Ολοκληρώθηκε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα η ιστορική πρώτη Διάσκεψη της Γενεύης για το Κυπριακό. Σύμφωνα με τον κύπριο κυβερνητικό εκπρόσωπο Νίκο Χριστοδουλίδη η Διάσκεψη για το Κυπριακό θα συνεχιστεί, σε επίπεδο τεχνοκρατών και από όλα τα μέρη που συμμετείχαν χθες, στις 18 Ιανουαρίου. Τότε, οι τεχνοκράτες θα συζητήσουν πιο διεξοδικά το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων και όταν φτάσουν σε πόρισμα – με στόχο, το συντομότερο δυνατό, όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος – θα συνεχιστεί η Διάσκεψη με τη χθεσινή σύνθεση (σ.σ.: σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών).
Κάνοντας μια πρώτη αξιολόγηση της χθεσινής Διάσκεψης, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επισήμανε ως επιτυχία το γεγονός ότι ξεκίνησε η συζήτηση για το θέμα της ασφάλειας και των εγγυήσεων, κάτι που αποτελούσε αίτημα της ελληνοκυπριακής πλευράς. Επιπλέον, «η πρόταση Αναστασιάδη για κατάργηση των εγγυήσεων έθεσε το πλαίσιο στη συζήτηση», ανέφερε ακόμη, χωρίς να αρνηθεί πως «αν είχαμε σήμερα κατάληξη, θα ήταν καλύτερα». Κλείνοντας, ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος υπογράμμισε τη σημασία εκπροσώπησης της ΕΕ (ο Ζαν – Κλοντ Γιούνκερ εκπροσώπησε και τον Ντόναλντ Τουσκ, όπως διευκρίνισε). Ημερομηνία για την επανέναρξη των συνομιλιών σε δικοινοτικό επίπεδο δεν υπάρχει ώς τώρα εξάλλου.
Η χθεσινή ημέραστο Μέγαρο των Εθνών
Παρτίδα σκληρού πόκερ χαρακτηρίστηκαν οι πρώτες φάσεις της ιστορικής Διάσκεψης στη Γενεύη για το Κυπριακό, με την Αγκυρα να επαναδιατυπώνει (διά του υπουργού της των Εξωτερικών) τελικές αξιώσεις προκειμένου το πρόβλημα να βρεθεί σε «οριστική ακτίνα λύσης». Και πέραν όσων συνέβαιναν στο προσκήνιο, περισσότερα εξελίσσονταν παρασκηνιακά. Με την Ευρωπαϊκή Ενωση να παρεμβαίνει ενεργά, πλην διακριτικά για να μην προκαλέσει την αντίδραση της Αγκυρας. Θέτοντας ατύπως επί τάπητος δικές της ιδέες για συμβιβαστική φόρμουλα Εγγυήσεων και Ασφάλειας. Κάτι που έπραξε διά της επί των Εξωτερικών Υποθέσεων κοινοτικής επιτρόπου Φεντερίκα Μογκερίνι και με οδηγίες (και στήριξη) του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Οι όροι πουέβαζε η Αγκυρα
Κι ενώ η Αθήνα (με σύμφωνη τη Λευκωσία) επέμενε ότι δεν νοούνται εγγυητικές δεσμεύσεις ούτε βεβαίως είναι αποδεκτή παραμονή ξένων στρατευμάτων επί κυπριακού εδάφους, ο τούρκος ΥΠΕΞ (έπειτα και από αλλεπάλληλες όπως διαφάνηκε παρεμβάσεις του ίδιου του Ερντογάν) απαιτούσε όπως:
1. Συνεχισθεί η Συνθήκη Εγγυήσεως, ή έστω διαφοροποιημένη εκδοχή της, προκειμένου τα πράγματα να εξελιχθούν εφεξής σε συνθήκες ασφάλειας και ομαλότητας. Κι αυτό για τη χώρα του είναι εκ των ων ουκ άνευ.
