Χτύπησαν λοιπόν και το Γαλλικό Ινστιτούτο, στην οδό Σίνα. Τα χαράματα. Οπως όλοι οι κακοποιοί. Αλήθεια, γιατί; Εκαψαν στην αυλή του ένα αυτοκίνητο, προκάλεσαν ζημιές σε δύο αίθουσες. Ισως σε μία από τις αίθουσες εκείνες όπου τόσες γενιές αγοριών και κοριτσιών έμαθαν όχι απλά μια ξένη γλώσσα αλλά τις βάσεις ενός μεγάλου και πάντα ζωντανού πολιτισμού απελευθέρωσης του ανθρώπου και ελευθερίας. Συχνά ανεξάρτητα από τις όποιες επιλογές όσων τύχαινε να κυβερνούν στο Παρίσι.
Γεννήθηκα ακριβώς απέναντι από το Ινστιτούτο αυτό. Το 1940, με όλη τη γειτονιά, τρέχαμε στο φιλόξενο κατασκευασμένο μέσα σε στοές καταφύγιο κάθε που χτύπαγε συναγερμός. Το 1943 από το σπίτι του Οκτάβ Μερλιέ και αργότερα του Ροζέ Μιλλιέξ κατάφερε ο πατέρας μου να περάσει στην οδό Αραχώβης και να γλιτώσει από την Γκεστάπο που είχε μπουκάρει στο σπίτι μας. Το 1944, τον Δεκέμβρη, πάλι από εκεί ξέφυγε από «εθνικιστές» που και αυτοί μπούκαραν στο σπίτι μας. Ολη τη διάρκεια της Κατοχής οι άνθρωποι του Ινστιτούτου βοήθησαν την Αντίσταση (στο σύνολό της).
Αυτοί πρωτοστάτησαν το 1945 για τη χορήγηση υποτροφιών στο άνθος της ελληνικής νεολαίας και για το περίφημο ταξίδι του «Ματαρόα» με τους ξακουστούς σήμερα επιβάτες του: τον Αξελό, τον Κανδύλη, τον Καστοριάδη, τον Παπαϊωάννου, την Κρανάκη, τον Βάρβογλη, τον Κέδρο, τον Σβορώνο, τον Καμπά αλλά και τον Μαρινόπουλο, τους αδελφούς Οικονόμου (γιατρούς πασίγνωστους σύντομα στη Γαλλία) και τόσους άλλους. Πόσοι από αυτούς θα επιζούσαν αν δεν έφευγαν τότε;
Με πρωτοβουλίες του Μερλιέ και του Μιλλιέξ, το Ινστιτούτο προχώρησε σε εκπληκτικές δίγλωσσες εκδόσεις ελλήνων και γάλλων συγγραφέων και ποιητών και οργάνωσε εκθέσεις, πραγματικά μαθήματα εκθεσιακής τέχνης. Οι πρωτοβουλίες τους οδήγησαν τους μεγαλύτερους τότε καλλιτέχνες της Γαλλίας, όπως ο Πικάσο, ο Μπρακ, ο Λεζέ, ο Ματίς, ο δικός μας Πράσσινος, να δωρίσουν έργα τους «για να τιμήσουν τον ελληνικό λαό» (τα καταφέραμε το έργο του Πικάσο να κλαπεί…). Με πρωτοβουλία τους και με την επιμέλεια του δάσκαλου Κουτούζη εκδόθηκε για μεγάλο διάστημα ένα μοναδικό επιστημονικό βιβλιογραφικό δελτίο ελληνικών εκδόσεων…
Το Γαλλικό Ινστιτούτο ήταν και παραμένει ένα κέντρο όχι μόνο χορήγησης διπλωμάτων γλώσσας αλλά ουσιαστικού πολιτισμού και διαλόγου. Πότε στην πρωτοπορία, πότε –υπάρχουν και οι «προσεκτικοί» διπλωμάτες –πιο διακριτικά. Ακόμα και στις πιο δύσκολες ώρες.
Ετσι αγάπησα τη Γαλλία που, μετά από διαμονή και εργασία εκεί πολλών δεκαετιών, είναι και αυτή οικογενειακή πατρίδα μου. Και να γιατί αισθάνομαι οργή μεγάλη για τους βάρβαρους, αγράμματους, ανιστόρητους ελληνοτζιχαντιστές που χτύπησαν το Ινστιτούτο και για όσους «αρμόδιους» ανάλογους απέτυχαν να το προστατεύσουν.
