Το Κυπριακό διανύει την πέμπτη δεκαετία από τα δραματικά γεγονότα του 1974. Από τους 160.000 των εκτοπισμένων της εισβολής οι πλείστοι έχουν αποδημήσει. Οι Κύπριοι που είναι σήμερα κάτω των πενήντα το 1974 ήταν μικρότεροι των οκτώ χρόνων ή ήταν αγέννητοι. Οι πιο παραγωγικές ηλικίες του πληθυσμού δεν έχουν παραστάσεις της Κύπρου ολόκληρης ως της κοινής πατρίδας του συνόλου του πληθυσμού της. Για τις νεότερες γενιές το κατεχόμενο μέρος της Κύπρου είναι ένας τόπος ξένος, όπως είναι τα παράλια της Μικράς Ασίας για τους απογόνους των προσφύγων. Η διχοτόμηση άρχισε να ριζώνει στις συνειδήσεις μας, το τείχος της Λευκωσίας μια μέρα θα πέσει, όμως τα τείχη στους εγκεφάλους μας μπορεί να αποδειχτούν αδιαπέραστα.
Είναι λοιπόν αυτή η τελευταία ευκαιρία επίλυσης του Κυπριακού; Αν το ζητούμενο είναι ένα κοινό ευρωπαϊκό κράτος με τους Τουρκοκυπρίους, η απάντηση είναι ναι. Και αυτός που θα μας τιμωρήσει δεν είναι οι «συνήθεις ύποπτοι» για τους οποίους γράφουν συχνά οι εφημερίδες, αλλά ο αδυσώπητος χρόνος. Ο μακροχρόνιος αγώνας είναι μια παλιά «πολυτέλεια». Η «λύση χθες», όπως έλεγε ο Πρόεδρος Βασιλείου το 1988, αποτελεί αδήριτη ανάγκη το 2017.
Σήμερα υπάρχει μια ευνοϊκή συγκυρία που δεν υπήρξε ποτέ ξανά. Στην ηγεσία των δύο κοινοτήτων της Κύπρου βρίσκονται δύο ηγέτες, ο πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Μουσταφά Ακιντζί, που έχουν αποδείξει και στο παρελθόν και σήμερα ότι έχουν το όραμα για μια νέα αρχή στην Κύπρο η οποία θα μας απαλλάξει από τους κινδύνους, θα επιφέρει ασφάλεια και ευημερία όχι μόνο στην Κύπρο αλλά στην ευρύτερη περιοχή.
Είναι κατανοητά πολλά από τα επιχειρήματα που ακούγονται στον δημόσιο διάλογο «γιατί το ένα και γιατί το άλλο». Δεν επιτρέπει ο χώρος για επιχειρήματα στις επιμέρους πτυχές του Κυπριακού. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε είναι πως ο πρόεδρος Αναστασιάδης, σε συνεργασία και συντονισμό με την Ελλάδα, προσπαθεί να ανατρέψει με διπλωματικά μέσα αρνητικά κεκτημένα ενός πολέμου. Προσπαθεί να βγάλει με διπλωματικά μέσα από την Κύπρο έναν στρατό που έφτασε με οβίδες και τανκς. Δεν έχουμε ολόκληρη την Κύπρο υπό τον έλεγχό μας και θα παραχωρήσουμε δικαιώματα σε τρίτους, αλλά προσπαθούμε να κατεβάσουμε το βάρος της κατοχής από το σβέρκο μας. Δεν έχουμε στο τραπέζι ένα λευκό χαρτί για να γράψουμε την ιδανική λύση, έχουμε να λύσουμε έναν γρίφο και να βρούμε μια λύση, όπου τα δικαιώματα της μιας κοινότητας να μην επηρεάζουν αυτά της άλλης κοινότητας. Μια λύση που θα είναι ένας δημιουργικός συμβιβασμός και να χωράει στα ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αυτοί είναι οι στόχοι μας και είναι εφικτοί.
Το εναλλακτικό σενάριο είναι ο λαϊκισμός και η άρνηση που θα μας οδηγήσουν σε μεγαλύτερα αδιέξοδα και νέες εθνικές τραγωδίες. Προτείνεται ένας αόριστος αγώνας άρνησης που θα διατηρήσει την κυριαρχία της Τουρκίας στον βορρά και την επικυριαρχία της στον νότο. Ενας αγώνας των λέξεων και όχι των πράξεων που θα επιτρέψει στον απρόσωπο χρόνο να επισφραγίσει την τουρκοποίηση της κατεχόμενης Κύπρου και θα διατηρήσει υπό τουρκική ομηρεία την ελεύθερη Κύπρο. Οταν φύγει και αυτή η γενιά, οι επόμενες συνομιλίες θα διεξαχθούν μεταξύ δυο εντελώς διαφορετικών οντοτήτων. Δεν έχει σημασία εάν η ΤΔΒΚ αναγνωριστεί ή μείνει ένα ερμαφρόδιτο μόρφωμα. Ο κίνδυνος, αν όχι η βεβαιότητα, είναι ότι το βόρειο μέρος της Κύπρου θα το καταπιεί η Τουρκία με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Ο Πάμπος Χαραλάμπους είναι διευθυντής του γραφείου Τύπου του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας
