Ανατρεπτικό μαύρο χιούμορ

«Δολοφονικά αμαξίδια»: Το 1932, ο αμερικανός σκηνοθέτης Τοντ Μπράουνινγκ, «φρέσκος» από το σουξέ του «Δράκουλα» με τον Μπέλα Λουγκόζι, αποφασίζει να γυρίσει το «Freaks», μια ταινία βαθιά βιωματική για τον ίδιο: Ο Μπράουνινγκ άφησε το σπίτι του στην ηλικία των 16 ετών για να περιοδεύσει με ένα τσίρκο, απ’ όπου φυσικά δεν απουσίαζαν τέτοιου είδους «ατραξιόν» –με άλλα λόγια, ήξερε πολύ καλά πώς να «μεταφράσει» αυτές τις εικόνες με όρους θεάματος, αλλά ταυτόχρονα διέθετε και μια βαθιά αντίληψη της τραγωδίας αυτών των ανθρώπων. Και, με μια μεγάλη επιτυχία στο ενεργητικό του, κατόρθωσε να πείσει την MGM να χρηματοδοτήσει το πρότζεκτ που κατέστρεψε μια για πάντα την καριέρα του: Το «Freaks» έχει να επιδείξει ένα πλήρες καστ ανθρώπων (μέλη, φυσικά, ενός περιοδεύοντος τσίρκου) που παρά την τρομακτική τους όψη απολαμβάνουν την καθημερινή ζωή, αλλά και το σαρκικό σεξ. Και προσέξτε, δεν μιλάμε για ηθοποιούς που «κορόιδευαν» την κάμερα με τη βοήθεια ειδικών εφέ. Οι ήρωες του «Freaks» ήταν όντως άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά και «αστέρες» ενός τσίρκου, άνθρωποι με δυσμορφίες πάσης φύσεως, που όμως η κάμερα αντιμετώπιζε με ίσους όρους απέναντι στους «κανονικούς» συμπρωταγωνιστές. Ηρωες που ήταν έτοιμοι να πάρουν αιματηρή εκδίκηση, αν χρειαζόταν. Αποτέλεσμα: Το κοινό και οι κριτικοί της εποχής ενώθηκαν, δηλώνοντας την απέχθειά τους για το φιλμ που, ως εκ θαύματος, διεσώθη.

Ογδόντα πέντε χρόνια μετά, η βουλγαρική αυτή παραγωγή, που βραβεύτηκε με Χρυσό Αλέξανδρο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, βάζει στην άκρη τον μελοδραματικό οίκτο του Μπράουνινγκ (απολύτως απαραίτητος για το δράμα αν αναλογιστούμε την εποχή) και πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα: Ο 20χρονος Ζολί, ο φίλος του κι ένας πρώην πυροσβέστης, χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων, αποφασίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στη μαφία ως πληρωμένοι δολοφόνοι. Αφού κανένα κοινωνικό σύστημα δεν τους αποδέχεται, γιατί να μην ενταχθούν σε ένα άλλο, πιο περιθωριακό, όπου μπορούν να φανούν χρήσιμοι; Γρήγορα όμως θα αντιληφθούν πως κανένα κέντρο εξουσίας δεν θα τους συμπαρασταθεί και ο ούγγρος σκηνοθέτης Ατίλα Τιλ επιχειρεί μια διακριτική εξερεύνηση στις ζωές αυτών των πρωταγωνιστών (όλοι τους άτομα με ειδικές ανάγκες, όπως ακριβώς και στην ταινία του Μπράουνινγκ), δεν κάνει όμως το «βήμα παραπέρα» της αριστουργηματικής «Φυλής» του Μίροσλαβ Σλαμποσπίτσκι που είδαμε στις ελληνικές αίθουσες μόλις πριν από δύο χρόνια. Δεν έχει μια τέτοια πρόθεση άλλωστε. Η ταινία του δεν διακατέχεται από εσωστρέφεια. Αντιθέτως, είναι μια ταχύτατη και απολύτως καλοκουρδισμένη μαύρη κωμωδία γεμάτη δράση και ανατροπές, σαφέστατα εμπνευσμένη από το σινεμά του Ταραντίνο αλλά και τη γραφή των κόμικς, που όμως διαθέτει (όπως άλλωστε και οι ταινίες του Κουέντιν) ξεκάθαρη πολιτική θέση: Θέματα όπως αυτά δικαιούνται την ένταξή τους σ’ αυτό ακριβώς το σινεμά. Κύριε Τιλ, συμφωνούμε.