Συνέβη πριν από αρκετά χρόνια, και πάλι στους Δελφούς. Ενας δημοσιογράφος που μετείχε σε ένα πάνελ αμφισβήτησε την άποψη του Ουμπέρτο Εκο ότι ο κόσμος μας είναι προϊόν ερμηνείας και ότι δεν υπάρχει πραγματικότητα παρά μόνο οι συμβολικές ερμηνείες της. Για να τεκμηριώσει μάλιστα την άποψή του, αναφέρθηκε στους καθημερινούς θανάτους παιδιών στο Ιράκ εξαιτίας του διεθνούς εμπάργκο που είχε επιβληθεί με πρωτοβουλία της Ουάσιγκτον. Ο τότε αμερικανός πρεσβευτής που ήταν στο ακροατήριο αντέδρασε, επιρρίπτοντας στον Σαντάμ Χουσεΐν την ευθύνη για τους θανάτους αυτούς και η αντιπαράθεση συνεχίστηκε σε ιδιωτικό επίπεδο με ανταλλαγή άρθρων και επιστολών. Το ξέρω, γιατί ο δημοσιογράφος ήμουν εγώ.
Μερικές φορές, η «είδηση» δεν βρίσκεται στο επίσημο πρόγραμμα, αλλά σε αυτά που ακολουθούν. Κατά την τοποθέτησή του την περασμένη Παρασκευή στο φετινό Φόρουμ των Δελφών, ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα επιβεβαίωσε ότι είναι ομπαμικός, τονίζοντας ότι η χώρα του παραμένει αφοσιωμένη στη συνεργασία με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ και χρησιμοποιώντας ως παραδείγματα την αντιμετώπιση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας και της ρωσικής επιθετικότητας. Οι τίτλοι όμως βγήκαν από την απάντησή του σε μια ερώτηση για την ένταση στο Αιγαίο. «Ανησυχώ για πιθανά ατυχήματα» είπε.
Σε μια άλλη εποχή, μια τέτοια δήλωση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί προβοκατόρικη, ότι δηλαδή οι ιμπεριαλιστές προαναγγέλλουν κάτι που οργανώνουν οι ίδιοι. Ακόμη και τώρα υπάρχουν θιασώτες αυτής της άποψης: ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ είπε σε χθεσινή συνέντευξή του ότι το ΝΑΤΟ «στρώνει τον δρόμο στα θερμά πολεμικά επεισόδια, στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, στον πόλεμο». Είναι μια θεωρία που βρίσκει απήχηση σε έναν λαό ο οποίος σε ποσοστό 80% πιστεύει ότι υπάρχουν μυστικές οργανώσεις που κινούν από το παρασκήνιο τα νήματα και σε ποσοστό 26,5% πιστεύει ότι μας ψεκάζουν.
Αν αφήσουμε όμως τη συνωμοσιολογία στην άκρη, το πραγματικό ερώτημα είναι γιατί ο Τζέφρι Πάιατ προέβη σε αυτή την εκτίμηση και ποιος, κατά τη γνώμη του, θα μπορούσε να προκαλέσει αυτό το «ατύχημα». Τόνισε βέβαια ότι υπάρχει συνεργασία ανάμεσα σε Αθήνα και Αγκυρα και ότι η ελληνική κυβέρνηση κάνει καθετί για να διατηρήσει το στάτους κβο. Αρα;
Οι πρεσβευτές δεν μπορούν ως εκ της θέσεώς τους να είναι πιο σαφείς. Και οι αμερικανοί πρεσβευτές προσέχουν διπλά λόγω βεβαρημένου παρελθόντος. Αν τη δεκαετία του ’40 έδιναν χαστούκια στους απείθαρχους υπουργούς, σήμερα προτιμούν να επισκέπτονται τα αρχαία και να κάνουν δηλώσεις για το λίκνο της δημοκρατίας. Οταν λοιπόν υπερβαίνουν αυτά τα τυπικά, κάποιο μήνυμα θέλουν να στείλουν. Οπως, για παράδειγμα, ότι ο Τραμπ δεν είναι Κλίντον. Και ότι σε μια επανάληψη των Ιμίων, η Ουάσιγκτον μπορεί να μην παίξει ξανά τον ρόλο του πυροσβέστη.
Γιατί καλές οι συμβολικές ερμηνείες, αλλά υπάρχει και η πραγματικότητα.
