Οποιαδήποτε αξιολόγηση της οκτάχρονης προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα θα πρέπει να ξεκινά από την αρχή: την πρώτη ορκωμοσία του, στις 20 Ιανουαρίου 2009. Η αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε ελεύθερη πτώση: οι διεθνείς αγορές σε αναταραχή, το ΑΕΠ σε πτώση, η ανεργία σε άνοδο, με περίπου 800.000 θέσεις εργασίας να χάνονται κάθε μήνα. Και δύο κακοσχεδιασμένοι πόλεμοι να μαίνονται στο εξωτερικό.
Με λίγα λόγια, με την εγκατάστασή του στον Λευκό Οίκο ο Ομπάμα αντιμετώπισε συνθήκες πολύ πιο δύσκολες από οποιονδήποτε προκάτοχό του εδώ και δεκαετίες. Η αλήθεια είναι ότι ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ κληρονόμησε τη Μεγάλη Υφεση και ο Αβραάμ Λίνκολν ορκίσθηκε ενόσω ξεσπούσε ο Εμφύλιος. Ομως ποιος άλλος έγινε πρόεδρος την ώρα που ήταν σε εξέλιξη ταυτόχρονα δύο κρίσεις –οικονομική και εθνικής ασφάλειας;
Για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση ο Ομπάμα εγκαινίασε πακέτο δημοσιονομικών μέτρων και προγραμμάτων διάσωσης για το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την αυτοκινητοβιομηχανία στο οποίο αντέδρασαν οι Ρεπουμπλικανοί, που ήθελαν είτε την κρατικοποίηση των τραπεζών είτε να αφεθούν οι αυτοκινητοβιομηχανίες να καταρρεύσουν.
Ενάντια στις προβλέψεις, η κυβέρνηση Ομπάμα πέτυχε ακολουθώντας τη μέση οδό. Η ύφεση τελείωσε τον Ιούνιο του 2009. Το τελευταίο τετράμηνο του 2008 η οικονομική παραγωγή είχε μειωθεί κατά 8,2% και όμως αμέσως μετά την προώθηση των μέτρων η κατάσταση αντιστράφηκε.
Από τις αρχές του 2010 άρχισαν να δημιουργούνται περισσότερες θέσεις εργασίας από όσες χάνονταν και η μείωση της ανεργίας συνεχίστηκε καθ’ όλη την παραμονή του Ομπάμα στον Λευκό Οίκο σπάζοντας κάθε ρεκόρ: τα επόμενα χρόνια της προεδρίας Ομπάμα προστέθηκαν στην αμερικανική οικονομία 15 εκατ. θέσεις εργασίας, με την ανεργία να έχει πέσει σήμερα κάτω του 5%. Οι μισθοί αυξάνονται όπως και το μέσο εισόδημα των οικογενειών.
Τα πράγματα θα μπορούσαν να είχαν πάει καλύτερα εάν η κρίση του 2007-2008 δεν ήταν τόσο βαθιά και εάν οι Ρεπουμπλικανοί στο Κογκρέσο δεν έκαναν τα πάντα για να εμποδίσουν τις δαπάνες για κατασκευή υποδομών.
Οι μεταρρυθμίσεις στην υγεία έδωσαν πρόσβαση στην ασφαλιστική κάλυψη και σε 20 εκατ. Αμερικανούς ενώ επιβράδυναν την αύξηση του συνολικού κόστους υγειονομικής περίθαλψης. Οι δύο πόλεμοι που κληρονόμησε ο Ομπάμα ήταν δυσεπίλυτοι, όμως πήρε τη δύσκολη απόφαση της εξολόθρευσης του Οσάμα μπιν Λάντεν. Ακολούθησαν μια σειρά θετικών κινήσεων στην εξωτερική πολιτική –η σημαντική συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, η αποκατάσταση των σχέσεων με την Κούβα και η συμφωνία για τη Συνεργασία στον Ειρηνικό όπως και η συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Ο νεοεκλεγείς Ντόναλντ Τραμπ, που αναλαμβάνει καθήκοντα την Παρασκευή, αντιμετωπίζει πολύ πιο εύκολες συνθήκες από ό,τι ο Ομπάμα. Παρ’ όλα αυτά έχει ανακοινώσει τα σχέδιά του να καταργήσει όλα τα επιτεύγματα του Ομπάμα. Σε κάποιες περιπτώσεις θα συναντήσει μεγάλα εμπόδια. Πώς θα καταργήσει το Obamacare και τι θα γίνει με τα 20 εκατ. ασφαλισμένους εκεί; Πώς θα καταργήσει τη συμφωνία με το Ιράν εάν οι άλλες δυτικές χώρες αρνηθούν να επιβάλουν και πάλι κυρώσεις στην Τεχεράνη;
Ο Τζέφρι Φράνκελ, καθηγητής στο Χάρβαρντ, ήταν οικονομικός σύμβουλος του προέδρου Κλίντον και διευθύνει το πρόγραμμα Μακροοικονομίας του Γραφείου Οικονομικών Μελετών των ΗΠΑ.
