Τα τελευταία εναπομείναντα στοιχεία του πολυσυζητημένου νόμου Διαμαντοπούλου για τη λειτουργία των πανεπιστημίων καταργεί η κυβέρνηση σε μια προσπάθεια να κρατήσει τα ιδρύματα σε ησυχία.

Ενόψει των αλλαγών που προετοιμάζει στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και στο Εξεταστικό, με τις συζητήσεις να ξεκινούν σε λίγες μέρες στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων στη Βουλή για το νέο Λύκειο, το Εθνικό Απολυτήριο και την κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων, αλλά και λόγω των οικονομικών προβλημάτων της χώρας τα οποία αντανακλώνται στην ολοένα και δυσχερέστερη λειτουργία των πανεπιστημίων και ΤΕΙ, ο υπουργός Παιδείας Κώστας Γαβρόγλου κατέθεσε το Σάββατο στους πρυτάνεις πολυσέλιδη πρόταση για πλήθος αλλαγών στα πανεπιστήμια.

Οι περισσότερες ικανοποιούν περιφερειακά αιτήματα των ιδρυμάτων και αφορούν τον τρόπο διοίκησης και εκλογής μελών ΔΕΠ, χωρίς να απαντούν –τουλάχιστον κατ’ ουσίαν –στο μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, την υποχρηματοδότηση.

Μια βασική αλλαγή αφορά την κατάργηση των –ήδη παροπλισμένων –Συμβουλίων των ιδρυμάτων και αντικατάστασή τους από περιφερειακά Συμβούλια σε κάθε περιφέρεια της χώρας. Σημειώνεται ότι τα Συμβούλια των ιδρυμάτων αποτελούνταν απο διεθνώς αναγνωρισμένους πανεπιστημιακούς, εκ των οποίων ωστόσο πολλοί έχουν ήδη παραιτηθεί διαμαρτυρόμενοι για τον παραγκωνισμό τους. Προβλέπεται επίσης μεταφορά αρμοδιοτήτων του υπουργείου στα ΑΕΙ, όπως οι προκηρύξεις και διορισμοί μελών ΔΕΠ, η φοιτητική σίτιση και στέγαση κ.ά., νέα διαδικασία εκλογής πρυτάνεων, ξεχωριστή λίστα για την εκλογή αντιπρυτάνεων, αλλά και επίδομα ευθύνης πρυτάνεων και αντιπρυτάνεων!

Ετσι, ο νόμος – πλαίσιο λειτουργίας των ΑΕΙ που η Αννα Διαμαντοπούλου είχε κατορθώσει το 2011 να ψηφιστεί στη Βουλή με ευρύτατη κοινοβουλευτική πλειοψηφία ξηλώνεται ολοσχερώς.

Η αρχή είχε γίνει σχεδόν αμέσως μετά την ψήφισή του, με ορισμένες «βελτιώσεις» που είχε επιφέρει η επόμενη κυβέρνηση κατόπιν αντιδράσεων πολλών πανεπιστημιακών και ιδίως πρυτάνεων. Ανάμεσα σε αυτούς ήταν οι τότε πρυτάνεις στα Πανεπιστήμια Αθήνας και Θεσσαλονίκης και μετέπειτα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ Πελεγρίνης και Μυλόπουλος. Την ίδια περίοδο, αντιπρύτανης στο Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης και σφοδρός επικριτής του νόμου Διαμαντοπούλου μαζί με τον πρύτανη Μυλόπουλο ήταν ο σημερινός γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας Γιάννης Παντής.

