Τα συγκροτήματα Τύπου μοιραία έχουν πολλές διαστάσεις. Αυτά που αθροίζουν πολλά χρόνια, τεράστια Ιστορία και μακρά συμβολή στον γόνιμο πλουραλισμό –προϋπόθεση της δημοκρατίας –δεν οριοθετούνται απλώς ως επιχειρήσεις με στενά χρηματοοικονομικά κριτήρια. Ούτε απλώς ως «εταιρείες» που εκδίδουν έντυπα.
Εξάλλου, έτσι κι αλλιώς, οι εφημερίδες είναι κάτι πολύ παραπάνω από επιχειρηματικά εγχειρήματα, αλλά φορείς ιδεών, ενημέρωσης, αντιθέσεων, διαλόγου. Να θυμίσω μόνον, για παράδειγμα, πως σε τούτη την εφημερίδα που διαβάζετε άρχισε πριν από χρόνια ο διάλογος για τη λεγόμενη «αναθεώρηση» όψεων της Ιστορίας και των αναγνώσεών της κατά την περίοδο του Εμφυλίου.
Η χθεσινή συζήτηση στη Βουλή –ενώ ξεκίνησε για ζητήματα αγροτικά –ασχολήθηκε αποκλειστικά ή τέλος πάντων είχε στο επίκεντρο την περιπέτεια στον Τύπο και τις εφημερίδες μας. Κάποιες πολιτικές δυνάμεις, παρότι είπαν αλήθειες, νομίζω πως για άλλη μια φορά έκαναν και τη δική τους ιδεολογική χρήση. Μαζί με αυτές και διάφοροι «φιλελεύθεροι» αστέρες του ιντερνετικού λόγου. Αυτοί οι δεύτεροι, για παράδειγμα, ως συνήθως, α λα καρτ ευαίσθητοι πότε αποθεώνουν την αγορά και τις αχαλίνωτες χροιές της και πότε αναδιπλώνονται στην κρατική αγκαλιά ως κλαίουσες χήρες.
Η συζήτηση όμως είναι αλλού. Και βαθύτερη. Δεν ζητάει για παράδειγμα κανείς σοβαρός άνθρωπος να σωθούν οι εφημερίδες όπως θα σωζόταν ένα μνημείο της UNESCO. Κάθε όμως σοβαρός άνθρωπος ξέρει πως στην εποχή του post truth και της νέας παραδημοσιογραφίας, η λειτουργία του Τύπου είναι πιο αναγκαία και πιο χρήσιμη για όλους από ποτέ. Κάθε μονότροπη θέαση στον κόσμο, φτιάχνει και μονότροπα εκδοτικά εγχειρήματα. Μοιραία, τα δεύτερα είναι και βραχύβια. Κάθε ανεξίθρησκη κουλτούρα διαμορφώνει και όρους συνθέσεων. Συχνά, οι εφημερίδες παίζουν και αυτόν τον ενωτικά κοινωνικό ρόλο.
Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν έχουν το χρώμα τους. Την απεύθυνσή τους. Τη γραμμή τους. Κάτι που ξεχνούν πολλοί –ή αγνοούν –είναι πως οι παραδοσιακές εφημερίδες δεν ταυτίζονται ή οριοθετούνται από τη γραμμή του ιδιοκτήτη τους. Και κάτι ακόμη σοβαρότερο: οι εργαζόμενοι, η ουσιαστική υπεραξία των εφημερίδων, είναι άλλο πράγμα από τα «αφεντικά» τους. Στην τελική, αυτό τα δεύτερο είναι και λίγο ζήτημα στάσης, προσωπικής μάχης, ιδεολογικής συνέπειας (όχι τύφλωσης).
Οι εφημερίδες είναι ο κόσμος που καθρεφτίζουν. Αλλά και οι πολλοί κόσμοι αυτών που τις παράγουν. Ας μην ξεχνάμε και μια ακόμη σοβαρότερη πλευρά: οι εφημερίδες είναι τεκμήρια και της Ιστορικής επιστήμης. Ο ιστορικός του μέλλοντος και σε αυτές θα ανατρέξει. Ακόμη και για μια λεζάντα. Ο χθεσινός σοβαρός Πρωθυπουργός στη Βουλή δείχνει να το καταλαβαίνει.