2. Οι τούρκοι πολίτες να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα στο νέο κράτος και να τυγχάνουν της ίδιας γενικά αντιμετώπισης όπως αυτοί της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης, «μέχρι και η Τουρκία να καταστεί μέλος της».
3. Να κατοχυρωθεί πραγματικά και οπωσδήποτε να διασφαλισθεί θεσμικά «πλήρης πολιτική ισότητα των δύο ιδρυτικών μερών του νέου κράτους», του οποίου οι θεσμοί να αποτελέσουν «πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ».
Η αγγλοαμερικανική«μέση τομή»
Η ελληνική πλευρά ήταν αρκετά επιφυλακτική σε όσα προσπαθούσε να περάσει η Αγκυρα, την οποία και ακολουθούσε κατά πόδας (όπως αναμενόταν φυσικά) η τουρκοκυπριακή ηγεσία. Πέραν δε αυτού, Αθήνα και Λευκωσία δεν απέκρυπταν σοβαρές ανησυχίες από το γεγονός ότι στο παρασκήνιο εξελισσόταν αμερικανοβρετανική πρωτοβουλία, με σαφή στόχο την προαγωγή «μέσης τομής» ως προς κεφαλαιώδη ζητήματα. Κυρίως αυτό των εγγυήσεων, αλλά και ως προς τις πτυχές του Εδαφικού και της συνταγματικής συγκρότησης της Ομοσπονδίας.
Ιδιαίτερα έντονη δραστηριότητα προς όλους τους ενδιαφερομένους ανέπτυσσε ειδικότερα το Λονδίνο, διά του επί Ευρωπαϊκών Ζητημάτων άγγλου υφυπουργού σερ Αλαν Ντάνκαν, πέραν των επίσημων επαφών του πολιτικού του προϊσταμένου Μπόρις Τζόνσον. Κι αυτό, ενώ από το παρασκήνιο δεν απουσίαζαν οι Ρώσοι, το ενδιαφέρον των οποίων ήταν επίσης έντονο. Πλην απέφυγαν απευθείας εμπλοκή, για ευδιάκριτους λόγους.
(Να λεχθεί εδώ παρενθετικά και χάριν σημειολογίας ότι οι χάρτες που κατέθεσαν οι δύο πλευρές μετεφέρθησαν στην ειδική κρύπτη του κτιρίου των Ηνωμένων Εθνών, με συνδρομή Αμερικανού και Ρώσου που ήσαν επιφορτισμένοι με αυτό).
Κι ενώ οι διαβουλεύσεις έμπαιναν στην ουσιαστικότερη φάση τους, οι κύπριοι πολιτικοί ηγέτες του λεγόμενου «μεσαίου χώρου» που βρίσκονταν στη Γενεύη διαχώρισαν τη θέση τους και προσπάθησαν να στριμώξουν τον Αναστασιάδη, θεωρώντας ότι έχει παρασπονδήσει από το πλαίσιο που προσδιόρισε το Εθνικό Συμβούλιο.
Ο τούρκος πρόεδρος παρενέβαινε σχεδόν ανά ώρα τηλεφωνικά και προς τον ΥΠΕΞ της Αγκυρας και προς την τουρκοκυπριακή αντιπροσωπεία, όπως ανέφεραν πολιτικοί που συνόδευαν τον κατοχικό ηγέτη.
Η Διάσκεψηγια τις εγγυήτριες
Και ενώ νωρίς το βράδυ διαφαινόταν ότι θα πραγματοποιούνταν και ειδική Διάσκεψη των τριών εγγυητριών δυνάμεων σε περίπου σε δέκα ημέρες (23 Ιανουαρίου), προκειμένου να οριστικοποιήσουν επίλυση του καυτού ζητήματος των Εγγυήσεων και της Ασφάλειας, τελικά η Διάσκεψη αυτή δεν θα πραγματοποιηθεί, αφού θα προηγηθεί η δημιουργία μιας ομάδας εργασίας στο επίπεδο των αντιπροσωπειών, η οποία θα αρχίσει τις εργασίες της στις 18 Ιανουαρίου.
