«Γερμανία, θα έπρεπε να ξέρεις ότι η σημερινή σου συμπεριφορά δεν είναι διαφορετική από εκείνη της ναζιστικής περιόδου». Η ιστορική αναλογία στην οποία κατέφυγε ο τούρκος πρόεδρος για να σχολιάσει την απόφαση των γερμανικών Αρχών να απαγορεύσουν συγκεντρώσεις των υποστηρικτών του στη Γερμανία αποτυπώνει ανάγλυφα το ιστορικό χαμηλό στις σχέσεις των δύο πλευρών. Ο Ταγίπ Ερντογάν εξαπέλυσε αυτήν την μάλλον ανοίκεια επίθεση σε συγκέντρωση οπαδών του στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί υποστήριξε ότι η Γερμανία «δεν έχει καμία σχέση με τη δημοκρατία», για να αναρωτηθεί στη συνέχεια: «Οταν τους το λέμε, ενοχλούνται. Γιατί ενοχλούνται;».
Η απάντηση είναι προφανής. Η ενόχληση του Ερντογάν οφείλεται στο γεγονός ότι υπολογίζει στην ψήφο των Τούρκων της Γερμανίας για το δημοψήφισμα που θα πραγματοποιηθεί την 16η Απριλίου στην Τουρκία σχετικά με την ενίσχυση των εξουσιών του τούρκου προέδρου. Οι γερμανικές Αρχές επικαλέστηκαν λόγους ασφαλείας στην απόφασή τους να μη δώσουν άδεια για την πραγματοποίηση συγκεντρώσεων. Η αιτιολογία αυτή, ωστόσο, δεν έπεισε τον Ερντογάν, ενώ ενδεχομένως ακατανόητη θα του φάνηκε και η εξήγηση του Βερολίνου ότι οι άδειες δεν είναι αρμοδιότητα της ομοσπονδιακής κυβέρνησης αλλά των δημοτικών Αρχών. Αυτή η αδυναμία εξηγεί πιθανότατα και το γεγονός ότι ο τούρκος υπουργός Οικονομίας Νιχάτ Ζεϊμπεκτσί φερόταν αποφασισμένος να δώσει το «παρών» σε συγκεντρώσεις που θα πραγματοποιούνταν στο Λεβερκούζεν και στην Κολωνία, δυο πόλεις με ισχυρή παρουσία της τουρκικής κοινότητας.
«Θα καταγγείλουμε τη στάση της Γερμανίας στη διεθνή σκηνή και θα την κάνουμε να ταπεινωθεί στα μάτια του κόσμου» επέμενε χθες ο τούρκος πρόεδρος. «Δεν θέλουμε να βλέπουμε τον κόσμο των Ναζί πια. Δεν θέλουμε να βλέπουμε τις φασιστικές τους ενέργειες. Πιστεύαμε ότι αυτή η εποχή ανήκει στο παρελθόν, αλλά όπως φαίνεται δεν είναι έτσι». Στο ίδιο πνεύμα, ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είχε καταγγείλει προχθές τους περιορισμούς που είχαν θέσει οι Αρχές στη Γερμανία, αλλά και στην Ολλανδία. Το κρεσέντο του Ερντογάν, πάντως, δεν είναι άσχετο με την πεποίθησή του ότι η Γερμανία όχι μόνο τάσσεται αλλά και πολιτεύεται κατά της συνταγματικής αναθεώρησης με την οποία θα ενισχυθούν δυσανάλογα οι εξουσίες του.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο τούρκος πρόεδρος θεωρεί πως τα ευρωπαϊκά κράτη –και ειδικά η Γερμανία –παρεμβαίνουν στα εσωτερικά της χώρας του για να τον υπονομεύσουν. Στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου καλοκαιριού είχε εκτοξεύσει πυρά κατά των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων επειδή κατά τη γνώμη του δεν είχαν καταδικάσει αρκετά σθεναρά τους πραξικοπηματίες. Οι σχέσεις ανάμεσα στο Βερολίνο και την Αγκυρα επιβαρύνθηκαν ακόμη περισσότερο με τη σύλληψη στην Κωνσταντινούπολη πριν από περίπου τρεις εβδομάδες του τουρκικής καταγωγής γερμανού δημοσιογράφου Ντενίζ Γιουτσέλ με την κατηγορία της «προπαγάνδας υπέρ της τρομοκρατίας». Η Ανγκελα Μέρκελ ζήτησε την απελευθέρωσή του, αλλά ο Ερντογάν επιμένει: Ο ανταποκριτής της γερμανικής εφημερίδας «Ντι Βελτ» δεν είναι μόνο «άνθρωπος του ΡΚΚ» αλλά και «πράκτορας της Γερμανίας».
Σε κάθε περίπτωση, οι ναζιστικές αναφορές του Ερντογάν δεν έμειναν αναπάντητες από το Βερολίνο –η αντίδραση ήταν βεβαίως πολύ πιο ήπια σε σχέση με την πρόκληση. Η αντιπρόεδρος της Χριστιανοδημοκρατικής Ενωσης Γιούλια Κλέκνερ σημείωσε ότι ο Ερντογάν «κάνει σαν ένα ξεροκέφαλο παιδί που δεν περνάει το δικό του», ενώ κάλεσε τον τούρκο πρόεδρο να ζητήσει συγγνώμη για τη σύγκριση με τη ναζιστική περίοδο. «Οι πραγματικοί ηγέτες δεν κάνουν τέτοιες αναφορές» υπογράμμισε με έναν μάλλον διδακτικό τόνο που δύσκολα θα αρέσει στον «σουλτάνο».
