Φαινομενικά μοιάζει σαν να θέλουν όλοι να καταλήξουν στο ίδιο σημείο, δηλαδή στη δημιουργία του τρίτου πόλου, αλλά να διαφωνούν ως προς το σημείο εκκίνησης. Αλλος θέλει να ξεκινήσει από τη Βουλή, άλλος από το Παναθηναϊκό Στάδιο κι άλλος από τους στύλους του Ολυμπίου Διός. Το παράδειγμα έφερε ένας εκ των πρωταγωνιστών σε κατ’ ιδίαν συζήτηση την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή. Μήπως όμως η παραπάνω διαφωνία αποτελεί απλώς ένα καλό άλλοθι για να ακολουθήσουν οι εμπλεκόμενοι –όπως ήδη προδιαγράφεται –ανεξάρτητες πορείες; Το πιθανότερο είναι πως ναι.
Κι αυτό επειδή μόνο έτσι μπορεί να ερμηνευθεί ο αρχικός αιφνιδιασμός από την Ωρα Αποφάσεων, δηλαδή την προσπάθεια των «πέντε» (Γιάννης Ραγκούσης, Αννα Διαμαντοπούλου, Γιώργος Φλωρίδης, Γιάννης Δατσέρης, Γιάννης Μεϊμάρογλου). Στις προϋποθέσεις που έθεσαν για τη δημιουργία της μεγάλης προοδευτικής παράταξης είχαν ως όρο ότι με την πολιτική και οργανωτική ολοκλήρωση του εγχειρήματος –την προσδιορίζουν γύρω στα τέλη Ιουνίου –θα πρέπει «να πάψει και η ανάγκη πολιτικής λειτουργίας των υπαρκτών σχημάτων του χώρου». Αυτό κυρίως ήταν που εξόργισε τη Δημοκρατική Συμπαράταξη και οδήγησε τη Χαριλάου Τρικούπη να απαντήσει στην επιστολή με αιχμηρό τρόπο: «Προσκλήσεις προς κοινοβουλευτικά κόμματα από μεμονωμένα πρόσωπα, “προσωπικότητες” χωρίς κοινωνική αναφορά, που θέτουν μάλιστα όρους και προϋποθέσεις άμεσης διάλυσής τους, πέραν του ότι αγγίζουν τα όρια της γραφικότητας και της θρασύτητας, είναι απαράδεκτες, ελιτίστικες και διασπαστικές». Κάποιοι υποστήριξαν πως η απάντηση ήταν αδικαιολόγητα σκληρή. Στους μετέχοντες στη Δημοκρατική Συμπαράταξη, ωστόσο, η αντίδραση ήταν απολύτως κατανοητή. Και σε αυτό το σημείο αρχίζουν και τελειώνουν όλα. Ή σχεδόν όλα.
Το κάλεσμα των «πέντε» και η παρθενογένεση
Γιατί όμως, ενώ το προσκλητήριο που έχει απευθύνει η Δημοκρατική Συμπαράταξη ήταν –και είναι –ακόμα ανοιχτό προς όλους όσοι ανήκουν στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς, οι «πέντε» με δικό τους «κάλεσμα» ζήτησαν κάτι τέτοιο; Κι επιπλέον, πόσες πιθανότητες υπήρχαν ώστε η ένταξή τους στη Συμπαράταξη να σημαίνει και παγίδευση, όταν στο τιμόνι της βρίσκεται ένα πρόσωπο που το τελευταίο διάστημα έχει πετύχει τις μεγαλύτερες δυνατές συναινέσεις; Η απάντηση βρίσκεται σε μια φράση του κειμένου τους: «Εισηγούμεθα το Πολιτικό – Οργανωτικό Σχήμα που θα κατευθύνει τις διαδικασίες ενοποίησης των διαθέσιμων δυνάμεων και ίδρυσης Νέου και Ενιαίου Φορέα να δημιουργηθεί από μηδενική βάση, με ευρεία εκπροσώπηση των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων του χώρου, χωρίς ισορροπίες συσχετισμών και εξουσίας». Κοινώς, να προκύψει από… παρθενογένεση.
