«Τα κλασικά έργα φωτίζουν διαφορετικές πτυχές κάθε φορά»

Αυτή τη φορά η «Δεσποινίς Τζούλια» κινείται στον χώρο ενός παλιού γκαράζ, εκεί όπου η αλήθεια των ανθρώπων φανερώνεται στην πραγματική της διάσταση, μακριά από αδιάκριτα βλέμματα. Εκεί όπου η συνάντηση των ηρώων του Στρίντμπεργκ φέρνει στο φως ερωτήματα βαθιά κρυμμένα μέσα τους. Πρόκειται για την –εκσυγχρονισμένη –διασκευή που θα συστήσει ο Βασίλης Μπισμπίκης από τα μέσα Φεβρουαρίου στον θεατρικό χώρο συλλογικότητας Cartel στον Ελαιώνα. Η «Δεσποινίς Τζούλια», γραμμένη το 1888, μιλά για ένα κορίτσι σε αυτοκαταστροφική πορεία μέσω έρωτος. Ο συγγραφέας τοποθετεί τη δράση στην κουζίνα του πατρογονικού αρχοντικού, σαφής αναφορά στη μήτρα, εκεί όπου όλα «μαγειρεύονται».

Με αφορμή την πάλη των φύλων όπως παρουσιάζεται στο έργο, ο ηθοποιός επιχειρεί μια πιο ανοιχτή ανάγνωση. «Η αντιπαλότητα αυτή με απασχολούσε από καιρό. Πάντα μου προκαλούσε απορία γιατί ξεσκίζουμε τις σάρκες μας. Αυτό είναι πολύ φανερό στο συγκεκριμένο έργο. Στο βάθος φαίνονται τα όρια του ανθρώπινου ψυχισμού. Μέχρι ποίου σημείου μπορεί να φθάσει κάποιος για να ανέβει. Και επειδή ζούμε σε συνθήκες κρίσης –με τα παράγωγά της –ήθελα να καθρεφτίσω αυτή την ανθρωποφαγία, μήπως και γίνουμε λίγο καλύτεροι μέσα σε αυτή την πραγματικότητα. Θέλω να πω ότι αντί να έχουν αναπτυχθεί κεντρομόλες δυνάμεις στον κοινωνικό ιστό με αυτό που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια, να αλληλοϋποστηριζόμαστε, τελικά έχουμε γίνει πιο σκληροί. Και το έργο του Στρίντμπεργκ είναι καλό όχημα για να δηλώσω αυτά τα ζητήματα που με απασχολούν».

Ο ίδιος, άλλωστε, θεωρεί ότι «τα έργα μας διαβάζουν και όχι εμείς εκείνα. Καθρεφτίζουν ό,τι μας απασχολεί, αντανακλούν τα βιώματά μας στη σκηνή». Η διαπάλη των φύλων, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την Τζούλια και τον βαλέ του πατέρα της, τον Ζαν, υποδηλώνει και την ταξική σύγκρουση, με προβολές στη σημερινή κατάσταση. «Χάνεται η μεσαία τάξη. Οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι, ενώ η υποκρισία περισσεύει. Ο πολωνός σκηνοθέτης Γιέρζι Γκροτόφσκι είχε πει ότι οι κυρίες της καλής κοινωνίας το Σάββατο πάνε να δουν την “Αντιγόνη”, μισούν τον Κρέοντα, αλλά βγαίνοντας από το θέατρο γίνονται όλες “Κρέοντες”».

Ο Φρόιντ έχει πει ότι ο Στρίντμπεργκ αποτύπωσε με ακρίβεια τη γυναικεία φύση. Περιέγραψε ίσως πρώτος την οριακότητα ως νόσο. Αυτό που οι κλινικοί ονομάζουν «borderline personality disorder». Η καταστροφικότητα μέσα από τις γενετήσιες ορμές. Το έργο έχει πολλές πτυχές και δίνει τη δυνατότητα σε εκείνον που θα ασχοληθεί μαζί του να φωτίσει διαφορετική πτυχή κάθε φορά. Αυτό το θαυμαστό έχουν τέτοια σπουδαία έργα. Ενα τέτοιο είναι και το «Δεσποινίς Τζούλια». Δίνει αφορμή για να επανέλθεις.

Νομίζω πως ναι. Η Τζούλια θέλει να συμφιλιωθεί με τη φύση της, την αποστερημένη εξαιτίας της χειριστικής – αμφιθυμικής μητέρας της, να αποτάξει ό,τι αριστοκρατικό τής έχει επιβληθεί από τους γονείς της μέσω του εξευτελισμού και της αυτοκτονίας. Αλλά δεν το κάνει απολύτως συνειδητά. Διότι κατά βάθος θέλει να αγαπηθεί. Αισθάνομαι ότι νιώθει τεράστια μοναξιά. Εχει φτιάξει μια πανοπλία, αλλά ο Ζαν την ανοίγει, την ξεκλειδώνει ψυχικά και την κάνει ό,τι θέλει.

Γαλουχήθηκε έτσι. Είναι μια γυναίκα που μισεί τους άνδρες και με έναν τρόπο δηλώνει ότι οι άνδρες είναι κτήνη, με την κακή έννοια. Σαν να τα φορτώνει όλα στην επικρατούσα αντίληψη για τον άνδρα.

Ηταν μια ευκολία. Επειδή λειτουργώ βιωματικά ως ηθοποιός, με βοήθησε πολύ το γεγονός ότι έχω παιδί. Από την άλλη, με δυσκόλεψε ο ήρωας μου, ο Γιάννης. Είναι ένας άνθρωπος ρεαλιστής, που ζει στην Κρήτη με ό,τι αυτό σημαίνει. Για να μπω στο πετσί του ρόλου, κατά το κοινώς λεγόμενο, έζησα καθημερινά με τους ανθρώπους του χωριού, συμμετείχα στη ρουτίνα τους.

Οχι, νομίζω ότι παρά την κρίση θα γίνονται και άλλες αξιόλογες και ακόμα καλύτερες δουλειές. Απλώς θεωρώ ότι οι άνθρωποι των καναλιών θα πρέπει να είναι πιο ανοιχτοί σε προτάσεις κόντρα σε εκείνες που θεωρούν «τηλεοπτική επιτυχία». Και να μη φοβούνται να επενδύουν σε παραγωγές που θίγουν θέματα μιλώντας φυσική –σκληρή –γλώσσα, κάτι που ήδη συμβαίνει στην Αμερική.

INFO:

«Δεσποινίς Τζούλια» του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, σε διασκευή – σκηνοθεσία Βασίλη Μπισμπίκη, από 17 Φεβρουαρίου στον τεχνοχώρο Cartel (Αγ. Αννης & Μικέλη 4, Βοτανικός, στάση μετρό Ελαιώνας). Πληροφορίες στοhttp://www.carteltexnoxoros.comκαι κρατήσεις στο τηλ. 6939-898.258 (ώρες επικοινωνίας 14:00-21:00)