Η νοσταλγία για τις ζωές που δεν ζήσαμε

Οι εκδόσεις Αγρα συνεχίζουν συστηματικά να εκδίδουν νέους τίτλους του Ζορζ Σιμενόν (1903-1989) σε μεταφράσεις της κλασικής πλέον «σιμενολόγου» Αργυρώς Μακάρωφ προκειμένου να ολοκληρώσουν σταδιακά ένα είδος βιβλιοθήκης του –έργο τιτάνιο, δεδομένου του τεράστιου όγκου του έργου του. Βιβλία όπως Το μπλε δωμάτιο, Το χιόνι ήταν βρόμικο, Σεληνιασμός, Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν, 45^ο υπό σκιάν, Οι αρραβώνες του κυρίου Ιρ, Ο ανθρωπάκος από το Αρχαγγέλσκ, Στριπτήζ, Ο θάνατος της Μπελλ, Οι άγνωστοι μέσα στο σπίτι, αλλά και ορισμένα με ήρωα τον επιθεωρητή Μαιγκρέ (όχι όλα πάντως) έχουν τοποθετηθεί στα επιτεύγματα της πεζογραφίας του εικοστού αιώνα. Κανείς σήμερα δεν θα ισχυριζόταν ότι ο Σιμενόν είναι απλώς ένας συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας, προικισμένος έστω με ιδιαίτερες ικανότητες. Αντίθετα, με τα χρόνια, πολλοί –όπως λ.χ. ο Τζον Μπάνβιλ –απορούν πώς δεν θεωρήθηκε στις μέρες του τουλάχιστον ισότιμος ενός Καμί ή ενός Σαρτρ (σε ό,τι αφορά το λογοτεχνικό τους έργο). Μία από τις πιθανές απαντήσεις μπορεί να αναζητηθεί στις αποστάσεις που πήρε από τη γαλλική Αντίσταση στη διάρκεια του πολέμου. Η αλήθεια είναι ότι ο Σιμενόν ουδέποτε παρέστησε τον ήρωα, ούτε υποδύθηκε τον «προοδευτικό», πολιτικοποιημένο συγγραφέα. Δεν διεκδίκησε πιστοποιητικά κοινωνικής νομιμοφροσύνης, απορώντας μάλιστα –όντας γαλλόφωνος Βέλγος, γεννημένος στη Λιέγη –για την ευκολία με την οποία μια χώρα σαν τη Γαλλία παραδόθηκε εν μια νυκτί στους Ναζί. Το μεταπολεμικό λογοτεχνικό κατεστημένο πιθανότατα τον εκδικήθηκε με τον τρόπο του.

Μοναδική περίπτωση

Βέβαια όλα τούτα βρίσκονται στην αχλή των υποθέσεων εργασίας. Τώρα πια αναγνωρίζεται γενικώς ότι ο Σιμενόν αποτελεί μοναδική περίπτωση στα παγκόσμια γράμματα. Εγκατέλειψε νωρίς το σχολείο και άρχισε να δημοσιογραφεί σε τοπικά φύλλα από τα δεκάξι του, διεισδύοντας στον σκληρό αλλά συναρπαστικό υπόκοσμο της γενέτειρας πόλης του και αργότερα του Παρισιού. Ηδη από τα είκοσι χρόνια του άρχισε να συγγράφει πυρετωδώς λαϊκά ρομάντζα, ενώ το 1929, στα είκοσι έξι του, επινοεί το άλτερ έγκο του, τον επιθεωρητή Μαιγκρέ, χάρη στον οποίο κατακτά τη διασημότητα και άφθονο χρήμα. Γράφει πυρετωδώς ταξιδεύοντας στα κανάλια της Βόρειας Ευρώπης μέσα σε μια μαούνα που είχε μετασκευάσει για τις ανάγκες του και αργότερα με ιστιοφόρο στη Βόρεια Θάλασσα. Διασχίζει τη Δυτική Αφρική στέλνοντας ανταποκρίσεις σε εφημερίδες και αρχίζοντας να γράφει τα περίφημα «σκληρά» –όπως τα αποκαλεί ο ίδιος –μυθιστορήματά του, ενώ στη διάρκεια του πολέμου εγκαθίσταται στη Δυτική Γαλλία, στη Βανδέα, από όπου και επισκέπτεται μικρές πόλεις και χωριά –όπως το Ζιβέ που σκιαγραφείται εδώ –για τις ανάγκες των βιβλίων του. Από πολύ νωρίς θεωρήθηκε εκδοτικό φαινόμενο, κυρίως για την ευκολία με την οποία σκιαγραφεί φαινομενικά κοινότοπους, μοναχικούς ήρωες, συνήθως αντλημένους από τα λαϊκά στρώματα και από ετερόκλητους επαγγελματικούς χώρους, αλλά και για την άνεση με την οποία εγείρει ηθικά και υπαρξιακά ζητήματα. Μετά τον πόλεμο θα καταφύγει στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου και θα γράψει μερικά από τα καλύτερα βιβλία του. Επέστρεψε στη γενέτειρα πόλη και αργότερα εγκαταστάθηκε στην Ελβετία, όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στη Λωζάννη, ενώ πίσω του περισσότερα από διακόσια βιβλία και δεκάδες ταινίες βασισμένες σ’ αυτά.

Η συμπόνια