200 χρόνια διάδρομος!

Το κρύο δεν είναι ακριβώς φίλος των δρομέων. Οι δύσκολες καιρικές συνθήκες τους τελευταίους μήνες με τις πιο χαμηλές θερμοκρασίες, τον αέρα και τα κατά τόπους χιόνια αναγκάζουν εκείνους που είναι αφοσιωμένοι στο τρέξιμο να τροποποιούν τις προπονήσεις τους αναζητώντας την κατάλληλη στιγμή να βγουν για μια βόλτα λίγων ή περισσότερων χιλιομέτρων. Οταν όμως οι επιλογές τους μειώνονται δραματικά, δεν είναι λίγοι όσοι αναγκάζονται να κάνουν στροφή προς… τα μέσα. Οι κυλιόμενοι διάδρομοι που βρίσκονται στα γυμναστήρια ή ακόμα και στα σπίτια είναι μια κάποια λύση για να βγάλει ένας δρομέας το πρόγραμμα εκγύμνασής του· για αρκετούς, πάλι, το τρέξιμο στον διάδρομο είναι και θέμα επιλογής: εκεί μπορούν να μετρούν καλύτερα χρόνους, χιλιόμετρα και διαλείμματα σε προπονήσεις στοχευμένες.

Οσο μονότονη και να είναι η διαδικασία τού να πατάει κάποιος το κουμπί και ν’ αρχίσει να τρέχει ενώ στην πραγματικότητα μένει στο ίδιο σημείο δεν αποτελούν και βασανιστήριο. Στη σύγχρονη εποχή τουλάχιστον. Γιατί πριν από ακριβώς 200 χρόνια, οπότε εφευρέθηκαν οι πρώτοι διάδρομοι, η χρήση τους ήταν αυτή. Ηταν το 1817 στη Βρετανία όταν σε μια αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος ο μηχανικός Ουίλιαμ Κάμπιτ πρότεινε τη χρήση μιας εφεύρεσής του για την ψυχική και σωματική τιμωρία των φυλακισμένων και την ταυτόχρονη παραγωγή έργου: επρόκειτο ουσιαστικά για έναν τεράστιο άξονα που κινούνταν οριζοντίως ενώ οι κρατούμενοι υποχρεώνονταν να σκαρφαλώνουν αδιάκοπα επί πολλές ώρες στα γρανάζια – σκαλοπάτια του. Η μηχανή χρησιμοποιούνταν ως μύλος για να αλέθει σπόρους, να αντλεί νερό ή απλά για βασανιστήριο. «Κανείς, βέβαια, δεν προέβλεπε ότι η εξέλιξη της, δύο αιώνες αργότερα, θα έφτανε να βοηθάει το καρδιοαναπνευστικό σύστημα του ανθρώπου και κατ’ επέκταση να σώζει ζωές», λέει αφηγούμενος την ιστορία στην εφημερίδα «Guardian» ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κεντ Βάιμπαρ Κρίγκαν-Ράιντ, συγγραφέας μεταξύ άλλων του βιβλίου «Footnotes: How Running Makes Us Human» («Υποσημειώσεις: Πώς το τρέξιμο μάς κάνει ανθρώπους», εκδ. Ebury Press).

Σε έρευνά της το 2016, η Αμερικανική Ενωση Αθλημάτων και Φυσικής Κατάστασης (www.americansportandfitness.com) διαπίστωσε ότι περισσότερα από 50 εκατ. Αμερικανοί είχαν περπατήσει – τρέξει σε ηλεκτρικό διάδρομο έστω και μία φορά μέσα στο 2015. Ετσι, δεν πρέπει να ξαφνιάζει το γεγονός πως οι πωλήσεις των μηχανημάτων αυτών αντιπροσωπεύουν σήμερα το 40% των κερδών της βιομηχανίας του φίτνες, που σε ΗΠΑ και Καναδά καταγράφει έσοδα 3,2 δισ. ευρώ.

Η χρήση του «μύλου» στις φυλακές τερματίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Ομως η εξέλιξη της μηχανής μέσα σε 200 χρόνια είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίο ο άνθρωπος άλλαξε τη σχέση του με τη γυμναστική λόγω της βιομηχανικής επανάστασης. Οταν ο διάδρομος άρχισε να πρωτοχρησιμοποιείται για γυμναστική, γράφει η «Washington Post», θεωρούνταν είδος πολυτελείας αφού οι χειρωνακτικές εργασίες ήταν μονόδρομος για τους περισσότερους ανθρώπους της εποχής και άθελά τους γυμνάζονταν στη δουλειά τους. Η βιομηχανική επανάσταση έβαλε τα θεμέλια στη μετεξέλιξη της συσκευής χρησιμοποιώντας μηχανικά κομμάτια, αντικαθιστώντας τα ξύλινα στοιχεία του πάνω στα οποία πόζαραν όλο χάρη οι αριστοκράτισσες σε φωτογραφίες του 1920. Τριάντα χρόνια αργότερα, οι ερευνητές άρχισαν να δοκιμάζουν πρωτότυπα με μεταλλικές λεπτομέρειες που στη βάση τους είχαν λαστιχένιο ιμάντα. Και διαπίστωσαν πως στις ιατρικές τους εξετάσεις μπορούσαν έτσι να μετρήσουν τους σφυγμούς της καρδιάς και τα επίπεδα οξυγόνου, βγάζοντας σωστές διαγνώσεις για τους ασθενείς.

