Ενα καροτσάκι φορτωμένο μ’ ένα σωρό χαρτόκουτα. Μια εγκατάσταση με πλαστικά τελάρα στην κορυφή των οποίων τρεις οθόνες παίζουν διαρκώς πλάνα από το εσωτερικό ενός αστικού λεωφορείου. Ενα πρωτότυπο περίπτερο, γεμάτο μπίρες, μπουκάλια νερού, πλαστικές σακούλες, σοκολάτες, πατατάκια και περιοδικά, φωτίζεται από την επιγραφή «open» που αναβοσβήνει –με neon –στο πάνω μέρος του. Στοιχεία της καθημερινότητας από τη ζωή στο αθηναϊκό κέντρο, τα οποία οι περισσότεροι προσπερνούμε αδιάφοροι, έγιναν σημεία αναφοράς στην έρευνα μιας ομάδας τριτοετών φοιτητών από την Ακαδημία Ντιζάιν του Αϊντχόφεν για το Μεταξουργείο.

Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού προγράμματος «City Circles», που φιλοδοξεί να αποκαλύψει τις προοπτικές μιας υγιούς για τους κατοίκους ανάπτυξης των αστικών κέντρων στο μέλλον, 15 ολλανδοί φοιτητές επισκέφθηκαν την Αθήνα για τρεις εβδομάδες τον περασμένο Οκτώβριο και πλέον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους.

Στο μικροσκόπιό τους είχαν βάλει τη ζωή και τα χαρακτηριστικά που συνθέτουν την ιδιαίτερη ταυτότητα του Μεταξουργείου με κέντρο αναφοράς την Πλατεία Αυδή. «Είναι μια έρευνα από ομάδα νεαρών ντιζάινερ διαφορετικών χωρών που πάντα κινούνται κυκλικά στη διάμετρο ενός χιλιομέτρου», δηλώνει στο «Νσυν» η Ιρένε Φορτούν Ντρουγκλέβερ, καθηγήτρια στην Ακαδημία Ντιζάιν κι επικεφαλής του προγράμματος. «Σχηματίζουν έτσι μια περιοχή που καλύπτεται, που μπορεί κάποιος εύκολα να γνωρίσει, να ερευνήσει, να περπατήσει και να αλληλεπιδράσει μαζί της σωστά». Μετά την παρατήρηση και τη συγκέντρωση όλων των απαραίτητων δεδομένων, οι νεαροί έπρεπε να παράγουν προτάσεις και μελέτες που αφορούν οκτώ διαφορετικές ενότητες: χλωρίδα – πανίδα, τελετουργία, οικονομικά, φαγητό, παιδεία, σύνθεση, δεξιοτεχνία και ανθρώπινη αλληλεπίδραση.
Αυτό που γνώριζαν εξαρχής είναι ότι στον καιρό της κρίσης η Αθήνα αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα, αλλά παραμένει ένας τόπος που προσφέρεται για κοινωνική μελέτη. «Διαλέξαμε την Αθήνα επειδή είναι μια πόλη του μεσογειακού Νότου. Ημασταν εδώ πριν από δύο χρόνια με τον συνεργάτη μου από την Ακαδημία σε εκπαιδευτικό ταξίδι. Νιώσαμε ότι η δυναμική της πόλης είναι πολύ σημαντική.

Επίσης, ο τρόπος που βλέπουμε τη Νότια Ευρώπη είναι γεμάτος με κλισέ, οπότε είχα την ιδέα ότι πρέπει να αποκαλύψουμε έναν καινούριο κόσμο πίσω απ’ αυτήν προκειμένου να αμφισβητήσουμε αυτό που συμβαίνει και να ανταλλάξουμε ιδέες, να μιλήσουμε γι’ αυτό και να το καταλάβουμε. Επίσης, ξέρω πολύ καλά τον Ντένη Ζαχαρόπουλο –είχαμε δουλέψει μαζί στην documenta -, όπως και τον Παντελή Μάκκα που ήταν διδακτορικός φοιτητής στο ίδιο πανεπιστήμιο μ’ εμένα στην Ολλανδία. Οπότε επικοινώνησα μαζί τους και τους ρώτησα αν μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό» τονίζει η Ντρουγκλέβερ.

