Αναζήτηση
Ενεργειακά «σουρωτήρια» είναι επτά στα δέκα κτίρια στην Ελλάδα, με συνέπεια οι ένοικοί τους να βιώνουν το πολύ έντονο ψύχος τον χειμώνα και τις υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι.
Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, από τις συνολικά 6.371.901 κατοικίες στη χώρα μας οι 2.903.594 (ποσοστό 45,6%) στερούνται κάθε είδους θερμομόνωσης, ενώ 1.655.254 κατοικίες (25,9%) έχουν απλώς διπλά τζάμια, χωρίς δηλαδή στοιχειώδη μόνωση τοίχων.
Η πρόσφατη κακοκαιρία έφερε ξανά το θέμα στην επικαιρότητα αφού σε χιλιάδες πολυκατοικίες δεν άνοιξαν τα καλοριφέρ. Η λύση που προβάλλουν οι ειδικοί είναι οι επεμβάσεις στα κτίρια προκειμένου η ενέργεια που καταναλώνουν να είναι πολλή μικρότερη (σήμερα τα κτίρια ευθύνονται για το 40% της κατανάλωσης της ενέργειας).
Αυτή όμως είναι η μία όψη του προβλήματος. Η άλλη έχει να κάνει με την οικονομική κρίση που έχει αναγκάσει εκατομμύρια νοικοκυριά να καίνε ό,τι βρίσκουν μπροστά τους για να ζεσταθούν.
Ναι, είναι αλήθεια ότι σε ένα κτίριο στο οποίο έχουν γίνει οι απαιτούμενες παρεμβάσεις χρειάζεται λιγότερη ενέργεια για να θερμανθεί (ή για να δροσιστεί το καλοκαίρι), αλλά η πραγματικότητα είναι πως χρήματα δεν υπάρχουν.
Επιπλέον, σύμφωνα με ειδικούς, η απόσβεση από τέτοιου είδους επεμβάσεις που κοστίζουν ιδιαίτερα ακριβά δεν είναι άμεση –με εξαίρεση την τοποθέτηση ηλιακού θερμοσίφωνα.
Και το πρόβλημα γίνεται ακόμη πιο έντονο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής που έχει φέρει τα πάνω κάτω στον καιρό. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με Κοινοτική Οδηγία, από την 1η Ιανουαρίου 2021 όλα τα νέα κτίρια που θα κατασκευάζονται θα πρέπει να είναι σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης (near zero – energy buildings).
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ενεργειακή θωράκιση θα είναι υποχρεωτική και στα παλιά κτίρια, στα οποία θα γίνονται πολύ μεγάλες ανακαινίσεις.
Για τα υπόλοιπα, κατά τις ίδιες πληροφορίες, αναμένεται να γίνει σύσταση από την ΕΕ προς την κυβέρνηση να δώσει οικονομικά κίνητρα προκειμένου οι ιδιοκτήτες ακινήτων να προχωρούν στις αναγκαίες παρεμβάσεις που θα μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας στα κτίριά τους.
Τα οικονομικά κίνητρα είναι, σύμφωνα με ειδικούς, το κλειδί στη λύση του προβλήματος. Το πρώτο βήμα έγινε με το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», αλλά κινήθηκε με αργούς ρυθμούς, αφορούσε πολύ μικρό αριθμό σπιτιών, ενώ υπήρχαν και πολλά γραφειοκρατικά προβλήματα, αλλά και περιορισμός της χρηματοδότησης του προγράμματος με βάση την τιμή των αντικειμενικών αξιών.
Επιχορήγηση μέσω ΕΣΠΑ 2014-2020
Αυτό το έχουν καταλάβει στο υπουργείο Περιβάλλοντος, όπου η εξοικονόμηση ενέργειας είναι από τις πρώτες προτεραιότητες. Ετσι, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, μέσα στο επόμενο διάστημα πρόκειται να προκηρυχθεί το νέο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, συνολικού προϋπολογισμού περί τα 500 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στο νέο πρόγραμμα:
– Το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης δεν θα υπερβαίνει το 70%. Ωστόσο, ο μέγιστος προϋπολογισμός ανά κατοικία αναμένεται να αυξηθεί από 15.000 σε 25.000 ευρώ.
– Οι κατηγορίες επιδότησης και τα αντίστοιχα κίνητρα αναμένεται να είναι κλιμακωτά αλλά περισσότερα –σε σχέση με το παλιό πρόγραμμα -, ώστε να μπορούν και μεσαίες εισοδηματικά οικογένειες να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα.
– Θα υπάρχει η δυνατότητα για μία μόνο αίτηση ανά ενδιαφερόμενο. Επιπλέον, θα αφορά ενίσχυση και επιχορήγηση και δάνεια με επιδοτούμενο επιτόκιο για την ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών κατοικιών.
Μέσω του παλιού προγράμματος εξοικονόμησης, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Περιβάλλοντος, έως τον Ιούνιο του 2016 αναβαθμίστηκαν ενεργειακά 45.403 κατοικίες. Ο συνολικός προϋπολογισμός των επεμβάσεων έφτασε τα 461 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι συνολικά στο Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ), που είναι ο δικαιούχος του υφιστάμενου προγράμματος, κατατέθηκαν 86.939 αιτήσεις συνολικού προϋπολογισμού 946 εκατ. ευρώ. Το 69% αφορά διαμερίσματα και το 39% μονοκατοικίες.
Σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΝ, σε επίπεδο πραγματικής κατανάλωσης η εξοικονόμηση είναι της τάξεως των 60 κιλοβατωρών ανά τετραγωνικό μέτρο (kWh/τ.μ.) τελικής ενέργειας ετησίως (ηλεκτρική και θερμική). Και παράλληλα δημιουργήθηκαν 1.700 θέσεις απασχόλησης.
Επιδότηση ενός ευρώ δημιουργεί επενδύσεις εννέα ευρώ
«Εχει υπολογιστεί ότι για κάθε ένα ευρώ δημόσιας επιδότησης σε παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια δημιουργήθηκαν επενδύσεις ύψους 9 ευρώ» επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο υπεύθυνος για θέματα ενέργειας και κλιματικών αλλαγών στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace Τάκης Γρηγορίου. «Την ίδια ώρα, από τη δημιουργία εσόδων λόγω τόνωσης της απασχόλησης επιστράφηκαν στα δημόσια ταμεία από 2 έως 5 ευρώ».
Οι προαναφερόμενες εκτιμήσεις στηρίχθηκαν, σύμφωνα με τον Τάκη Γρηγορίου, σε παλαιότερες έρευνες της γερμανικής αναπτυξιακής τράπεζας ΚfW, με βάση την εμπειρία από προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας σε Βρετανία και Γερμανία. «Η χώρα μας δεν έχει πρόβλημα ηλεκτρικής επάρκειας. Εχει προβληματικό κτιριακό τομέα και θα συνεχίσει να σπαταλά ενέργεια και να κρυώνει όσο μένει σε τρύπια κτίρια» υποστηρίζει.
Οπως λέει, «η κατασκευή νέων λιγνιτικών μονάδων θα κοστίσει περισσότερα από 2,5 δισ. ευρώ, χωρίς να αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του. Αντιθέτως, χρειάζεται να ανακατευθύνουμε τους υφιστάμενους πόρους στην ενεργειακή θωράκιση των σπιτιών, με δεδομένο ότι οι επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας δεν θα βοηθήσουν απλώς τον κόσμο να ζεσταθεί, αλλά θα επιστρέψουν στα δημόσια ταμεία περισσότερα έσοδα».
