Το εφτάψυχο ΠΑΣΟΚ τελικά είναι κάτι παραπάνω από κόμμα που κάποιοι –χαρούμενα –προέβλεπαν πως έκλεισε τον κύκλο του. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου πως οι προσαρμογές του που με τη σειρά τους καθόριζαν το συλλογικό αίτημα για παραπάνω από τρεις δεκαετίες ήταν οι προσαρμογές ενός λαού.
Το ΠΑΣΟΚ δεν απομακρύνθηκε από τον κόσμο, ακόμη και στην εκσυγχρονιστική του μετάλλαξη. Ακόμη και στο σοκ του καστελλοριζίτικου Μνημονίου. Ακόμη και στην παρατεταμένη του κρίση μετά τη σύμπραξη με Σαμαρά. Το ΠΑΣΟΚ πλήρωσε την κατάρρευση των μεσαίων. Αυτών που για χρόνια φρόντιζε.
Η προχθεσινή κοινή ανακοίνωση του Κινήματος Δημοκρατικού Σοσιαλισμού και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης αντιμετωπίστηκε με χλεύη από τις φατρίες που έχουν ταυτίσει με δείπνα στο Κολωνάκι την πολιτική. Αντιμετωπίστηκε με χιούμορ από κάτι χομπίστες του εκσυγχρονισμού που έχουν κατέβει από το τρένο και αναζητούν τρόπο να ανέβουν στο επόμενο. Η κοινή φωτογραφία όμως Φώφης – Γιώργου Παπανδρέου σηκώνει περισσότερες ερμηνείες και σοβαρότερες κριτικές. Για παράδειγμα, ο «συνασπισμός» επείγουσας κατάστασης που οδήγησε στη σύμπραξη με ΝΔ σπάει. Ενδεχομένως η φωτογραφία προλογίζει έναν άλλο συνασπισμό μετακινούμενης Κεντροαριστεράς στα ελληνικά δρώμενα. Εξάλλου, οι εκλογές, όποτε κι αν διεξαχθούν, θα έχουν άρωμα συνασπισμών και συμπράξεων.
Κάτι ακόμη: η επιστροφή Παπανδρέου στα πάτρια εδάφη μπορεί να έχει τον χαρακτήρα φάρσας. Εχει όμως μεγαλύτερη νομιμοποιητική ισχύ από συνενώσεις προσώπων. Κι αυτό αφού η προσεκτική κοινή ανακοίνωση ΠΑΣΟΚ-ΚΙΔΗΣΟ υπενθυμίζει μια πραγματικότητα: παρά τις αδύναμες διεργασίες ή την αποστοίχιση από κοινωνικές πλειοψηφίες, η Δημοκρατική Συμπαράταξη είναι συστέγαση κομμάτων. Οχι, δειπνοσοφιστών.
Παράλληλα, η επιστροφή Γρηγοράκου και η προσχώρηση του ποταμίσιου βουλευτή Ιλχάν στο ΠΑΣΟΚ για πολλούς δείχνουν εκλογές. Οπως και η παράλληλη αποδόμηση του Ποταμιού, το οποίο μοιάζει να διαχέεται από δω κι από κει πληρώνοντας τη ρευστότητα των καιρών και τη μη έγκαιρη διαμόρφωση σοβαρής πλατφόρμας. Η εποχή δεν ευνοεί τις ΜΚΟ πολιτών και τις προσομοιώσεις κομμάτων.
Το ΠΑΣΟΚ, κόμμα με κοινωνική βάση και αναφορά, ριζωμένο και διαποτισμένο από την κουλτούρα των λαϊκών μεσοστρωμάτων, αποτελεί και κάθε φορά παλμογράφο της συγκυρίας. Μαζικό, αντιιμπεριαλιστικό, αριστερόστροφο, μετριοπαθές, λαϊκίστικο, εκσυγχρονιστικό, ταυτισμένο με την αλήστου μνήμης Κοινωνία των Πολιτών, ηττημένο, μειοψηφικό. Περισσότερο φέρνει σε χώρο πια, παρά σε στενό σχήμα. Κι όμως, τα επιχειρήματα εναντίον του είναι μέχρι στιγμής χλευαστικά. Κανείς δεν λέει πως η σοσιαλδημοκρατία περνάει κρίση τύπου Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κανείς δεν λέει πως η περιπέτεια του ΠΑΣΟΚ είναι η περιπέτεια των μεσαίων στρωμάτων.
