Από τη διαπραγματευτική διαδικασία της περασμένης εβδομάδας στη Γενεύη για την επίλυση του Κυπριακού προκύπτει ένας χρήσιμος αριθμός συμπερασμάτων που επιτρέπει συγκρατημένη αισιοδοξία για τελική διευθέτηση του προβλήματος. Καταγράφω πέντε:
1. Αντίθετα με μια ισχυρή αρνητική άποψη, η διαπραγματευτική διαδικασία έδειξε ότι η συγκυρία είναι μάλλον κατάλληλη, ευνοϊκή για την επιδίωξη της λύσης του διαχρονικού προβλήματος. Στην κοινή ανακοίνωση της Διάσκεψης αναφέρεται ότι «οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν ότι αυτή είναι η στιγμή για να έχουν επιτυχή κατάληξη οι διαπραγματεύσεις. Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή που δεν πρέπει να πάει χαμένη. Οι συμμετέχοντες ως εκ τούτου δεσμεύτηκαν να στηρίξουν τη διαδικασία προς μια συνολική λύση στην Κύπρο». Αλλά πέρα από τη διατύπωση αυτή, «η διαλεκτική των συζητήσεων», ιδιαίτερα μεταξύ των δύο κοινοτήτων (ελληνοκυπριακή, τουρκοκυπριακή), έδειξε ότι υπάρχει ισχυρή δυναμική για την επίλυση του προβλήματος. Το γεγονός ότι κατατέθηκαν χάρτες για την εδαφική έκταση των δύο ομόσπονδων κρατών επιβεβαιώνει τη θέση αυτή. Βεβαίως η διαπραγματευτική δυναμική ενισχύεται από την καλή χημεία σε επίπεδο κυπριακής ηγεσίας (Αναστασιάδης – Ακιντζί) η οποία πιστοποιήθηκε και στις συναντήσεις της Γενεύης.
2. Αντίθετα, επίσης, με μια ισχυρή άποψη που λέει ότι η Τουρκία δεν θέλει με τίποτα τη λύση του κυπριακού προβλήματος, η εικόνα που ήρθε από τη Γενεύη δεν την επιβεβαιώνει. Η Τουρκία εμφανίστηκε (οπωσδήποτε σε ρητορικό επίπεδο) να θέλει την επίσπευση της διαδικασίας διευθέτησης του προβλήματος. Βεβαίως, οι όροι και προϋποθέσεις που θέτει εμφανίζονται ανελαστικοί, αλλά αυτό συνιστά μέρος της διαπραγματευτικής στρατηγικής, στην αφετηρία της τουλάχιστον. Ακόμη και «οι σκληρές δηλώσεις» Ερτογάν που ακολούθησαν αφήνουν «θετικώς αξιοποιήσιμα» στοιχεία στο επίμαχο θέμα της ασφάλειας εάν διαβαστούν προσεκτικά (και όχι επιλεκτικά).
3. Η συμμετοχή έστω με την ιδιότητα του παρατηρητή της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) στη Διάσκεψη για τις εγγυήσεις και ασφάλεια (μέσω του προέδρου της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και της Υπατης Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική Φεντερίκα Μογκερίνι) υπήρξε ιδιαίτερα ευεργετική. Η ΕΕ έπαιξε σημαντικό ρόλο με την υποβολή συμβιβαστικών προτάσεων για την επίτευξη συγκλίσεων, κάτι που δείχνει τις δυνατότητες που έχουμε για την παραπέρα αξιοποίησή της ιδιαίτερα στο επίμαχο θέμα εγγυήσεων/ασφάλειας.
4. Η ελληνική πλευρά θα πρέπει να λειτουργεί με υψηλότερο βαθμό πειθαρχίας, αυτοσυγκράτησης, ετοιμότητας και σε στενό συντονισμό με τους άλλους συντελεστές της διαπραγματευτικής διαδικασίας και ιδιαίτερα τη Λευκωσία. Και σε κάθε περίπτωση δεν νοείται υποκατάσταση ή παρακάμψη της υπεύθυνης κυπριακής ηγεσίας. Η αρχή «η Λευκωσία αποφασίζει, η Αθήνα στηρίζει» συνιστά την αξιόπιστη κατευθυντήρια γραμμή για τη στρατηγική της Ελλάδας, χωρίς να παραγνωρίζεται βεβαίως ότι στο θέμα των εγγυήσεων και ασφάλειας έχει ρόλο και γνώμη, αλλά όχι πέρα από ένα ορισμένο σημείο.
5. Τελικά, η κατάληξη της διαπραγματευτικής προσπάθειας της περασμένης εβδομάδας πιστοποιεί ότι η διαδικασία επίλυσης μπορεί (και πρέπει) να ολοκληρωθεί σύντομα με μια τελική συμφωνία για δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική διευθέτηση που θα εγκριθεί από τους πολίτες της Κύπρου.
Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών
Τελευταία Νέα