Οταν ανέλαβε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, έγινε σαφές ότι ο νόμος πήγαινε για ολοσχερές ξήλωμα. Πρώτος ο Αριστείδης Μπαλτάς τον χαρακτήρισε καταστροφικό και άρχισε το πετσόκομμα περιορίζοντας τις αρμοδιότητες των Συμβουλίων. Ωστόσο δεν κατάφερε να τα καταργήσει εντελώς καθώς εκδηλώθηκε αντίδραση των θεσμών. Ο επόμενος υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης συνέχισε το έργο της αποδόμησης, καταργώντας διατάξεις του νόμου για τους αιώνιους φοιτητές, δίνοντας δικαίωμα επανεγγραφών σε διεγραμμένους, επαναφέροντας τη διατύπωση για το άσυλο κ.λπ. Αλλά και ο σημερινός υπουργός Κώστας Γαβρόγλου έχει δηλώσει ότι ο νόμος Διαμαντοπούλου επιβλήθηκε και ψηφίστηκε με πολύ μεγάλη πλειοψηφία για ιδεολογικούς λόγους.

Ετσι διατηρεί μεν έναν θεσμό Συμβουλίου εποπτείας των πανεπιστημίων διαφορετικού από τη Σύγκλητο, με τελείως αλλιώτικη μορφή. Τα Συμβούλια Ιδρύματος θα αντικατασταθούν από Περιφερειακά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΠΣΑΕ), ένα σε κάθε περιφέρεια. Αυτά θα διεκδικούν χρηματοδοτήσεις και από πηγές διαφορετικές του κρατικού προϋπολογισμού αλλά και διεθνείς φορείς, όπως για παράδειγμα η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Τα μέλη τους θα εκπροσωπούν τα πανεπιστήμια, ΤΕΙ και ερευνητικά κέντρα ανά περιφέρεια και θα αναδεικνύονται με εκλογικές διαδικασίες των φορέων στις οποίες θα δύνανται να μετέχουν υποψήφιοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό χωρίς ποσόστωση. Τα Περιφερειακά Συμβούλια θα ασκούν απολογιστικό έλεγχο στα οικονομικά των ΑΕΙ και ερευνητικών κέντρων, χωρίς να παρεμβαίνουν στη διοίκηση.

Δεσμεύσεις για τα οικονομικά

Ο Κώστας Γαβρόγλου, απαντώντας στο καθολικό αίτημα για αύξηση της χρηματοδότησης των ιδρυμάτων, ορισμένα εκ των οποίων πλησιάζουν το σημείο αδυναμίας λειτουργίας, ανακοίνωσε στους πρυτάνεις αύξηση των πιστώσεων από τον τακτικό προϋπολογισμό κατά 6,66% για το 2017. Επίσης μίλησε για σύσταση επιτροπής μελέτης οικονομικών της εκπαίδευσης, ανέφερε τις συνεισφορές της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων και κάλεσε τα ΑΕΙ εντός τριμήνου να καταθέσουν σχέδιο για την ανάπτυξη των ίδιων εσόδων – πόρων και για την αξιοποίηση της περιουσίας τους. Ωστόσο, όπως έλεγαν στα «ΝΕΑ» χθες πρυτάνεις, όλα αυτά δεν επαρκούν για να επανέλθει σε φυσιολογικό δρόμο η λειτουργία των πανεπιστημίων. Χαρακτηριστική ήταν η κίνηση του Πολυτεχνείου που πριν από λίγες ημέρες εξέπεμψε σήμα κινδύνου λόγω υποχρηματοδότησης, ενώ ένδειξη είναι εξώδικο του πρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης ο οποίος προειδοποιεί ότι θα προβεί σε κάθε νόμιμη ενέργεια εάν δεν τηρηθούν οι προτεινόμενοι από το ίδρυμα αριθμοί εισακτέων για το επόμενο έτος, καθώς δεν μπορεί να εκπαιδεύσει περισσότερους.

Αλλοι πρυτάνεις εκτιμούσαν ότι η κυβέρνηση, επειδή δεν μπορεί να δώσει πολλά στα οικονομικά, έπιασε διάφορα περιφερειακά θέματα των πανεπιστημίων προσπαθώντας να τα κρατήσει σε «καταστολή». Πάντως ο υπουργός Παιδείας τόνισε ότι υπάρχει δημόσια δέσμευση της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση όλων των ανελαστικών δαπανών υποδομών όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης εντός τριετίας.

Τελευταία Νέα