Οι ολλανδικές κάλπες και το ευρωπαϊκό διακύβευμα

^«Στις προηγούμενες εκλογές η οικονομία ήταν σε ύφεση, τα δημόσια οικονομικά απειλούσαν να τινάξουν την ισορροπία στον αέρα. Σήμερα οι δείκτες είναι καλύτεροι, αλλά στις τωρινές εκλογές οι εξελίξεις ανά τον κόσμο δείχνουν ότι το σημαντικό είναι η εξασφάλιση της δημοκρατίας». Λίγα λόγια χρειάστηκε ο Μαρκ Ρούτε στην τελευταία του συνάντηση με τους δημοσιογράφους από τη θέση του πρωθυπουργού για να περιγράψει πόσο διαφορετικό είναι το διακύβευμα των ολλανδικών εκλογών της 15ης Μαρτίου από την προηγούμενη αναμέτρηση του 2012.

Τότε Ευρώπη και Ολλανδία βρίσκονταν στη δίνη μιας οικονομικής κρίσης και η Ελλάδα ως ο αδύναμος κρίκος είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην προεκλογική αναμέτρηση. Μπροστά στο φάντασμα της ύφεσης και της λιτότητας, οι Ολλανδοί αντιδρούσαν στις αρνητικές επιπτώσεις που προβλεπόταν ότι θα προκαλούσε η Ελλάδα αφενός στην ευρωζώνη και αφετέρου στη δική τους οικονομία. Οικονομική και πολιτική ελίτ προσπάθησαν τότε να πείσουν για την ανάγκη παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ. Η Ελλάδα έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο στην προεκλογική αναμέτρηση σε τέτοιο βαθμό, ώστε η ισχυρή ένωση των ολλανδών βιομηχάνων έτρεξε ειδική καμπάνια με δηλώσεις προεξεχόντων μελών της προειδοποιώντας για τις καταστροφικές επιπτώσεις ενός Grexit. Οι εντάσεις ήταν τέτοιες, που ο Ρούτε αναγκάστηκε να υποσχεθεί προεκλογικά ότι η Ολλανδία δεν θα συμμετείχε σε νέα πακέτα διάσωσης προς την Ελλάδα, υπόσχεση που αργότερα αθέτησε με σημαντικό πολιτικό κόστος για τον ίδιο.

Σήμερα το σκηνικό έχει αλλάξει άρδην. Οι ολλανδικές εκλογές θα είναι το πρώτο κρίσιμο τεστ για τους ευρωφοβικούς ακροδεξιούς της Ευρώπης την εποχή του Brexit και του Ντόναλντ Τραμπ. Αν επικρατήσει ο ακροδεξιός Γκέερτ Βίλντερς, το διακύβευμα για την Ευρώπη δεν είναι απλά η οικονομία, αλλά η ευρωπαϊκή συνοχή, καθώς το αποτέλεσμα αναμένεται να αποτελέσει προμήνυμα των εκλογών σε Γαλλία την άνοιξη και Γερμανία το φθινόπωρο.

Ως εκ τούτου, στο προσκήνιο της τωρινής αντιπαράθεσης κυριαρχεί το Μεταναστευτικό, η τρομοκρατία, η εθνική ταυτότητα των Ολλανδών, η ΕΕ, οι «ξένοι» μουσουλμάνοι της χώρας. Το ενδιαφέρον για την Ελλάδα κινήθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με τις εκλογές του 2012. Ο κυβερνητικός συνασπισμός του κόμματος VVD, των Φιλελευθέρων του Ρούτε και του εργατικού PvdA επιδιώκουν να κρατήσουν το ελληνικό ζήτημα χαμηλά στην προεκλογική ατζέντα. Οχι μόνο διότι θα μπορούσε να δώσει τροφή στον Βίλντερς για περισσότερα ευρωφοβικά επιχειρήματα, αλλά και γιατί θα επηρέαζε αρνητικά την εικόνα της ανακάμπτουσας ολλανδικής οικονομίας. Η ισχυρότερη κορόνα που ακούστηκε ήταν οι δηλώσεις του Γερούν Ντεϊσελμπλούμ, όταν τόνισε μιλώντας στο Κοινοβούλιο ότι η Ολλανδία δεν θα στηρίξει το ελληνικό πρόγραμμα σε περίπτωση μη συμμετοχής του ΔΝΤ. Ηταν μια δήλωση που στόχευε να απομακρύνει το ελληνικό ζήτημα από την εκλογική αντιπαράθεση και να ικανοποιήσει κυρίως τις συντηρητικές φωνές του κυβερνητικού συνασπισμού. Η ολλανδική Βουλή, όπως και η γερμανική, έχει θέσει όρο για την ελληνική χρηματοδότηση τη συμμετοχή του ΔΝΤ.