Τη δεκαετία του ’60 η προσοχή των πολιτικών στράφηκε αρκετά προς την φυσική τους κατάσταση, καθιστώντας στους διαδρόμους γυμναστικής χρήσιμους κι αυξάνοντας τις πωλήσεις τους. Από τότε μέχρι σήμερα, το σχέδιο εξελίσσεται προσθέτοντας ελατήρια που κάνουν την επιφάνεια του ιμάντα πιο κατάλληλη για έντονο τρέξιμο. Παράλληλα, έρχονται και διάφορα γκάτζετ και κουμπώνουν πάνω στους σκελετούς τους, που καταγράφουν όχι μόνο τα δεδομένα της άσκησης αλλά προσφέρουν και μια μεγάλη ποικιλία δυνατοτήτων. Μουσική, τηλεόραση, ασύρματο Ιντερνετ, ηλεκτρονικά βιβλία προσφέρονται πια σε κάθε βήμα πάνω στον διάδρομο για να κάνουν την προσπάθεια του αθλουμένου πιο ευχάριστη.

Κάπως έτσι αφθονούν και τα ειδικά μοντέλα. Στην αγορά υπάρχουν διάδρομοι μηδενικής βαρύτητας για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα τραυματισμών και είναι ιδιαίτερα διαδεδομένοι στους αθλητιάτρους. Για εκείνους που νοιάζονται για το περιβάλλον υπάρχουν και οι πράσινοι διάδρομοι. Μοντέλα, δηλαδή που επιτρέπουν την ενέργεια που παράγεται από τα χτυπήματα των ποδιών στον κυλιόμενο ιμάντα σε ηλεκτρική ενέργεια, τροφοδοτώντας το ταμπλό δεδομένων της άσκησης. Αλλα αποτελούνται από ειδικούς ιμάντες που ενδείκνυται για ξυπόλητο τρέξιμο χωρίς να καίνε το πέλμα ή να προκαλούν φουσκάλες χάρη σε ειδική σύσταση.

Εικόνες, μυρωδιές και αληθινά φυτά στον χώρο

Πόσο όμως μπορεί να εξελιχθεί ακόμη ο διάδρομος; «Αν ήμουν εγώ ο επικεφαλής μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας του fitness θα ήθελα να προσφέρω συνεχώς περισσότερα στους δρομείς», σχολιάζει με νόημα ο Βάιμπαρ Κρίγκαν-Ράιντ. Μια νέα τάση ανάμεσα στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της γυμναστικής είναι η προβολή εικονικών διαδρομών και η παροχή ηλεκτρονικών ερεθισμάτων την ώρα της άσκησης ώστε οι αθλούμενοι να κρατούν τις αισθήσεις τους σε εγρήγορση. Αυτή η μέθοδος μάλλον μοιάζει μονόδρομος στην εξέλιξη των μηχανισμών και έρευνες αποκαλύπτουν πως η δράση σε ένα ευχάριστο περιβάλλον μπορεί να είναι αποτελεσματικότερη. Μέσα από εικόνες ή βίντεο που θα περιβάλλουν τον διάδρομο ο αθλητής θα νιώθει έστω και για λίγο πως τρέχει στην εξοχή σε μια διαδρομή της αρεσκείας του, μειώνοντας ασυνείδητα το άγχος για την άσκηση που τον κυριεύει τη στιγμή που πατάει το κουμπί της εκκίνησης. Η εικονική πραγματικότητα μπορεί να συμβάλει για τα καλά σ’ αυτόν τον τομέα, προσφέροντας όχι μόνο οπτικά ερεθίσματα αλλά και ήχους που θα βοηθούν τον εγκέφαλο να χαλαρώνει.

Ερευνητές από την Ιαπωνία που μελετούν την επιρροή της μυρωδιάς στην ανθρώπινη συμπεριφορά, βρήκαν ότι οι ευωδιές ενός δάσους μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα άγχους ενώ παράλληλα επιβραδύνεται η πιθανότητα εκδήλωσης καρκίνου. Ενας ιδανικός διάδρομος, λοιπόν, θα μπορούσε να εκπέμπει συγκεκριμένες μυρωδιές που να δίνουν ένα χεράκι στην ψυχολογική και σωματική εκτόνωση εκείνου που βρίσκεται πάνω του. «Με τη χρήση της εικονικής πραγματικότητας», καταλήγει ο Κρίγκαν – Ράιντ, «μπορεί κανείς να πάρει πάρα πολλά από τα οφέλη που προσφέρει το τρέξιμο έξω. Μερικά φυτά στον χώρο, ακόμη και μια γλάστρα με γρασίδι που μια στο τόσο ακουμπά τα πόδια καθώς τρέχουν στον ιμάντα θα μπορούσαν να κάνουν την εμπειρία του τρεξίματος δωματίου σχεδόν τέλεια, ειδικά αν έξω έχεις να αντιμετωπίσεις το κρύο, τη βροχή ή το σκοτάδι· αν και, για να είμαι ειλικρινής, έχει και αυτό τη γοητεία του».