Ο τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθεί η ανακοπή των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη στην Ιταλία θα βρεθεί στο επίκεντρο της βασικής συζήτησης των 28 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ στη Βαλέτα της προεδρεύουσας Μάλτας.
Σχεδόν έναν χρόνο μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας -για αρκετούς αμφιλεγόμενη και προβληματική στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων- η προοπτική επίτευξης συμφωνίας με τη Λιβύη προκαλεί ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία σε ΜΚΟ και διεθνείς ανθρωπιστικούς οργανισμούς, ειδικά σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο δημιουργίας κέντρων επεξεργασίας αιτημάτων ασύλου, εκτός ευρωπαϊκού εδάφους.
Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας πέτυχε να ανακόψει κατά 79% τις ροές από την Τουρκία στην Ελλάδα σε έναν χρόνο, ενώ, αντίθετα, στην Κεντρική Μεσόγειο η αύξηση των ροών έχει αγγίξει το 90%.
Συνολικά, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΕ, οι «παράτυπες» αφίξεις στην Ιταλία ξεπέρασαν το 2016 τις 180.000, ενώ η μεγάλη πλειονότητα αφορά οικονομικούς μετανάστες που δεν έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας, με πρώτη χώρα καταγωγής τη Νιγηρία.
Ενόψει της άτυπης συνόδου κορυφής, ευρωπαίος αξιωματούχος που επικαλείται το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων ανέφερε πως οι «28» αναμένεται να συμφωνήσουν σε μία «νέα προσέγγιση» για την επίλυση του εν λόγω ζητήματος που θα καταγραφεί σε κοινή δήλωση.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η εν λόγω προσέγγιση θα είναι τελείως διαφορετική από αυτήν που ακολούθησαν στην περίπτωση της Τουρκίας, καθώς, όπως εξήγησε, τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά και οι δυσκολίες περισσότερες.
«Στόχος είναι να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο σε κάθε ένα από τα βήματα που ακολουθούν οι μετανάστες για να φτάσουν στην Ευρώπη. Από το έδαφος της Λιβύης, εκπαιδεύοντας τις εγχώριες αρχές για την καταπολέμηση των δικτύων διακινητών, τη βελτίωση των συνθηκών παραμονής των μεταναστών στους εκεί καταυλισμούς, αλλά και την εθελοντική επιστροφή στις χώρες καταγωγής τους, στην ενίσχυση της παρουσίας της Ευρωπαϊκής Ακτοφυλακής και Συνοριοφυλακής στον θαλάσσιο χώρο μέχρι και στην ενημέρωση των μεταναστών για τις πιθανότητες που έχουν να γίνουν αποδεκτές οι αιτήσεις ασύλου τους», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ανησυχία των ΜΚΟ
Ωστόσο, την ανησυχία των μη κυβερνητικών οργανώσεων και διεθνών ανθρωπιστικών οργανισμών έχουν προκαλέσει οι φήμες περί δημιουργίας ειδικών κέντρων εκτός ευρωπαϊκού εδάφους, στα οποία θα γίνεται η επεξεργασία των αιτημάτων ασύλου.
«Πιστεύουμε ότι στην τρέχουσα συγκυρία δεν είναι αποδεκτό να θεωρηθεί η Λιβύη ασφαλής τρίτη χώρα, ούτε να δημιουργηθούν κέντρα επεξεργασίας των αιτήσεων ασύλου στη Βόρεια Αφρική», τονίζει σε σημερινή ανακοίνωσή της η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, αυτές οι ιδέες έχουν ακουστεί, ωστόσο, στη Σύνοδο δεν αναμένεται να συζητηθεί αυτό το σχέδιο. «Δεν είναι ώριμο, ακόμη, κάτι τέτοιο για να τεθεί στο τραπέζι. Θα το έβλεπα περισσότερο για το μέλλον» υπογράμμισε.
Το καθεστώς λειτουργίας τέτοιων κέντρων, δηλαδή το ποιος θα τα διαχειρίζεται και θα έχει την ευθύνη εφόσον θα βρίσκονται σε έδαφος εκτός ΕΕ, είναι το βασικό πρόβλημα, στο οποίο αντιτίθενται οι ΜΚΟ και άλλοι οργανισμοί.