Mια εβδομάδα συμπληρώνεται σήμερα από την ημέρα που ανέλαβε την προεδρία των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ και ήδη οι σχέσεις της χώρας του με το Μεξικό βρίσκονται στο χειρότερο σημείο από το 1846, όταν είχαν εμπλακεί σε πόλεμο. Αυτή τη φορά πρόκειται για πόλεμο ανακοινώσεων και κατηγοριών μετά την υπογραφή από τον Τραμπ προεδρικού διατάγματος για την έναρξη κατασκευής τείχους στα σύνορα των δύο χωρών και την ενίσχυση των περιπολιών. Με μια υπογραφή ο νεοϋορκέζος μεγιστάνας έστειλε το μήνυμα που ήρθε μάλιστα την πρώτη ημέρα των συνομιλιών μεταξύ ανώτατων μεξικανών αξιωματούχων και αμερικανών ομολόγων τους στην Ουάσιγκτον. Και μόλις λίγες ημέρες πριν από την προγραμματισμένη για την ερχόμενη Τρίτη συνάντησή του με τον πρόεδρο του Μεξικού Ενρίκε Πένα Νιέτο, ο οποίος, έπειτα από τις εξελίξεις, ακύρωσε την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον.
«Λυπάμαι και καταδικάζω την απόφαση των ΗΠΑ να συνεχίσουν την κατασκευή ενός τείχους που επί χρόνια, αντί να μας ενώνει, μας διχάζει», ανέφερε ο Νιέτο, ο οποίος πάντως επανέλαβε την πρόθεσή του να συνεργασθεί σε εποικοδομητικό κλίμα με την αμερικανική κυβέρνηση. Κάτι που δεν φαίνεται να γίνει σύντομα. Η τελευταία απόφαση του Τραμπ ξαναθύμισε στους Μεξικανούς πως στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας είχε χαρακτηρίσει τους μεξικανούς μετανάστες «βιαστές» και είχε απειλήσει να απελάσει εκατομμύρια από αυτούς. Και η οργή, πλέον, ξεχειλίζει.
Δεκαετίες φιλικών σχέσεων των δύο χωρών φαίνεται να εξανεμίζονται γοργά. Στο twitter οι κινήσεις του Τραμπ χαρακτηρίζονται από πολιτικούς και σχολιαστές ως «προσβολή στο Μεξικό», «χαστούκι» και «ποταμός ψευδών». Οι ιστορικοί λένε πως από την εποχή που ο πρόεδρος Κάλβιν Κούλιτζ απειλούσε να εισβάλει στο Μεξικό δεν έχει υπάρjει τέτοια διμερής ένταση. «Πρόκειται για άνευ προηγουμένου στιγμή στις διμερείς σχέσεις», σχολιάζει ο Τζενάρο Λοζάνο, καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Πόλης του Μεξικού. «Τον 19ο αιώνα, είχαμε πόλεμο με τις ΗΠΑ. Τώρα βρισκόμαστε σε πόλεμο χαμηλής έντασης –έναν εμπορικό για τη NAFTA και έναν πόλεμο για τη μετανάστευση λόγω των μέτρων που μόλις ανακοινώθηκαν».
Τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα από την απόφαση του Τραμπ να διατάξει τη δημοσιοποίηση μιας εβδομαδιαίας λίστας με εγκλήματα που διαπράττουν οι μετανάστες. Στον κατάλογο θα περιλαμβάνονται και λεπτομέρειες για τις αποκαλούμενες «πόλεις – καταφύγια», οι Αρχές των οποίων αρνούνται να παραδώσουν τους μετανάστες κατοίκους τους για να απελαθούν. Στο προεδρικό διάταγμα δεν διευκρινίζεται ότι θα δημοσιοποιούνται μόνο τα εγκλήματα των παράνομων μεταναστών αυξάνοντας τις πιθανότητες να δημιουργηθεί μαύρη λίστα για όλους τους μετανάστες που ζουν στις ΗΠΑ.
Η απόφαση αυτή του Τραμπ θυμίζει έντονα τις αναφορές του λεγόμενου «μαύρου εγκλήματος», μια σειρά που δημοσιεύθηκε στο ακροδεξιό πρακτορείο ειδήσεων Breitbart ιδιοκτησίας Στιβ Μπάνον, στενού συνεργάτη και συμβούλου πλέον του αμερικανού προέδρου. Η σειρά αυτή δημιουργήθηκε ως αντίδραση στο κίνημα «Οι μαύρες ζωές έχουν αξία» έπειτα από τους πολλούς φόνους άοπλων μαύρων πολιτών από λευκούς αστυνομικούς. Το πρακτορείο Breitbart δημοσίευε σχεδόν κάθε μέρα εγκλήματα που διέπρατταν μαύροι πολίτες, για να δείξει ότι οι αστυνομικοί έχουν δίκαιο.
Ολα αυτά δημιουργούν εκρηκτικό κλίμα στις σχέσεις ΗΠΑ – Μεξικού και παρότι η κυβέρνηση Νιέτο δεν θέλει ούτε φραστικό ούτε εμπορικό πόλεμο με την Ουάσιγκτον, η δυναμική μοιάζει να την ξεπερνά. Τις τελευταίες ημέρες αξιωματούχοι δηλώνουν πως είναι έτοιμοι να αποσύρουν τη χώρα από την συμφωνία NAFTA εάν πλέον δεν εξυπηρετούνται τα εθνικά συμφέροντα –θέση αδιανόητη μέχρι πριν λίγους μήνες. Και βέβαια, υπάρχουν και εκείνοι που φοβούνται ότι η δημιουργία του τείχους θα προκαλέσει έκρηξη εθνικισμού στο Μεξικό με απρόβλεπτες συνέπειες.
