«Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα. Αφήνει πίσω της τη λιτότητα της καταστροφής. Αφήνει πίσω της τον φόβο και τον αυταρχισμό. Αφήνει πίσω της μια πενταετία ταπείνωσης και οδύνης». Ετσι άρχιζε ο λόγος του στις 11.20 το βράδυ εκείνης της Κυριακής στα Προπύλαια, πριν από δύο χρόνια ακριβώς. Κι αν απομονώσει κανείς αυτές τις έξι λέξεις –λιτότητα, καταστροφή, φόβος, αυταρχισμός, ταπείνωση, οδύνη –μπορεί να περιγράψει με ακρίβεια τη σημερινή κατάσταση.
Κι όμως, τον είχαμε πιστέψει. Εντάξει, όχι όλοι. Τον πίστεψε το 36,3% του λαού που τον ψήφισε, κι ύστερα τον ψήφισε ξανά παρόλο που είχε ήδη εξαπατηθεί μια φορά. Τον πίστεψαν οι εταίροι, ο Ολάντ φαντασίωνε μέτωπα, ο Μάρτιν Σουλτς έσπευσε να του τηλεφωνήσει και να του πει ότι θα ερχόταν να τον δει το ταχύτερο, πριν από τη Μέρκελ. Τον πίστεψε ο Τύπος, ελληνικός και ξένος: η εφημερίδα αυτή κυκλοφόρησε μ’ εκείνο το αξέχαστο κόκκινο πρωτοσέλιδο, η Λιμπερασιόν μίλησε για «το νέο πρόσωπο της Ευρώπης», η Ντέιλι Τέλεγκραφ χαρακτήρισε τον νέο πρωθυπουργό «έλληνα Τσε Γκεβάρα».
Κι ύστερα, γύρω στις δύο το πρωί, ήρθε το πρώτο σοκ: η αποκάλυψη της συνεργασίας με τους Ανεξάρτητους Ελληνες. Ο θαυμαστής του Τσάβες συναντούσε τον θαυμαστή του Τραμπ. Οι αριστεροί μούδιασαν. Οι εθνοπατριώτες πανηγύρισαν. Οι ξένοι σοκαρίστηκαν. Οι αισιόδοξοι το είδαν ως μια πρόσκαιρη ανωμαλία. Αλλά έκαναν λάθος. Η ώσμωση των δύο λαϊκισμών, του αριστερού και του δεξιού, θα αποδεικνυόταν στρατηγικής σημασίας. Και θα σημάδευε στο εξής την Ιστορία αυτής της χώρας, τις σχέσεις αυτής της παράξενης υβριδικής κυβέρνησης με τους πολίτες, με την αντιπολίτευση, με τον έξω κόσμο, με τον εαυτό της.
Η έμπειρη Κέριν Χόουπ έγραφε πριν από λίγες ημέρες στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς ότι ο ΣΥΡΙΖΑ πληρώνει ένα υψηλό πολιτικό τίμημα επειδή ασπάστηκε τον καπιταλισμό. Μακάρι να ήταν έτσι. Μακάρι το σκίσιμο των Μνημονίων, η αποκατάσταση του δώρου των Χριστουγέννων για τους συνταξιούχους, η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ, το «κανένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη», η καταγγελία της σύμβασης για την COSCO να ήταν απλώς ρομαντικά ξεσπάσματα ενός ανθρώπου που στη συνέχεια προσγειώθηκε, σοβάρεψε, ωρίμασε και είδε το φως στον καπιταλισμό. Αυτό θα επέτρεπε μια ελπίδα, θα δημιουργούσε μια προοπτική, θα άφηνε περιθώρια για μια θετική κληρονομιά. Αλλά κανείς πια δεν πιστεύει κάτι τέτοιο. Εντάξει, ένα μονοψήφιο ποσοστό.
Το μεγαλύτερο επίτευγμα αυτού του αριστερού πειράματος μπορεί να είναι η συμφωνία του ESM να εγκρίνει τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος μετά τη συγγνώμη που ζήτησε ο Τσακαλώτος: κάπως φτωχό. Μπορεί να είναι επίσης το κλείσιμο του ΔΟΛ και του Mega: κάπως χυδαίο. Κάτι άλλο πρέπει να βρει η κυβέρνηση, κάτι ουσιαστικό, κάτι πειστικό, κάτι αριστερό: κι αν είναι η προστασία οκτώ τούρκων στρατιωτικών που ζήτησαν άσυλο στη χώρα μας;