Τους βγαίνει από αριστερά

Υπάρχουν πολλά είδη λαθών. Υπάρχουν τα λάθη τα γλωσσικά, που συμβαίνουν όταν λες κάτι που δεν πρέπει ή δεν θες να πεις. Υπάρχουν τα λάθη τα στιγμιαία, που γίνονται βιαστικά και τα μετανιώνεις με το που τα κάνεις. Υπάρχουν και τα λάθη τα στρατηγικά, αυτά που τελικά κοστίζουν πιο ακριβά απ’ όλα.

Η τελευταία δήλωση του Στέλιου Κούλογλου για το στρατηγικό λάθος του ΣΥΡΙΖΑ να ζητήσει εκλογές το 2014 δεν ανήκει σε καμία από αυτές τις κατηγορίες. Αντίθετα, θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα επεισόδιο σε μια σειρά μικρών αλλά εμφανών διαφοροποιήσεων που έχουν προκύψει τον τελευταίο χρόνο από τον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιος θα μπορούσε να υποθέσει ότι η δημοκρατικότητα της Αριστεράς επιτρέπει την αντίθετη άποψη, παρόλο που η μέχρι σήμερα η πορεία του κυβερνώντος κόμματος δεν δικαιολογεί την αισιοδοξία. Ο Κούλογλου, πάντως, δεν έχει αλλάξει τη δήλωσή του. Η ανασκευή, άλλωστε, είναι η μέγιστη ντροπή για έναν δημοσιογράφο που έχει μόλις δημοσιεύσει μια είδηση –και το χούι πεθαίνει πάντα τελευταίο.

Πριν από τη μεταπήδησή του στην πολιτική, ο Κούλογλου έβγαζε τα προς το ζην ως ρεπόρτερ. Ξεκίνησε την καριέρα του στο περιοδικό «Αντί» τη δεκαετία του ’80 και αργότερα συνέχισε στο «Βήμα» και στην «Αυγή». Δηλωμένος αριστερός, το 1989 εγκαταστάθηκε ως ανταποκριτής της «Καθημερινής» στη Μόσχα και είδε από κοντά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, ενώ λίγα χρόνια μετά, μπαρουτοκαπνισμένος πια, κάλυψε τον εμφύλιο πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία.

Επιστρέφοντας, άρχισε να εργάζεται στην ΕΡΤ και να γίνεται ευρέως γνωστός μέσα από τα ντοκιμαντέρ του «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα», πολλά εκ των οποίων έχουν κερδίσει βραβεία και παίζονται στα σχολεία –σε γνωστό ιδιωτικό της Αττικής προβάλλουν κάθε χρόνο τους «Βρωμοέλληνες».

Παράλληλα, ο Κούλογλου έγραψε 7 βιβλία (το «Μην πας ποτέ μόνος στο ταχυδρομείο» μπήκε στη λίστα των best sellers της χρονιάς του) και δημιούργησε το TV Χωρίς Σύνορα, μια ιστοσελίδα που θα παρείχε ανεξάρτητη ενημέρωση και πολιτική ανάλυση. Εγχείρημα δύσκολο, ειδικά στην Ελλάδα της κρίσης.

Η πορεία του ως δημόσιο πρόσωπο, ωστόσο, δεν ήταν πάντα ανέφελη. Οπως, για παράδειγμα, οι κατηγορίες για λογοκλοπή που ακολούθησαν την έκδοση του «Εγκλημα στο Προεδρικό Μέγαρο» (1988). Κριτικοί λογοτεχνίας βρήκαν στην υπόθεση και στον τρόπο γραφής αρκετές ομοιότητες με το αστυνομικό μυθιστόρημα του Μανουέλ Μονταλμπάν «Φόνος στην Κεντρική Επιτροπή», χωρίς ποτέ να αποδειχθεί κάτι χειροπιαστό –αν και ύστερα από αυτήν την ιστορία ο Κούλογλου έκανε σχεδόν μια εικοσαετία να ξαναγράψει μυθιστόρημα.

