Οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης έχουν ήδη αφήσει το αποτύπωμά τους στην ελληνική οικονομία. Αν η διαδικασία τραβήξει χρονικά πολύ, τότε οι επιπτώσεις θα αρχίσουν να λαμβάνουν πολλαπλάσια επιβαρυντική διάσταση σε μια οικονομία η οποία έδειξε πέρυσι τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης έπειτα από μια οκταετία ύφεσης.
Το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών εξέπεμψε χθες σήμα κινδύνου. Οπως είπε ο επιστημονικός διευθυντής του Ιδρύματος Νίκος Βέττας, «αν εκτροχιαστεί η αξιολόγηση, τα ρίσκα είναι μεγάλα και η οικονομία μπορεί να γυρίσει αρνητικά».
Το ΙΟΒΕ, μέσω της τριμηνιαίας έκθεσής του για την ελληνική οικονομία, διαπιστώνει ότι πέρυσι καταγράφηκε οριακή επέκταση του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του, το τελευταίο τρίμηνο του 2016 σημειώθηκε αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,8%, επέκταση η οποία εφόσον πιστοποιηθεί από τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οδηγεί σε ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 0,4%.
Το μεγάλο ζητούμενο είναι κατά πόσο η ανάπτυξη, η οποία έχει αρχίσει να διαφαίνεται ως προοπτική, έχει διατηρήσιμα χαρακτηριστικά. Στο σημείο αυτό το ΙΟΒΕ κρατά μικρό καλάθι. Αφενός δεν συμμερίζεται την εκτίμηση του οικονομικού επιτελείου για ρυθμό ανάπτυξης 2,7% το 2017 (προβλέπει επέκταση της τάξεως του 1,5%-2%), αφετέρου επισημαίνει τους κινδύνους. Το γεγονός ότι ένα ενδεχόμενο Grexit ή μια ενδεχόμενη νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν έχει μηδενική πιθανότητα «δηλητηριάζει τις προοπτικές της χώρας και τις επενδυτικές προοπτικές, δεν αφήνει την οικονομία να τρέξει προς τα εμπρός» ανέφερε ο Νίκος Βέττας.
Πέρα από την καταλυτική επίπτωση της άμεσης ή μη ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης, υπάρχει ακόμα μια σειρά παραγόντων ικανών να αλλοιώσουν τις προβλέψεις.
Οι καθυστερήσεις στη ρύθμιση των κόκκινων επιχειρηματικών δανείων αλλά και η αποτρεπτική επίδραση στις όποιες σχεδιαζόμενες επενδύσεις εξαιτίας της αύξησης του φόρου στα νομικά πρόσωπα, τις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και την άμεση φορολογία συνιστούν βασικές παραμέτρους ανησυχίας. Επιπλέον, αντίρροπες δυνάμεις στην προβλεπόμενη αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να ασκήσουν οι εισαγωγές, οι οποίες προβλέπεται πως θα αυξηθούν σημαντικά καθώς ο οικονομικός κύκλος θα εισέρχεται σε ανοδική τροχιά, οδηγώντας έτσι σε διαφυγή ΑΕΠ στο εξωτερικό.
Στην έκθεση του ΙΟΒΕ επιχειρείται και μια ερμηνεία της εντυπωσιακής ανάκαμψης 1,8%, η οποία σημειώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2016. Αναφέρεται ότι ένας σημαντικός παράγοντας είναι η χαμηλή βάση σύγκρισης (το ίδιο διάστημα του 2015 συμπίπτει με καθίζηση λόγω capital controls), ενώ μια άλλη παράμετρος αφορά «άσπρισμα μέρους της μαύρης οικονομίας», όπως είπε ο επιστημονικός σύμβουλος του ΙΟΒΕ Αγγελος Τσακανίκας, εξαιτίας της εξ ανάγκης αυξημένης χρήσης του πλαστικού χρήματος. Τα στοιχεία δείχνουν αύξηση της κατανάλωσης των νοικοκυριών κατά 5,1%, η οποία δεν μπορεί προφανώς να ερμηνευθεί στη βάση αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι το ΙΟΒΕ εκφράζει έντονες επιφυλάξεις για το κατά πόσο θα επιτευχθούν οι στόχοι αύξησης των εσόδων του προϋπολογισμού στα μέτωπα της φορολόγησης τσιγάρων και καυσίμων καθώς οι τελευταίες αυξήσεις εκτιμάται ότι θα διευρύνουν περαιτέρω το λαθρεμπόριο. Μελέτη του Ιδρύματος αναφέρει ότι η Ελλάδα χάνει σε ετήσια βάση 670 εκατ. ευρώ από το λαθρεμπόριο 4 δισ. τσιγάρων.