Οπως εκτιμά στέλεχος της Κεντροαριστεράς, με μεγάλη εμπειρία, ορισμένοι εκ των εμπλεκομένων φοβούνται ότι με τυχόν ένταξή τους στο εγχείρημα της Συμπαράταξης η εκλογή νέου προέδρου θα ευνοήσει λόγω συσχετισμών και δυνάμεων τον υποψήφιο της Χαριλάου Τρικούπη. Βεβαίως, εδώ τίθεται το ερώτημα. Πώς θα γίνει αυτό, αφού το μόνο στο οποίο συμφωνούν όλοι είναι ότι σε έναν νέο φορέα η εκλογή επικεφαλής θα γίνει από τη βάση, δηλαδή την ίδια την κοινωνία;
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, υπάρχει ένα ακόμη σοβαρό ζήτημα. Ας πάρουμε ως παράδειγμα την προσπάθεια των «πέντε». Ως υποψήφιοι βουλευτές πιο εύκολα θα εκλεγούν μόνοι τους ή σε μια συνεργασία, π.χ. με Το Ποτάμι, διεκδικώντας –όπως λέει το ίδιο πρόσωπο –το «ιλιγγιώδες ποσοστό του 3,1%», παρά μπαίνοντας στη Δημοκρατική Συμπαράταξη. Μόνο αν η τελευταία πετύχαινε να εκλεγεί με ένα ποσοστό της τάξης του 12%-15%, η συμμετοχή τους σε αυτήν –και άρα η εκλογή τους –θα είχε νόημα.
Η πρόσκληση της Συμπαράταξης
Την τελευταία εβδομάδα στη Δημοκρατική Συμπαράταξη έχουν τη διάθεση να συζητήσουν για όλα, ακόμα και για τον καιρό, αλλά όχι για την επιστολή των «πέντε». Αλλωστε, ό,τι είχαν να πουν το έγραψαν στην απάντησή τους κι επιμένουν ότι δεν πρόκειται να ασχοληθούν παραπάνω ή να εμπλακούν σε μια ατέρμονη διαδικασία συζητήσεων, εκδηλώσεων και φόρουμ που αφορούν οργανωτικά θέματα για τα οποία έχουν ήδη απαντήσει. «Η πρόσκλησή μας είναι και παραμένει ανοιχτή προς όλους. Η Δημοκρατική Συμπαράταξη ενώνει τις δυνάμεις της, διευρύνει τις κοινωνικές συμμαχίες της, κάνει συνέδριο και προχωρά μπροστά» είναι η λακωνική απάντηση επί του θέματος στελέχους της Χαριλάου Τρικούπη.
Αυτός ήταν και ο λόγος που δεν έδωσαν συνέχεια στο κείμενο των «πέντε» που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στη στήλη του Μικροπολιτικού. «Μια απλή ανάγνωση των δηλώσεων της Γεννηματά το περασμένο Σάββατο και τη Δευτέρα, του Σκανδαλίδη και του Χρηστίδη ακολούθως, θα ήταν αρκετή για να δουν πώς απάντησε το ΠΑΣΟΚ στις προκλήσεις του Φίλη» ήταν το σχόλιο στελέχους της Συμπαράταξης, το οποίο δεν θέλησε να δώσει καμία συνέχεια στο θέμα.
Το πρόβλημα, ωστόσο, για οποιαδήποτε σύμπραξη με τους «πέντε» φαίνεται να μην είναι οργανωτικού αλλά αμιγώς πολιτικού χαρακτήρα. «Το κύριο δίλημμα δεν είναι λαϊκισμός ή μεταρρυθμίσεις –ειδικά αν δεν εξηγεί κάποιος αν αναφέρεται σε αυτές του Σόιμπλε ή σε άλλες με προοδευτικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά -, αλλά πρόοδος ή συντήρηση! Μάλιστα, λόγω του αδιεξόδου στο οποίο μας οδηγεί η ελληνική κυβέρνηση, αυτό το δίλημμα μετατρέπεται σε εθνική συνεννόηση ή εθνική καταστροφή» λέει η ίδια πηγή, επισημαίνοντας ότι η πολιτική γραμμή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης –εθνική συνεννόηση και έξοδος από την κρίση –δεν είναι διαπραγματεύσιμη. «Το μήνυμα της Συμπαράταξης δεν μπορεί να αλλοιωθεί, ούτε ο διακριτός της ρόλος. Εμείς δεν πρόκειται να πάμε ούτε στον ΣΥΡΙΖΑ ούτε στη ΝΔ. Κι αυτό είναι ξεκάθαρο» συμπληρώνει.
Από τη Χαριλάου Τρικούπη ξεκαθαρίζεται πάντως ότι δεν πρόκειται να πολώσουν την όποια αντιπαράθεση έχει προκύψει με άλλες δυνάμεις του ευρύτερου χώρου. Ενδεχομένως να είναι και ο αέρας των δημοσκοπήσεων –π.χ. στην πρόθεση ψήφου, σύμφωνα με τη Rass, η Δημοκρατική Συμπαράταξη βρίσκεται στην τρίτη θέση και στο 8,1% –που τους δίνει τη δυνατότητα να βλέπουν αφ’ υψηλού την κατάσταση. Κυρίως όμως οφείλεται, όπως λένε στη Συμπαράταξη, στα μηνύματα που παίρνουν από την κοινωνία: «Αργά αλλά σταθερά η κοινωνία συσπειρώνεται γύρω μας. Η ανταπόκριση του κόσμου στις εκδηλώσεις μας έχει πενταπλασιαστεί».
