Αnimation: Η Ελλάδα είχε (και έχει) σχέδιο!

Κι όμως, τα φαινόμενα απατούν: το animation στην Ελλάδα δεν είναι μια νέα υπόθεση. Μπορεί τα τελευταία χρόνια η εγχώρια παραγωγή κινουμένων σχεδίων να αυξάνεται, διεκδικώντας με αξιώσεις μια θέση στον χάρτη της καλλιτεχνικής δημιουργίας χάρη στο ταλέντο νέων πεισματάρηδων σκηνοθετών, αλλά ιστορικά μετράει επτά δεκαετίες ζωής. Κι αυτές είναι που διαπερνάει μέσα σε 220 σελίδες το λεύκωμα «70 χρόνια δημιουργίας ελληνικών κινουμένων σχεδίων» που κυκλοφόρησε στα τέλη του 2016 η Ελληνική Ενωση Κινουμένων Σχεδίων ΑΣΙΦΑ Ελλάς.

Στην έκδοση αυτή αποτυπώνεται το συναρπαστικό ταξίδι του animation στη χώρα μας. Από το πρώτο ελληνικό έργο εμψύχωσης του Σταμάτη Πολενάκη, το σατιρικό αντιφασιστικό «Ο Ντούτσε αφηγείται σήμερα» το οποίο προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1945, μέχρι τα σύγχρονα έργα που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες και μια πιο μοντέρνα οπτική στο συγκεκριμένο είδος. Ραχοκοκαλιά του σχεδιασμού του βιβλίου αποτέλεσαν οι δράσεις για τον εορτασμό των 70 χρόνων που κορυφώθηκαν με το στήσιμο του εν λόγω τόμου. «Τον Νοέμβριο του 2015 διοργανώθηκε μια μεγάλη έκθεση στη Σχολή Καλών Τεχνών και με πυρήνα αυτήν έγιναν πάρα πολλές εκδηλώσεις με σεμινάρια, ομιλίες, προβολές, παρουσιάσεις των παραγωγών, πράγματα που έχουν συμπεριληφθεί στο βιβλίο» δηλώνει στα «Πρόσωπα» ο Αγγελος Ρούβας, εμπνευστής της διαδικτυακής πύλης greekanimation.gr κι ένας εκ των τριών επιμελητών του βιβλίου.

Ο ίδιος, συμμετέχοντας στον τόμο, έφτιαξε ένα χρονολόγιο που εστιάζει στους δημιουργούς, τις φεστιβαλικές και εκδοτικές δραστηριότητες κάθε δεκαετίας. Στη συνέχεια, αποτυπώνονται περιπτώσεις δημιουργικότητας και επιχειρηματικότητας στα κινούμενα σχέδια μέσα από κείμενα και συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών, οι οποίοι βίωσαν γεγονότα και καταστάσεις προσπαθώντας να παραγάγουν κινούμενα σχέδια στην Ελλάδα. «Αυτό το στοιχείο κάνει το λεύκωμα πιο ενδιαφέρον με την έννοια ότι, εκτός από το ιστορικό που καταγράφεται για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία, βλέπουμε και τους ίδιους τους άμεσα εμπλεκομένους που καταθέτουν τα επιτεύγματα αλλά και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν ανά δεκαετία» αναφέρει ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ, που μαζί με τον Παναγιώτη Κυριακουλάκο συμπληρώνουν την ομάδα των επιμελητών.

Το παρελθόν, το παρόν και το εγγύς μέλλον του ελληνικού animation μέσα από ατομικές και συλλογικές πρωτοβουλίες αναδεικνύονται και στα κείμενα ή χαιρετισμούς που φιλοξενούνται στις πρώτες σελίδες του λευκώματος: του γενικού γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Λευτέρη Κρέτσου και του προέδρου της ΑΣΙΦΑ Ελλάς Βασίλη Καραμητσάνη που αναδεικνύουν τη στρατηγική σημασία του έργου. Στη συνέχεια, τα κείμενα του επίτιμου προέδρου της ΑΣΙΦΑ Ελλάς Ιωάννη Βασιλειάδη, του σκηνοθέτη Στράτου Στασινού και της οργανωτικής επιτροπής της δράσης «70 χρόνια δημιουργίας ελληνικών κινουμένων σχεδίων» (Αναστασία Δημητρά, Παναγιώτης Κυριακουλάκος, Αγγελος Ρούβας).

ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΣΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ. Στη δίγλωσση αυτή έκδοση (ελληνικά και αγγλικά), αν και περιλαμβάνονται αρκετές πιο εξειδικευμένες πληροφορίες, ο προσανατολισμός της παραμένει το ευρύ κοινό ώστε ο μέσος αναγνώστης να μπορεί να το ξεφυλλίζει με ευχαρίστηση. «Το λέμε ότι είναι κατάλογος, αλλά προσπαθήσαμε αισθητικά να το αντιμετωπίσουμε σαν ένα λεύκωμα. Αλλά παράλληλα να λειτουργεί και ως ένα χρήσιμο εγχειρίδιο είτε για τους σπουδαστές που ενδιαφέρονται για το είδος είτε για τους ανθρώπους που τους ενδιαφέρει η ιστορία τέχνης αυτού του τόπου, μιας τέχνης που δεν έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής» υπογραμμίζει ο Παπαδανιήλ.

Παράλληλα με τα κείμενα, η βόλτα στην ιστορία του ελληνικού animation γίνεται και οπτικά, με τη χρήση περισσότερων από 750 φωτογραφιών που μεταφέρουν την αισθητική αλλά και τις τεχνοτροπίες της κάθε εποχής. «Είναι εικόνες από ταινίες αλλά και από εκδόσεις που σχετίζονται με το είδος είτε ως έρευνες είτε ως gifbooks, βιβλία όπου βλέπουμε το σχέδιο να κινείται όταν γυρίζουμε τις σελίδες» παρατηρεί ο επιμελητής. Ετσι, χάρη στον συνδυασμό οπτικού υλικού και πρωτότυπης τεκμηρίωσης, η συνολική δουλειά για το βιβλίο καταλήγει να είναι σαν μια βίβλος για το είδος αυτό στη χώρα μας, με τη συμβολή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που ανέλαβε τα έξοδα της έκδοσης. «Εχει πάρα πολύ μεγάλη καταγραφή και προσπαθήσαμε αυτό όλο το πραγματικά πλούσιο υλικό μέσα στην έκδοση να βρει τη θέση του μέσα στην έκδοση, ώστε να λειτουργεί σαν ένα story telling, αφού αυτή είναι η δουλειά μας. Θέλαμε η έκδοση αυτή να λέει την ιστορία του ελληνικού animation μ’ έναν ιδιαίτερο τρόπο» καταλήγει ο Παπαδανιήλ.