Η ενθρόνιση του Ντόναλντ Τραμπ πρέπει να έπεισε και τους πιο δύσπιστους: ζούμε σε εποχή τεράτων.
Ενα κύμα ανορθολογισμού, λαϊκισμού, χυδαιότητας και (επιτρέψτε μου να προσθέσω…) κακογουστιάς σαρώνει την υφήλιο.
Ενα κύμα που ξεκίνησε από τις πλατείες των Αγανακτισμένων, πέρασε από εκλογές και δημοψηφίσματα, για να κορυφωθεί με την είσοδο του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Αν δεν το ερμηνεύσουμε, δεν θα το αντιμετωπίσουμε.
Μια εύκολη ερμηνεία διατυπώνουν κάποιοι διανοούμενοι, που στην αγωνία τους να πιάσουν το «τρένο της Ιστορίας» πέφτουν στις ράγες και τους πατάει ο επόμενος συρμός.
Σε ένα πρόσφατο άρθρο του με τον εύγλωττο τίτλο «Ζήτω ο λαϊκισμός!» ο Τομά Πικετί θεωρεί πως έχουμε να κάνουμε με μια οργισμένη απάντηση στη διεύρυνση των ανισοτήτων.
Κι ότι υπάρχει ένας «καλός» λαϊκισμός (του Σάντερς, του Κόρμπιν, του Τσίπρα ή του Μελανσόν) ο οποίος διαφοροποιείται από τον «κακό» λαϊκισμό (του Τραμπ, της Λεπέν, του Φάρατζ ή του Γκρίλο) επειδή δεν υποθάλπει την ξενοφοβία και τον ρατσισμό. Δεν πρέπει να τους τσουβαλιάζουμε, λέει ο Πικετί.
Είναι περίπου η θεωρία «του καλού και του κακού μπάτσου» με ολίγη από Μόναχο και Νέβιλ Τσάμπερλεν –όταν ο βρετανός πρωθυπουργός νόμιζε οτι μπορούσε να κατευνάσει τον Χίτλερ παραδίδοντας την Τσεχοσλοβακία…
Η Ιστορία όμως έχει αποδείξει ότι τα «Μεγάλα Κακά» –ο φασισμός, ο κομμουνισμός, ο ναζισμός και τώρα ο λαϊκισμός –δεν κατευνάζονται. Μόνο ηττώνται.
Διότι ο ρόλος ακόμη και δυο αντίπαλων «Κακών» είναι τελικά συμπληρωματικός. Στον Μεσοπόλεμο, ας πούμε, ο φασισμός κι ο κομμουνισμός μπορεί να συγκρούστηκαν μεταξύ τους, αλλά συνέβαλαν από κοινού στην αποδυνάμωση της φιλελεύθερης δημοκρατίας.
Ετσι και τώρα. Ο Σάντερς έστρωσε τον δρόμο για τη νίκη του Τραμπ κι ο Κόρμπιν άνοιξε την κερκόπορτα για να περάσει το Brexit.
Διότι ο τρόπος σκέψης, τα επιχειρήματα, το ύφος και η στόχευση του «δεξιού» και του «αριστερού» λαϊκισμού είναι ακριβώς η ίδια –απλώς οι δεύτεροι αγαπούν τους πρόσφυγες.
Εχουν δηλαδή μια κοινή βάση, εκείνη ακριβώς που στην Ελλάδα επιτρέπει την αγαστή κυβερνητική συνεργασία των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ.
Με άλλα λόγια, ο λαϊκισμός είναι κάτι σαν το ταξίδι του Καμμένου και του Παππά στην Αμερική με το πρωθυπουργικό αεροπλάνο. Εμφανίζεται απρόσκλητος, δεν έχει μέτρο, ταξιδεύει με την τσέπη των άλλων και λέει ατελείωτα ψέματα.
Γι’ αυτό ούτε ο διαχωρισμός ούτε ο κατευνασμός έχουν νόημα. Τα τέρατα είναι τέρατα –ό,τι χρώμα γραβάτα φορούν ή δεν φορούν…
Ή τα βάζεις μαζί τους. Ή δεν τα βάζεις.