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΜΟΡΦΙΑ. Αν και αρχικά η σκέψη ήταν να επικεντρωθούν σε άλλη περιοχή του κέντρου, η πρόταση του Ζαχαρόπουλου για το Μεταξουργείο άλλαξε τα πλάνα τους, βάζοντας την ομάδα στα βαθιά δεδομένων των δύσκολων καταστάσεων που εκτυλίσσονται στο συγκεκριμένο σημείο. «Από τη δική μου οπτική δεν πειράζει ποιον κύκλο θ’ ακολουθήσεις, γιατί κάθε κύκλος έχει ενδιαφέρον να τον μελετήσεις. Ακόμα κι ένας κύκλος όπου νομίζεις ότι δεν συμβαίνει τίποτα, στην πραγματικότητα μπορεί να έχει πράγματα που συμβαίνουν παντού. Δεν ξέραμε βέβαια τι θα συναντήσουμε εδώ, αλλά είναι πολύ ενδιαφέρον πως συνέβαιναν πράγματα σε όλη την επικράτεια του κύκλου. Ηταν ένας κύκλος με συγκεκριμένα προβλήματα αλλά παράλληλα ένας κύκλος με ιδιαίτερη ομορφιά από αρχιτεκτονικής πλευράς, λόγω των κτιρίων του. Και μια περιοχή για την ανάπτυξη της οποίας μπορείς να βρεις λύσεις. Ενας χώρος όπως αυτός, μπορεί να χρησιμοποιήσει την ουσία αυτού που κάνουμε στο πρότζεκτ», παρατηρεί η καθηγήτρια.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ. Κάπως έτσι, αξιοποιώντας ό,τι μπορούσε να τους δώσει η περιοχή, ξεκίνησαν να κάνουν μια ιδιαίτερη χαρτογράφηση με διαφορετικές δημιουργικές διαδρομές. Συμμάχους στο πλευρό τους οι φοιτητές από την Ολλανδία είχαν και μια ομάδα 17 μεταπτυχιακών φοιτητών από το Πανεπιστήμιο Πατρών στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής και Βιομηχανικού Ντιζάιν, με τους οποίους συνεργάστηκαν σ’ ένα εργαστήριο για τρεις εβδομάδες τον Ιανουάριο, στήνοντας στο τέλος μια εκπαιδευτική περφόρμανς πάνω στο ζήτημα της ροής. Η επίσημη παρουσίαση των ευρημάτων πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης «It’s hard to draw a circle», η οποία φιλοξενήθηκε από τις 27 έως τις 29 Ιανουαρίου στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθήνας.
Εκεί οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της περιοχής είδαν τα αποτελέσματα της ερευνητικής διαδικασίας που δεν ήταν τόσο έργα τέχνης όσο προϊόντα ενός διαφορετικού τύπου ντιζάιν που βελτιώνει τις συνθήκες ζωής των γύρω. «Ντιζάιν όχι όμως με την παραδοσιακή έννοια του όρου, αλλά με μια κοινωνική έννοια. Εναν τρόπο να δουλεύουμε που δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Σου δείχνω την ιδέα μου για να δούμε τι μπορούμε να φτιάξουμε παρέα και να ενδιαφέρει την κοινότητα ή μια ομάδα ατόμων», υποστηρίζει η επικεφαλής του προγράμματος.

Με αυτή τη λογική, τοποθετήθηκαν ως εκθέματα για παράδειγμα ένα κινητό κοστούμι που καθαρίζει τους δρόμους ή ένα mp3 με ένα μείγμα αγγλικών και φαρσί, προϊόν από την επαφή ενός ντιζάινερ με πρόσφυγες που μαζεύουν και πουλούν χαρτιά για να τους βοηθήσει να κάνουν τη δουλειά τους πιο ορατή και να επικοινωνούν καλύτερα. Ολες οι προτάσεις θ’ ανεβούν σε μια ιστοσελίδα (είναι ακόμη υπό κατασκευή), η οποία θα διανθιστεί με τα ευρήματα από τα επόμενα στάδια της διαδικασίας σε άλλες πόλεις. «Σκεφτόμαστε να το επαναλάβουμε σε όλη τη Μεσόγειο. Ολες αυτές οι περιοχές έχουν πολιτισμό και είναι ιστορικές και από πολιτική άποψη. Είναι ένας πραγματικός τρόπος για να ανοιχτούμε σε μια ανθρώπινη οπτική και να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον και να μάθουμε τι κάνει τις πόλεις πραγματικά ανθρώπινες και να βρούμε λύσεις για το πώς να ζήσουμε» καταλήγει η Ντρουγκλέβερ.

Τελευταία Νέα