Είναι το θέμα των ημερών. Η πιο πολυσυζητημένη πρόταση του Μπενουά Αμόν, νικητή του πρώτου γύρου της σοσιαλιστικής primaire, και ένα από τα βασικά σημεία αντιπαράθεσης ανάμεσα σε αυτόν και τον Μανουέλ Βαλς, το άλλοτε φαβορί που έχει γίνει πλέον αουτσάιντερ. Είναι ο λόγος για τον οποίο ο Βαλς κατηγόρησε χθες τον αντίπαλό του ως «παραμυθά» και «έμπορο ουτοπιών» και εκείνος τον κατήγγειλε για «πνευματική οκνηρία»: το «καθολικό εισόδημα διαβίωσης» των 750 ευρώ μηνιαίως που εισηγείται ο Αμόν για όλους τους ενήλικους Γάλλους. Αλλως γνωστό ως ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, είναι μια ιδέα που έχει πίσω της πέντε αιώνες ζωής –και αντίθετα από ό,τι ενδεχομένως να περίμενε κανείς, δεν είναι ούτε «δεξιά» ούτε «αριστερή».

H ιδέα ενός καθολικού επιδόματος πρωτοέκανε την εμφάνισή της τον 16ο αιώνα, μέσα από την πένα του βρετανού φιλοσόφου Τόμας Μορ και του έργου του «Ουτοπία». Ο συγγραφέας φαντάζεται ένα νησί όπου η επιβίωση όλων θα ήταν εξασφαλισμένη, χωρίς να εξαρτάται από την εργασία τους. Δύο αιώνες αργότερα, το 1797, ένας αγγλοαμερικανός φιλόσοφος, ο Τόμας Πέιν, υπερασπίζεται στην «Αγροτική Δικαιοσύνη» του την ιδέα ενός ταμείου που θα τροφοδοτούνταν από τους γαιοκτήμονες ώστε να εισπράττει κάθε άτομο με την ενηλικίωσή του ένα ελάχιστο εισόδημα. Τη σκυτάλη παίρνουν τον 20ό αιώνα θεωρητικοί όπως ο αμερικανός φιλόσοφος Τζον Ρολς, o οποίος υπερασπίζεται μια «πραγματική ισότητα των ευκαιριών» και υποστηρίζει την ιδέα πως οι κυβερνήσεις πρέπει να εγγυώνται ένα «ελάχιστο κοινωνικό εισόδημα». Το αυτό διακηρύττει στη Γαλλία τη δεκαετία του 1970 ο Μισέλ Φουκό, με το επιχείρημα πως θα απελευθέρωνε τους πολίτες από τον συνεχή έλεγχο του κράτους. Τους πλέον ένθερμους υποστηρικτές του καθολικού εισοδήματος, πάντως, τους συναντά κανείς μεταξύ των φιλελεύθερων οικονομολόγων –όπως ο Μίλτον Φρίντμαν, ο ιδρυτής της Σχολής του Σικάγου: ο οικονομολόγος αναπτύσσει το 1962 στο έργο του Καπιταλισμός και Ελευθερία τη θεωρία του «μόνιμου εισοδήματος», που θα επέτρεπε στους πολίτες να προγραμματίζουν καλύτερα την κατανάλωσή τους, και θα ήταν ένα μέσο απλοποίησης των κοινωνικών επιδομάτων και ελάφρυνσης του ρόλου του κράτους.

Είναι μια συζήτηση με οικονομικές όσο και φιλοσοφικές προεκτάσεις. Για τους φιλελεύθερους υποστηρικτές του, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι ένας τρόπος απελευθέρωσης του ατόμου από την κηδεμονία του κράτους και ελαστικοποίησης της αγοράς εργασίας. Για τους αριστερούς υποστηρικτές του, είναι ένα εφόδιο που επιτρέπει στον πολίτη να επιλέξει ελεύθερα τον τρόπο ζωής του, να μην εξαρτάται από την εργασία σε μία κοινωνία που την προσφέρει όλο και λιγότερο, να αφιερωθεί σε άλλες δραστηριότητες –εθελοντικές, για παράδειγμα. Οι αντίπαλοί του, πάλι, βλέπουν στο καθολικό εισόδημα μία παραίτηση του κράτους, μία επικράτηση του ατομικισμού στην κοινωνία και παράλληλα μια αφαίρεση της ευθύνης από το άτομο.

Για τον «αριστερό» σοσιαλιστή Μπενουά Αμόν, είναι μια απάντηση στην «όλο και μειούμενη, κατά πάσα πιθανότητα, διαθεσιμότητα της εργασίας λόγω της ψηφιακής επανάστασης» αλλά και μία ευκαιρία να επιλέγει κανείς τον χρόνο που θα αφιερώνει στη δουλειά ώστε να «ακμάσει και σε άλλες δραστηριότητες». Ο «δεξιός» σοσιαλιστής Μανουέλ Βαλς, πάλι, υπερασπίζεται την «εργασία που ανταμείβει τον άξιο» και ένα «αξιοπρεπές εισόδημα» μόνο για τους πλέον ευάλωτους. Παράλληλα, καταγγέλλει τον Αμόν ως «υμνητή του τέλους της εργασίας» και το καθολικό εισόδημά του ως μια «καταστροφή για τον προϋπολογισμό» της Γαλλίας. Το κόστος αποτιμάται από τον Αμόν στα 300 εκατομμύρια ευρώ τουλάχιστον, ο ίδιος προτείνει ωστόσο την προοδευτική εφαρμογή του και τη χρηματοδότηση του πρώτου σταδίου, κόστους περίπου 45 εκατομμυρίων ευρώ, μέσω της επιβολής ενός ενιαίου φόρου περιουσίας, που θα επιβάρυνε περισσότερο τους έχοντες. Ως «την πιο ρεαλιστική ουτοπία» χαρακτήρισε πρόσφατα το καθολικό εισόδημα το Ιδρυμα Ζαν-Ζορές.

Απόψε η τηλεοπτική μονομαχία

Σκληρή αναμένεται η αποψινή τηλεοπτική μονομαχία ανάμεσα στους δύο διεκδικητές του σοσιαλιστικού χρίσματος. Ο Μανουέλ Βαλς, ο δεύτερος του πρώτου γύρου, θα τα παίξει όλα για όλα σε μια προσπάθεια να απαξιώσει την υποψηφιότητα του αντιπάλου του και να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. «Ξέρουμε πως ο Βαλς θα προσπαθήσει να μας επιτεθεί. Θα απαντήσουμε σε κάθε χτύπημα με την πρόθεση να μετατρέψουμε τον δεύτερο γύρο σε ένα δημοψήφισμα υπέρ ή κατά του Βαλς» προειδοποιούσαν χθες μέσω της Monde συνεργάτες του Μπενουά Αμόν. Ειρωνευόμενος «τον θεωρητικό των ασυμβίβαστων Αριστερών» που θέλει «να ενώσει την Αριστερά», ο τελευταίος διαβεβαίωσε πάντως πως «αν ο Μανουέλ Βαλς κερδίσει, δεν θα αμφισβητήσω τη νίκη του και θα αποδεχθώ το μελλοντικό σενάριο της Αριστεράς». Ο Βαλς, πάλι, αρνήθηκε να επιβεβαιώσει πως θα στηρίξει, στην αντίθετη περίπτωση τον αντίπαλό του: «Δεν απαντώ σε ερωτήσεις που τίθενται πρόωρα» δήλωσε. «Περιμένω την Κυριακή και δίνω μάχη για να κερδίσω».

Τελευταία Νέα