Χορεύει ο περονόσπορος; Αν ακολουθήσει κανείς την έμπνευση του βενιζελικού σαρκασμού, χορεύει και παραχορεύει. Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ μίλησε για χορό υπονόμευσης της Ελιάς το 2014. Δεν χρειάστηκε να διευκρινίσει στο ακροατήριό του ποιον του σύστηνε ως πασοκοφθόρο μύκητα.
Αυτό το πολιτικά αναμενόμενο –και, αναμενόμενα, φιλολογικά απροσδόκητο –κατηγορώ κατά του Γιώργου Παπανδρέου αντιμετωπίστηκε από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ σχεδόν με ανακούφιση. Η αντίδραση Βενιζέλου ερμηνεύτηκε ως ψυχολογική του εκτόνωση, την οποία η Χαριλάου Τρικούπη δεν είχε, έλεγαν, λόγο ούτε να εμποδίσει ούτε βέβαια να τροφοδοτήσει απαντώντας. Τα ‘πε και ξεθύμανε.
Πρόκειται για μια κατευναστική ανάγνωση που βασίζεται στην ανομολόγητη βεβαιότητα της πασοκικής ηγεσίας ότι τόσο ο Βενιζέλος όσο και τα αδέσποτα στελέχη της κεντροαριστερής πανίδας δεν έχουν καλύτερη εναλλακτική επιβίωσης από το μαντρί του ΠΑΣΟΚ.
Ταυτόχρονα όμως πρόκειται και για ηχηρή παρασιώπηση όσων ακούστηκαν χθες στην Κεντρική Επιτροπή και δεν αφορούσαν καθεαυτή την προσάρτηση του ΚΙΔΗΣΟ. Αφορούσαν το δίλημμα για τον στρατηγικό προσανατολισμό του ΠΑΣΟΚ.
Ο Βενιζέλος δεν τα είπε για πρώτη φορά. Οι δρόμοι, χονδρικά, είναι δύο. Είτε το ΠΑΣΟΚ επιδιώκει να μπει στην επόμενη κυβέρνηση για να υπερασπιστεί τις εθνικές επιλογές για τις οποίες το ίδιο κατέβαλε ιστορικό κόστος. Είτε επιλέγει να αποστασιοποιηθεί από το μνημονιακό του παρελθόν, επιχειρώντας να επουλώσει τη σχέση του με τους ψηφοφόρους που έχασε προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Πώς; Διεγείροντας τη νοσταλγία τους.
Η επιστροφή Παπανδρέου μπορεί έτσι να ερμηνευτεί ως κίνηση ενταγμένη στη δεύτερη στρατηγική, που για τους υποστηρικτές της συνιστά «αναπασοκοποίηση» και για τους εχθρούς της «αναπαλαίωση».
Ποιον από τους δύο δρόμους επιλέγει η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ; Κανέναν από τους δύο. Ή μάλλον πότε τον έναν και πότε τον άλλον. Πότε τον μνημονιακό, της συνέπειας με τις ιστορικές επιλογές του κόμματος, και πότε τον αντιμνημονιακό, της κολακείας των ομάδων που αποτελούσαν παλιά το ακροατήριό του.
Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αποκλείσει τη συμμετοχή του σε μια συγκυβέρνηση με τη «Δεξιά» του Μητσοτάκη. Αλλά και δύσκολα κρύβει ότι θα προτιμούσε μετεκλογικά την καβάτζα μιας αντιδεξιάς αντιπολίτευσης –η οποία για πολλούς είναι και η μόνη ελπίδα του να διεκδικήσει το παλαιό του μέγεθος.
Πρόσωπο που δεν κατάφερε ποτέ να αγαπηθεί από το κόμμα του, ο Βενιζέλος αντιστρατεύεται για μία ακόμη φορά τις ροπές των περισσότερων συντρόφων του. Οχι γιατί αρνείται να φάει τον λωτό της πασοκικής επανασυγκόλλησης. Αλλά γιατί, και πριν από την επανεμφάνιση του ΓΑΠ, ζητούσε τον προσανατολισμό που οι οστεοφύλακες του κόμματος αναθεματίζουν ως «δεξιό».
Καλώς ή κακώς, η Ιστορία μεταμόρφωσε το ΠΑΣΟΚ και τη βάση του. Δεν είναι πια το κόμμα που κάποιοι νοσταλγούν. Το κόμμα που μπορούσε να χωρέσει και τον Βενιζέλο και τον Μαγκούφη.