ΦΕΚ του Μνημονίου.

Το επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΤΑΙΠΕΔ [Asset Development Plan (ADP)] φέρει ακόμη ημερομηνία 4 Απριλίου 2016, παρότι θα έπρεπε να έχει επικαιροποιηθεί από τον Νοέμβριο, κάτι που δεν συνέβη. Το ναυάγιο του ΔΕΣΦΑ και η καθυστέρηση προκήρυξης νέου διαγωνισμού κρατά σε ομηρεία την κατάρτιση όλου του νέου προγράμματος και σύμφωνα με τις πληροφορίες η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει στη διοίκηση του Ταμείου να περιμένει την ολοκλήρωση της αξιολόγησης προτού το επικαιροποιήσει.

Στον αντίποδα η τρόικα πιέζει, αν και όχι με την ίδια ένταση του παρελθόντος, οι νέες αποκρατικοποιήσεις να προχωρήσουν και οι πολλές μισοτελειωμένες συμφωνίες να κλείσουν. Ζητά να ενταχθούν στο πρόγραμμα νέα assets όπως τα εναπομείναντα περιφερειακά αεροδρόμια και τα περιφερειακά λιμάνια, αλλά το ΤΑΙΠΕΔ χρειάζεται κυβερνητική εντολή για να το κάνει, την οποία και δεν έχει.

Το αποτέλεσμα αυτής της διελκυστίνδας λέγεται ακινησία. Στη μέση βρίσκεται το Ταμείο, που δίχως ουσιαστική πολιτική κάλυψη και έχοντας απομείνει με το μισό του Διοικητικό Συμβούλιο μετά την υπουργοποίηση Πιτσιόρλα και την μη αντικατάστασή του με νέο πρόεδρο, ζυγίζει πλέον και το παραμικρό του βήμα.

Οσοι παρακολουθούν τα τεκταινόμενα μιλούν για θέατρο του παραλόγου, με την κυβέρνηση να συμπεριφέρεται σαν να περιμένει πότε θα μας τραβήξει ξανά το αφτί η τρόικα για να αρχίσουν οι ιδιωτικοποιήσεις, διαφορετικά η μηχανή θα δουλεύει στο ρελαντί.

Το αντιφατικό βέβαια αφορά τα έσοδα. Ο ρόλος των ιδιωτικοποιήσεων υποβαθμίζεται συνεχώς, ο κρατικός προϋπολογισμός όμως τοποθετεί τα φετινά προσδοκώμενα έσοδα στα 2,59 δισ. ευρώ. Σύμφωνοι, τα 1,925 δισ. ευρώ θα προέλθουν από διαγωνιστικά κλεισμένες ιδιωτικοποιήσεις που αναμένεται να ολοκληρωθούν και τυπικά φέτος, με κύριο τροφοδότη τα 1,23 δισ. ευρώ των δεκατεσσάρων περιφερειακών αεροδρομίων. Τα 105 εκατ. ευρώ από καταβολές δόσεων για αποκρατικοποιήσεις προηγουμένων ετών. Το ερώτημα ωστόσο είναι τι θα γίνει με τα υπόλοιπα 560 εκατ. ευρώ που υποτίθεται ότι θα προέλθουν από διαγωνισμούς που θα ολοκληρωθούν φέτος, άγνωστο όμως με ποιο τρόπο όταν ουδείς δίνει τις εντολές που πρέπει. Τα 300 εκατ. ευρώ για παράδειγμα από τα φετινά έσοδα αφορούν την πρώτη δόση της πολυκαιρισμένης ιδιωτικοποίησης του Ελληνικού, το οικονομικό κλείσιμο του οποίου έπειτα από πολλές παρατάσεις τοποθετείται τον προσεχή Ιούνιο. Κανείς ωστόσο δεν μπορεί να αποκλείσει και νέα χρονική μετάθεση. Χώρια που υπάρχει ήδη μια τρύπα 188 εκατ. ευρώ των εγγεγραμμένων στον φετινό προϋπολογισμό εσόδων από την πώληση του 66% του ΔΕΣΦΑ, τα οποία δεν υπολογίζονται πια αφού η κυβέρνηση πρόκειται να προκηρύξει νέο διαγωνισμό.