Πιο πρόσφατα, το Πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ αποφάσισε να τον διαγράψει για δύο μήνες από τα μητρώα της Ενωσης λόγω συμμετοχής του σε διαφήμιση μάρκας αυτοκινήτου. Η σχέση του με την ΕΡΤ ήταν εξίσου ταραχώδης: το 2008 η διοίκηση αποφάσισε να μην ανανεώσει τη συνεργασία της μαζί του θεωρώντας ότι τα ντοκιμαντέρ του είχαν κάνει πια τον κύκλο τους. Ο ίδιος ισχυρίζεται ότι πραγματική αιτία της απομάκρυνσής του ήταν η άρνησή του να λογοκρίνει την εκπομπή του με θέμα τη «γενιά των 700 ευρώ», η απουσία του, ωστόσο, από την κρατική τηλεόραση δεν κράτησε πολύ. Με πρόταση του Παύλου Γερουλάνου, το 2010 το «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα» επανήλθε στις οθόνες και παρέμεινε μέχρι το κλείσιμο της ΕΡΤ, τρία χρόνια αργότερα.

Ενας καλός δημοσιογράφος δεν ξέρει μόνο να επιμένει, ξέρει και να σταματά. Ο Κούλογλου, χρόνια στο κουρμπέτι, συνειδητοποίησε γρήγορα ότι δεν θα μπορούσε να ασκήσει το επάγγελμά του όπως θα ήθελε μέσα στην κρίση.

Στις ευρωεκλογές του 2014 έθεσε υποψηφιότητα με τον ΣΥΡΙΖΑ και την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Παρότι δεν κατάφερε να εκλεγεί, η παραίτηση του Γιώργου Κατρούγκαλου που ανέλαβε το υπουργείο Εργασίας τον Ιούλιο του 2015 τον έφερε στο Στρασβούργο. Το περιβάλλον μάλλον του ταιριάζει καλά. Είναι σε μια Βουλή πολύ καλύτερη από την ελληνική, η οποία του επιτρέπει να κάνει αυτό που του αρέσει περισσότερο: να πηγαίνει ταξίδια και να ασχολείται με την πολιτική.

Στην πραγματικότητα, ούτε τη δημοσιογραφία άφησε ποτέ, αφού συνεχίζει να αρθρογραφεί και να έχει δημόσιο βήμα παρέμβασης, κρατώντας τα καλύτερα κομμάτια κι από τους δύο κόσμους. Και όσο οι υπόλοιποι στην Ελλάδα τσακώνονται και αγχώνονται για τις αξιολογήσεις, ο Κούλογλου ετοιμάζει το επόμενό του ντοκιμαντέρ με τίτλο «Πεθαίνοντας στο γέλιο», που θα προβληθεί σε λίγο καιρό στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Ακόμα και το θέμα του είναι εντελώς ευρωπαϊκό: μια φάρσα που διοργανώθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο και η συνέντευξη του νεκρού πλέον διευθυντή του «Charlie Hebdo», απομεινάρι των τελευταίων «Ρεπορτάζ χωρίς σύνορα» πριν από το κλείσιμο της ΕΡΤ το 2013.

Η απόσταση δίνει μια ίσως εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας. Κι αν πούμε μια κουβέντα παραπάνω για την Ολγα Γεροβασίλη, η κριτική ακούγεται ανώδυνη. Κι αν μιλήσουμε για πρόωρες εκλογές, όταν όλη η κυβέρνηση τις διαψεύδει, αυτό γίνεται μόνο για να καταστεί σαφές πόσο καταστροφικές είναι. Στην πολιτική, ωστόσο, αντίθετα με τη δημοσιογραφία, δεν σου χρεώνεται μόνο η υπογραφή σου –κι όταν το ξεχνάς, μπορεί να κάνεις λάθος. Στρατηγικό ή όχι, το αποτέλεσμα θα δείξει.