Σε μια νέα, αποφασιστική φάση εισήλθε χθες το κίνημα ανεξαρτησίας της Καταλωνίας που θα τεστάρει τόσο τις αντοχές εκείνων που επιθυμούν την απόσχιση όσο και την αποφασιστικότητα του ισπανού πρωθυπουργού Αρτούρο να αντισταθεί στην πρόκληση –και να ρισκάρει να μετατρέψει τους καταλανούς ηγέτες σε πολιτικούς «μάρτυρες».
Χιλιάδες άτομα συγκεντρώθηκαν έξω από το δικαστήριο της Βαρκελώνης, καθώς ξεκίνησε η δίκη του πρώην πρωθυπουργού της τοπικής κυβέρνησης της Καταλωνίας Αρτούρο Μας, με την κατηγορία ότι πραγματοποίησε το 2014 ανεπίσημο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής, παραβιάζοντας δικαστικές αποφάσεις. Η δημοσκόπηση είχε πραγματοποιηθεί χωρίς νομική κάλυψη, καθώς η ισπανική κυβέρνηση είχε προσφύγει στα δικαστήρια από τα οποία είχε εξασφαλίσει το μπλοκάρισμα της διαδικασίας, με το σκεπτικό ότι ήταν αντισυνταγματική.
Ο Αρτούρο Μας, που παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία της τοπικής κυβέρνησης πέρυσι, κατηγορείται για απείθεια έναντι του κράτους και παραβίαση νόμων ως δημόσιος αξιωματούχος. Εάν κριθεί ένοχος και καταδικασθεί, μπορεί να του επιβληθεί ποινή έως και δεκαετούς απαγόρευσης από δημόσιο αξίωμα. Μαζί του δικάζονται και δύο πρώην υπουργοί του. Οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν χθες, όμως, ως ένδειξη συμπαράστασης στον Αρτούρο Μας δεν φαίνεται να κοπάζουν. Τέσσερις οργανώσεις με το σύνθημα «Περνάμε όλοι από δίκη» ανακοίνωσαν πως τα μέλη τους θα συγκεντρώνονται καθημερινά έξω από τα δικαστήρια, ζητώντας την ανεξαρτησία της Καταλωνίας –στην οποία ζει το 16% του πληθυσμού της χώρας και παράγεται το 1/5 της συνολικής ισπανικής παραγωγής.
«Σήμερα, πολλοί από εμάς αισθανόμαστε ότι περνάμε από δίκη» δήλωσε ο τωρινός τοπικός πρωθυπουργός Κάρλες Πουιγκμόντ έξω από τα δικαστήρια, όπου βρέθηκε μαζί με άλλους καταλανούς πολιτικούς και υποστηρικτές της ανεξαρτησίας. Και η δική του κυβέρνηση έχει δεσμευθεί ότι θα προχωρήσει στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την πιθανή απόσχιση της Καταλωνίας από την Ισπανία μέσα στον χρόνο.
Ο Μαριάνο Ραχόι συνεχίζει να αρνείται ακόμα και να συζητήσει την πιθανότητα δημοψηφίσματος, λέγοντας ότι είναι ανοιχτός στον διάλογο αλλά όχι στις αντισυνταγματικές πράξεις. «Μπορούμε να συζητήσουμε, αλλά όλοι πρέπει να υπακούν στους νόμους» δήλωσε. Η συντηρητική κυβέρνηση εξετάζει όλα τα ενδεχόμενα προκειμένου να αποφύγει το δημοψήφισμα –μεταξύ αυτών, να προειδοποιήσει τους δημοσίους υπαλλήλους στην Καταλωνία να μη διοργανώσουν την υποδομή που χρειάζεται για τις κάλπες, να πάρει η κεντρική κυβέρνηση από την τοπική κάποιες σχετικές εξουσίες, όπως και τον έλεγχο της τοπικής αστυνομίας. Επίσης, αναμένεται ένα νέο κύμα αγωγών εναντίον τοπικών αξιωματούχων, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος της Καταλωνίας Πουιγκμόντ και όλο το υπουργικό του συμβούλιο.
Στόχος της κυβέρνησης της Μαδρίτης είναι να αποφευχθεί η επανάληψη του δημοψηφίσματος του 2014, κατά το οποίο το 40% του εκλογικού σώματος της Καταλωνίας προσήλθε στις κάλπες –με το 80% εξ αυτών να τάσσεται υπέρ της απόσχισης, παρά το μποϊκοτάζ των κομμάτων που είχαν ταχθεί υπέρ της ενότητας της Ισπανίας. Η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης Σοράγια Σάενθ ντε Σανταμαρία, που έχει την αρμοδιότητα για τη διαχείριση της καταλανικής κρίσης, δήλωσε επανειλημμένα ότι το μεγαλύτερο όπλο για την ενότητα της Ισπανίας «είναι το Σύνταγμα και ο σεβασμός προς αυτό».
Για την κυβέρνηση της Μαδρίτης είναι προφανές πως το ισχυρό χαρτί είναι η εθνική κυριαρχία των Ισπανών, όπως την περιγράφει το Σύνταγμα. Για την τοπική κυβέρνηση της Βαρκελώνης ο κυρίαρχος παράγοντας είναι η διάθεση της πλειοψηφίας των Καταλανών που υποστηρίζουν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Αυτές οι δύο στάσεις είναι σε ευθεία σύγκρουση –η οποία αναμένεται να γίνει πιο σφοδρή τους επόμενους μήνες.
