Αγαπητέ μου Στάθη…
Κάποιο απόγευμα του 1996. Το τηλέφωνο χτυπά στο διπλωματικό γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας: «Κύριε Κουμουτσάκο, θα αντικαταστήσω στο κείμενό σας το “ευάριθμη ομάδα” με το “πολυάριθμη ομάδα”, διότι το “ευάριθμη”, αγαπητέ μου, δηλώνει ολιγάριθμη και όχι πολυάριθμη, όπως εικάζω ότι θέλετε να πείτε. Κατά τα λοιπά, το κείμενό σας είναι πολύ καλό». Ο Στάθης Ευσταθιάδης με έχει μόλις τιμήσει με τη διόρθωση ενός λάθους μου.
Από τότε και μέχρι τον ξαφνικό θάνατό του η φιλία μας χτίστηκε βήμα βήμα. Για να γίνει στο πέρασμα του χρόνου φιλία σταθερή, δοκιμασμένη και ουσιαστική. Πριν όμως το προνόμιο της φιλίας του, η σχέση με τον Στάθη Ευσταθιάδη ήταν πρωτίστως σχέση μαθητείας. Μια σχέση μαθητείας σε θέματα διεθνούς πολιτικής, ορθής έκφρασης, καθαρότητας νοημάτων, ευκρίνειας διατύπωσης, καίριας ανάλυσης. Με δάσκαλο πάντα εκείνον.
Η φιλική μας σχέση μπορεί να μην ενδιαφέρει. Ομως από αυτήν πηγάζει το καθήκον μου να καταθέσω σκέψεις βαθιάς εκτίμησης για τον Στάθη Ευσταθιάδη. Τον πρύτανη του διπλωματικού ρεπορτάζ.
Η έγκυρη πληροφόρησή του, η εμβριθής γνώση του στα διπλωματικά πράγματα και ο τρόπος που την εξέφραζε τόσο δημόσια με τα κείμενά του όσο και ιδιωτικά στις συζητήσεις του υπήρξε επί δεκαετίες πραγματική συμβολή στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Τις πολλές και υψηλές διεθνείς επαφές που είχε δεν τις αξιοποιούσε με ιδιοτέλεια. Τις καλλιεργούσε έχοντας πάντα στον νου τα συμφέροντα της χώρας. Τη βαρύνουσα γνώμη του τη μοιραζόταν. Με διπλωματικούς, πρέσβεις έλληνες και ξένους, υπουργούς, ακόμα και πρωθυπουργούς. Με όλους όσοι ήθελαν να την ακούσουν. Ευτυχώς ήταν πολλοί. Και ευτυχώς ο Στάθης δεν την αρνήθηκε σε κανέναν.
Ως εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών, δεν θα ξεχάσω ποτέ τις ερωτήσεις του στα briefings. Ηταν πάντα απλές, σύντομες και σαφείς. Και γι’ αυτό οι πιο δύσκολες. Ετσι γίνεται όταν ο δημοσιογράφος έχει βαθιά και ουσιαστική γνώση των θεμάτων με τα οποία ασχολείται. Και μετά, αρκούσε η απάντηση μιας μόνο πρότασης ώστε ο Στάθης Ευσταθιάδης να κατανοήσει πλήρως το εύρος των πληροφοριών που «έκρυβε» μια ολιγόλογη αλλά περιεκτική διπλωματική απάντηση. Μία μόνο απάντηση αρκούσε ώστε με τη γνώση και τις δικές του πληροφορίες να ξεδιπλώσει την επόμενη μέρα στην εφημερίδα μια ολόκληρη ανάλυση μεγάλου κύρους και επιρροής. Αυτός ήταν ο Στάθης Ευσταθιάδης.
Μαζί του φεύγει μια ολόκληρη εποχή. Η εποχή της «μεγάλης δημοσιογραφίας». Ταυτόχρονα όμως αρχίζει η δική μας ευθύνη. Να διατηρήσουμε, από όποιο μετερίζι και αν βρισκόμαστε, το ύφος, το ήθος και την ποιότητα του δημόσιου λόγου που μας κληροδότησε. Εύχομαι και προτρέπω τους σημερινούς αξιόλογους διπλωματικούς συντάκτες να ακολουθήσουν το παράδειγμά του. Η σκυτάλη της σχολής Ευσταθιάδη, της γνώσης, της ουσίας και του ήθους πρέπει να περάσει στις επόμενες γενιές.
ΥΓ: Αγαπητέ Στάθη, το είχαμε ανάγκη το ρεπορτάζ σου από τη Γενεύη. Είμαι βέβαιος ότι σήμερα θα ήσουν εκεί…
Ο Γιώργος Κουμουτσάκος είναι τομεάρχης Εξωτερικών της Νέας Δημοκρατίας και βουλευτής Β’ Αθήνας