Σωρευτικά τα εγγεγραμμένα από ιδιωτικοποιήσεις έσοδα για την περίοδο 2016 – 2018 ανέρχονται σε 5,8 δισ. ευρώ και εξ αυτών εισπράχθηκαν πέρυσι 499 εκατ. ευρώ. Αν αρχίσει να ξηλώνεται το πρόγραμμα, τότε προφανώς η κυβέρνηση θα πρέπει να καλύψει το κενό με άλλα μέτρα, την ενεργοποίηση του δημοσιονομικού κόφτη στις συντάξεις, τη μείωση του αφορολογήτου ή κάτι άλλο. Ουδείς δίνει πειστική απάντηση σε αυτό το ερώτημα ή φαίνεται να ανησυχεί.

Το αντίθετο μάλιστα συμβαίνει. Στην παρούσα φάση, η κρατούσα αντίληψη είναι ότι «δεν μας τρέχουν και πολύ οι δανειστές, άρα και εμείς δεν τρέχουμε». Σύμφωνα με τη συλλογιστική αυτή και ειδικά μετά τις δηλώσεις Σόιμπλε για νέο πρόγραμμα αν αποχωρήσει το ΔΝΤ, για ποιο λόγο ένας υπουργός να συγκρουστεί τώρα με εργαζομένους ΔΕΚΟ, να τα βάλει με συντεχνίες ή να ανοίξει θέματα υψηλού πολιτικού ρίσκου. Δεν έχει κανέναν λόγο, πόσω μάλλον αν δεν έχει την έξωθεν πίεση.

Αυτή η αντίληψη έχει ως αποτέλεσμα να μην προχωρούν ακόμη και προαπαιτούμενα της αξιολόγησης, δίχως τα οποία δεν μπορεί να αρχίσει καμία καινούργια αποκρατικοποίηση. Τέτοια είναι η προκήρυξη που εκκρεμεί από τον Νοέμβριο για προσλήψεις συμβούλων που θα εισηγηθούν πώς θα αξιοποιηθούν επτά μεγάλες εταιρείες και συγκεκριμένα ο ΟΤΕ (5%), η ΕΥΔΑΠ (11%), η ΕΥΑΘ (23%), το Ελευθέριος Βενιζέλος (30%), η ΔΕΗ (17%), η ΔΕΠΑ (65%), τα ΕΛΠΕ (35%). Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι εκθέσεις των συμβούλων θα χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο μεταφοράς των παραπάνω επιχειρήσεων στο νέο Ταμείο, όπου και θα αξιοποιηθούν αποσυνδέοντας τις από τις ιδιωτικοποιήσεις. Ερμηνεία πάντως λανθασμένη για όσους έχουν διαβάσει τον νόμο σύστασης του Ταμείου, το διάδοχο σχήμα του ΤΑΙΠΕΔ.

Το Ταμείο ωστόσο ακόμη δεν υπάρχει, παρότι θα έπρεπε να είχε ενεργοποιηθεί μέχρι τα τέλη του 2016. Εναν χρόνο και τέσσερις μήνες από την ψήφισή της η Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας παραμένει στα χαρτιά, με εξαίρεση το Εποπτικό της Συμβούλιο. Το Διοικητικό Συμβούλιο και ο μάνατζερ δεν έχουν επιλεγεί ακόμη, ενώ το ίδιο πρέπει να συμβεί αμέσως μετά με τα ΔΣ των τριών θυγατρικών (ΤΑΙΠΕΔ, ΕΤΑΔ και Εταιρεία Δημοσίων Συμμετοχών). Αυτό σημαίνει ότι η λειτουργία της μετατίθεται συνεχώς και κάποιοι εκτιμούν ότι θα φτάσουμε αισίως στην άνοιξη. Οσο όμως θα εκκρεμεί η ενεργοποίησή της τόσο θα καθυστερεί και η μεταφορά σε αυτήν ζημιογόνων κρατικών εταιρειών, τις οποίες κατέχει το ΤΑΙΠΕΔ και κινδυνεύουν να «σκάσουν» στα χέρια του, όπως για παράδειγμα τα ΕΛ.ΤΑ., που στεγνώνουν από ρευστότητα, ενώ στο εννεάμηνο λειτουργούσαν με ζημιές γύρω στα 37 εκατ. ευρώ.