Σε χαμηλότερους τόνους κινήθηκε η αναφορά στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της προεκλογικής αντιπαράθεσης, τις ημέρες που οι άθλιες συνθήκες στους χιονισμένους χώρους υποδοχής των μεταναστών στα ελληνικά νησιά έκαναν τον γύρο του κόσμου. Ο αρμόδιος υπουργός για τη Μετανάστευση Κλάας Ντάιχοφ έσπευσε να απομακρύνει μια ευρύτερη συζήτηση με την ατάκα «το φταίξιμο ανήκει στην Ελλάδα». Αλλά και ο ολλανδός πρωθυπουργός αποφεύγει το θέμα «Ελλάδα». Οι αντίπαλοί του και κυρίως ο Βίλντερς δεν χάνουν την ευκαιρία να τον κατηγορούν για αθέτηση της υπόσχεσής του το 2012, ότι δεν θα προχωρούσε η Ολλανδία σε νέα χρηματοδότηση, κάτι που δεν συνάδει με το ολλανδικό πολιτικό σύστημα. Η αξιοπιστία του Ρούτε έχει δεχθεί πλήγμα και η δημοτικότητά του έχει πέσει κατακόρυφα στο 33%.

Στα ραντάρ του Βίλντερς οι αναφορές στο ελληνικό ζήτημα έχουν κινηθεί προς το παρόν σταθερά προς την ίδια ηπιότερη –σε σύγκριση με προηγούμενες προεκλογικές αναμετρήσεις –κατεύθυνση: η Ολλανδία θα πρέπει να σταματήσει να δίνει χρήματα σε χώρες της Αφρικής, στην Τουρκία, τις Βρυξέλλες, την Ελλάδα.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν το κόμμα PVV του Βίλντερς νικητή των εκλογών με 20% της λαϊκής ψήφου έναντι 16% του βασικού του αντιπάλου, του συντηρητικού κόμματος του σημερινού πρωθυπουργού. Ομως, το κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο με 31 υποψήφια κόμματα, εκ των οποίων 14 αναμένεται να κερδίσουν τουλάχιστον μία έδρα και τρία ισοβαθμούν με 10%, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Ρούτε έχει αποκλείσει κατηγορηματικά πιθανή συνεργασία με τον Βίλντερς, σημαίνει ότι η Ολλανδία θα κυβερνηθεί μετά τις 15 Μαρτίου από κυβέρνηση συνασπισμού με τέσσερα ή περισσότερα κόμματα. Ο Βίλντερς προηγείται των δημοσκοπήσεων, αλλά η πλειονότητα των Ολλανδών δεν ψηφίζει το κόμμα του, υποστηρίζουν πολιτικοί αναλυτές.

Με την προεκλογική αναμέτρηση στην τελική ευθεία, οι παροικούντες τη Χάγη δεν αναμένουν εκπλήξεις. Ανησυχούν ότι δεν θα αποφύγουν έναν ισχυρό Βίλντερς, ο οποίος ακόμη και από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναμένεται να τορπιλίζει αποφάσεις, νομοσχέδια, πολιτικές γραμμές.

Αναλυτές υποστηρίζουν, πάντως, ότι σημαντικό ρόλο θα παίξει ο καταμερισμός της αντι-Βίλντερς ψήφου, η οποία μπορεί να αναδειχθεί σε μπόνους για ορισμένα κόμματα. Ιδίως στην περίπτωση που αναδειχτεί ο Ρούτε μαγνήτης για τους ψηφοφόρους, οι οποίοι, αν και οπαδοί άλλων κομμάτων, θα προτιμήσουν να τον στηρίξουν ως αντίβαρο του Βίλντερς. Το προγραμματισμένο για τις 13 Μαρτίου τηλεοπτικό ντιμπέιτ μεταξύ Ρούτε και Βίλντερς θα παίξει κρίσιμο ρόλο. Οπως και οι ηγέτες των άλλων κομμάτων, οι οποίοι φαίνεται να ενδυναμώνουν τους τόνους κατά του Ρούτε. «Πρωθυπουργός με 25 έδρες, θα ντρεπόμουν» δήλωσε ο μετριοπαθής και φιλικά προσκείμενος στον Ρούτε, Σίμπραντ Μπούμα του CDA, ο οποίος φαίνεται να κερδίζει 16 με 18 έδρες. Προς το παρόν, πάντως, όπως έδειξε έρευνα της Google, τα πραγματικά ερωτήματα για τους Ολλανδούς είναι πότε γίνονται οι εκλογές και ποιοι είναι οι υποψήφιοι.