Το μανιφέστο του Κυρίου Facebook

«Εποφθαλμιά ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ τον Λευκό Οίκο;» αναρωτιόταν στις αρχές Ιανουαρίου το «Newsweek», λίγες ημέρες προτού γίνει και επισήμως ο Ντόναλντ Τραμπ ο πρώτος αμερικανός πρόεδρος χωρίς ίχνος προηγούμενης πολιτικής εμπειρίας. «Είναι ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ ο επόμενός μας πρόεδρος;» αναρωτιόταν το «Vanity Fair». «Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ σίγουρα συμπεριφέρεται σαν κάποιος που θα μπορούσε να διεκδικήσει την αμερικανική προεδρία» αποφαινόταν από την πλευρά του το περιοδικό «Wired». Ο ίδιος το διαψεύδει. Αλλά οι εποχές που ο ιδρυτής του facebook απέφευγε επιμελώς τη δημοσιότητα και έδειχνε να νιώθει άνετα μόνο μπροστά στον υπολογιστή του έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Και το μανιφέστο των 6.500 λέξεων που δημοσίευσε στον λογαριασμό του ο Ζάκερμπεργκ εναντίον του απομονωτισμού και υπέρ της παγκοσμιοποίησης, διεκδικώντας μια αποστολή «διασύνδεσης του κόσμου» και «οικοδόμησης μιας παγκόσμιας κοινότητας», έμοιαζε πολύ –όπως σχολίασε η «Guardian» –«με μια ομιλία για την κατάσταση του έθνους». Με 1,8 δισ. χρήστες, άλλωστε, το εν λόγω κοινωνικό δίκτυο είναι ήδη το πολυπληθέστερο «έθνος» στον κόσμο.

Το μανιφέστο του Μαρκ Ζάκερμπεργκ είναι μια απάντηση στις κάθε είδους κριτικές που δέχεται το facebook αλλά και στο εντεινόμενο αίσθημα εναντίον της παγκοσμιοποίησης. Περιγράφει τις μεγάλες προκλήσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπος ο κόσμος σήμερα και τα μέτρα που μπορεί να λάβει το facebook. Από την κλιματική αλλαγή και τις πανδημίες μέχρι την τρομοκρατία, τις ανισότητες και τα διαβόητα fake news, τις ψευδείς ειδήσεις, ο Ζάκερμπεργκ έχει ένα σχέδιο (έστω και ασαφές) για ένα καλύτερο μέλλον. Δεν κάνει καμία ρητή αναφορά ούτε στον Ντόναλντ Τραμπ ούτε στο Brexit. Και εντούτοις, παίρνει με τον τρόπο του ξεκάθαρη θέση απέναντί τους. «Υπάρχουν σήμερα σε ολόκληρο τον κόσμο άνθρωποι τους οποίους η παγκοσμιοποίηση έχει αφήσει πίσω, και κινήματα αποχώρησης από την παγκόσμια διασύνδεση. Για να υπάρξει πρόοδος, η ανθρωπότητα πρέπει να ενωθεί όχι μόνο σε επίπεδο πόλεων ή εθνών αλλά και ως παγκόσμια κοινότητα» γράφει. Επικαλείται μάλιστα και ένα απόσπασμα από επιστολή που έγραψε ο Αβραάμ Λίνκολν προς το Κογκρέσο στη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου: «Τα δόγματα του ήρεμου παρελθόντος είναι ανεπαρκή στο θυελλώδες παρόν».

Αφού πέρασε μία δεκαετία συνδέοντας ανθρώπους μεταξύ τους, το facebook επικεντρώνεται εφεξής στην «ανάπτυξη της κοινωνικής υποδομής για την κοινότητα –για την υποστήριξή μας, για την ασφάλειά μας, για την ενημέρωσή μας, για τη συμμετοχή στα κοινά και την ένταξη όλων» δηλώνει ο ιδρυτής του, προτού παρουσιάσει λεπτομερώς όσα έχει κάνει και όσα προτίθεται να κάνει, σε καθέναν από αυτούς τους τομείς, το facebook. Ειδικά στη μετάδοση και διάδοση πληροφοριών μέσω του κοινωνικού δικτύου αφιερώνει περισσότερες από 1.000 λέξεις: το facebook κατηγορήθηκε πολύ ότι επέτρεψε τη διάδοση ψευδών ειδήσεων κατά την αμερικανική προεκλογική εκστρατεία.