Το Ποτάμι, η βεντέτα και ο καταλύτης
Ο Σταύρος Θεοδωράκης μπορεί να αναζωπυρώνει τη «βεντέτα» με τη Συμπαράταξη, λέγοντας σε συνεντεύξεις του πως «ούτε νεκρός δεν πάει», ωστόσο η διάλυση των σχηματισμών –όπως τουλάχιστον ζητούν οι «πέντε» –δεν τον βρίσκει ακριβώς σύμφωνο. Καλά πληροφορημένες πηγές λένε ότι ο επικεφαλής του Ποταμιού, ως συνομιλητής των «πέντε», τους είχε συμβουλέψει να μην προχωρήσουν σε σπασμωδικές κινήσεις. Οπως φάνηκε όμως από τη «διακήρυξη» της προπερασμένης Κυριακής, εκείνοι δεν τον άκουσαν, με αποτέλεσμα το ρήγμα ανάμεσα σε αυτούς και στο ΠΑΣΟΚ να έχει μεγαλώσει επικίνδυνα.
Τι πραγματικά θέλει ο Θεοδωράκης; Από τη μεγάλη εικόνα του τελευταίου έτους, αν αφαιρέσει κανείς την κόντρα που ξέσπασε ανάμεσα στον ίδιο και στην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, δίνοντας έτσι άδοξο τέλος στην προσπάθεια της Επιτροπής Διαλόγου, αυτό που μένει είναι το «κράτημα» του Θεοδωράκη να «πουλήσει» τους ψηφοφόρους του κόμματός του. Ακόμα κι αν οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πτώση των ποσοστών του Ποταμιού, ο ίδιος αρνείται να τους εκθέσει –στη λογική ότι αυτοί στην κάλπη έριξαν Ποτάμι και τώρα δεν θα επιτρέψει να τους βγει ΠΑΣΟΚ ή όποιο άλλο κόμμα.
Αυτός είναι και ο λόγος που η θέση του Ποταμιού παραμένει ίδια εδώ και έναν χρόνο, ανεξαρτήτως συσχετισμών και συγκρούσεων: τα κοινοβουλευτικά κόμματα που θα ενταχθούν στον όποιο νέο φορέα δεν θα διαλυθούν μέχρι τις εκλογές. Με αυτόν τον τρόπο, εκτιμά ο Θεοδωράκης, τα μέλη τους θα έχουν περισσότερο χώρο και χρόνο έκφρασης στη Βουλή, θα μπορούν να ακουστούν οι φωνές τους καλύτερα. Κι αυτό, όπως φαίνεται, είναι ίσως το μόνο σημείο στο οποίο ο επικεφαλής του Ποταμιού διαφωνεί με τους «πέντε». Πάντως η πρόσφατη απόφαση του Πολιτικού Συμβουλίου και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Ποταμιού ήταν ξεκάθαρη για τις επόμενες κινήσεις του κόμματος. Συνοψίζεται μάλιστα σε τρία βασικά σημεία: α) Το Ποτάμι δεν διαλύεται και θα κατέβει στις επόμενες εκλογές β) είναι ανοιχτό στη δημιουργία ενός νέου ενιαίου κόμματος μόνο αν σε αυτό συμμετέχουν όλα τα κόμματα και οι κινήσεις του ευρύτερου χώρου –άρα και η Δημοκρατική Συμπαράταξη γ) σε ό,τι αφορά τους «πέντε», η πρόταση είναι να έρθουν στο Ποτάμι ή να φτιάξουν κάτι δικό τους.
Η πρόσφατη συνάντηση του Σπύρου Λυκούδη με τη Φώφη Γεννηματά δεν αιφνιδίασε τους καλά γνωρίζοντες. Οχι επειδή δεν είχε κάποιο απτό αποτέλεσμα, αλλά γιατί ο βουλευτής του Ποταμιού και επικεφαλής των ΜΕΤΑρρυθμιστών έχει τακτικές επαφές με την πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ. Η συζήτηση αφορά πάντα την Κεντροαριστερά και την προοπτική της, με τον Λυκούδη να επιθυμεί να είναι ο καταλύτης της σύμπραξης όλων των κομμάτων του χώρου. Προς αυτή την κατεύθυνση οργάνωσε άλλωστε και την εκδήλωση στο Gazarte. Σημειώνεται πάντως ότι ο Λυκούδης, αν και διατηρεί κάποια αυτονομία εντός του Ποταμιού, δεν σκοπεύει να το εγκαταλείψει.