Στην «Αλίκη μέσα από τον καθρέφτη» ο Χάμπτι-Ντάμπτι δηλώνει με περηφάνια ότι η γραβάτα που φοράει είναι δώρο «μη-γενεθλίων». Εξηγεί στην έκπληκτη Αλίκη ότι τα μη-γενέθλια είναι προτιμότερα από τα γενέθλια, αφού παίρνεις δώρα 364 ημέρες τον χρόνο και όχι μόνο μία.
Χθες ήταν η Ημέρα της Γυναίκας. Και γι’ αυτό φέτος την τίμησαν όλοι δεόντως –επαναλαμβάνοντας με παραλλαγές όλα αυτά που λένε κάθε χρόνο.
Στις υπόλοιπες 364 ημέρες, τις ημέρες της μη-γυναίκας, τα δώρα παίρνουμε χωρίς τυμπανοκρουσίες όσοι δεν γιορτάζουμε στις 8. Εχοντας τότε κάνει το καθήκον μας, μπορούμε εμείς οι τυχεροί ήσυχοι να συνεχίσουμε –παίρνοντας τα καθημερινά μας μη-γενέθλια δώρα.
Το ίδιο κάνουμε και όλες τις άλλες «ημέρες» που θεσπίζονται αντί σοβαρής συζήτησης. Ας πούμε: την Ημέρα Κοινωνικής Δικαιοσύνης (20/2), Ελευθεροτυπίας (3/5), Κατά του Καπνίσματος (31/5) ή των Κουνουπιών (20/8), Υπέρ των Προσφύγων (20/6) και Μεταναστών (18/12). Για να μην ξεχνάμε τον πρώτο διδάξαντα, τον Χάμπτι-Ντάμπτι, γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ραγισμένου Αβγού στις 8 Οκτωβρίου. Σε κάθε μειονεξία και κάθε αποκλεισμό αντιτάσσουμε σαν μαγικό ξόρκι και μια ημέρα είτε υπέρ είτε κατά.
Για να γίνουν αυτές οι εκδηλώσεις κάτι παραπάνω από διασκέδαση ενοχής, οι μη-εορτάζοντες πρέπει να έχουν εικόνα τι κοστίζει σε αυτούς τους ίδιους ο αποκλεισμός των άλλων. Τι κοστίζει, δηλαδή, στους άνδρες η περιθωριοποίηση των γυναικών. Να καταλάβουν δηλαδή ότι το δώρο που παραλαμβάνουν για τα μη-γενέθλιά τους είναι αρνητικό και για τους ίδιους.
Η απάντηση έχει δύο σκέλη. Ως πολίτες πρέπει να μας ενοχλεί όλους αν κάποιοι ή κάποιες στερούνται της ανεξαρτησίας που πρέπει να έχουμε όλοι. Η έλλειψη ίσων ευκαιριών για κάποιες οφείλει να ενοχλεί αυτούς που «κερδίζουν» και όχι μόνο αυτές που χάνουν. Και αυτό γιατί προτιμάμε να μη ζούμε σε μια κοινωνία όπου κάποιοι αποκλείονται –ακόμα και αν δεν είμαστε εμείς αυτοί.
Τα υψιπετή ιδεώδη, θα πουν μερικοί, δεν κοστίζουν τίποτε. Ομως οι διακρίσεις έχουν και άμεσο οικονομικό αντίκτυπο –που επηρεάζει το οικονομικό σύνολο και όχι μόνο τους αποκλεισμένους. Οταν κάποια μπαίνει στη γωνία και περιορίζονται οι δυνατότητές της, αυτό είναι πάντα σπατάλη δημιουργικότητας που διαχέεται σε όλο το οικονομικό σύστημα. Οταν στη Δανία εργάζεται το 80% των γυναικών στις εργάσιμες ηλικίες (όσο οι άνδρες), ενώ στην Ελλάδα κάτω από το 50%, αυτό μεταφράζεται σε μικρότερο ΑΕΠ, μικρότερη παραγωγή, λιγότερους φόρους. Το κόστος αυτής της περιθωριοποίησης το επωμίζονται οι υπόλοιποι. Αν μπορούσαν και ήθελαν να δουλέψουν οι Ελληνίδες σαν τις Δανέζες, είχα υπολογίσει παλαιότερα, αυτό θα ήταν σαν να προσθέταμε τους ασφαλισμένους ενός ακόμα ΙΚΑ για τη χρηματοδότηση των συντάξεων. Ετσι θα είχαμε λιγότερες περικοπές στις συντάξεις, αλλά και λιγότερη φτώχεια ηλικιωμένων γυναικών στο μέλλον –αφού περισσότερη δουλειά σημαίνει περισσότερη σύνταξη.
Εξασφάλιση ισότητας –μεταξύ φύλων αλλά όχι μόνο αυτών –είναι ένα παιχνίδι θετικού αθροίσματος. Σε αυτό κερδίζουν όλοι –όλες τις ημέρες και όχι μόνο 8 Μαρτίου.
Ο Πλάτων Τήνιος είναι οικονομολόγος, επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς