Η παγκόσμια επιδημία της παχυσαρκίας δεν αυξάνει μόνο τα κρούσματα καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη και καρκίνου (συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του νεφρού), αλλά και εκείνα της χρόνιας νεφρικής νόσου και της νεφρολιθίασης, προειδοποιούν έλληνες και ξένοι ειδικοί.
Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού, η οποία είναι αφιερωμένη στην προστασία των νεφρών από τα περιττά κιλά, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι το περίσσιο σωματικό βάρος αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους αλλά και άγνωστους στο ευρύ κοινό εχθρούς τους.
Οπως εξηγεί ο χειρουργός – ουρολόγος δρ Ηρακλής Πούλιας, πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας και επιστημονικός συνεργάτης του Ομίλου Υγεία,η συσσώρευση περιττών κιλών μπορεί να βλάψει τους νεφρούς με άμεσο και έμμεσο τρόπο.
«Ο άμεσος τρόπος είναι ότι τους αναγκάζει να εργάζονται πιο σκληρά, διηθώντας περισσότερο αίμα από το φυσιολογικό, για να ικανοποιήσουν τις μεταβολικές ανάγκες του αυξημένου σωματικού βάρους» λέει. «Οταν, όμως, ένα όργανο υπερλειτουργεί σε χρόνια βάση, υπάρχει κίνδυνος να εξαντληθεί και, εν προκειμένω, η εξάντληση αυτή θα εκδηλωθεί με τη μορφή της χρόνιας νεφρικής νόσου».
Ο έμμεσος τρόπος είναι ότι αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη και υπέρτασης, που αποτελούν τους κύριους παράγοντες κινδύνου για χρόνια νεφρική νόσο. Υπολογίζεται ότι από το σχεδόν ένα εκατομμύριο Ελληνες που έχουν ενδείξεις αρχόμενης νεφρικής νόσου, περίπου το 70% έχει υποστεί βλάβες εξαιτίας των αυξημένων επιπέδων σακχάρου ή/και αρτηριακής πίεσης.
Σύμφωνα με διεθνή επιδημιολογικά δεδομένα, οι υπέρβαροι έχουν 1,5 φορά περισσότερες πιθανότητες χρόνιας νεφρικής νόσου απ’ ό,τι οι συνομήλικοί τους με φυσιολογικό σωματικό βάρος, ενώ οι παχύσαρκοι διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο. Αναλόγως με το πόσα περιττά κιλά έχουν, διατρέχουν επίσης έως επτά φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν τελικού σταδίου νεφρική νόσο, σύμφωνα με τη Διεθνή Εταιρεία Νεφρολογίας που έχει θεσπίσει την Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού.
Ιδιαίτερα αυξημένος είναι ο κίνδυνος νεφρικών προβλημάτων και σε όσους πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, επισημαίνει ο δρ Πούλιας. «Οι ασθενείς αυτοί ουσιαστικά διαθέτουν ταυτοχρόνως τρεις ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα και διαβήτη, οι οποίοι όμως συμβάλλουν και στην ανάπτυξη νεφρικής νόσου» εξηγεί.
Οι παράγοντες αυτοί είναι η μεγάλη περίμετρος μέσης (δηλαδή η ανδρικού τύπου παχυσαρκία που οφείλεται στη συσσώρευση των περιττών κιλών στην κοιλιά), τα υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, τα χαμηλά επίπεδα καλής (ή HDL) χοληστερόλης, η αυξημένη αρτηριακή πίεση και τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου ακόμα και όταν είναι νηστικοί (γλυκόζη νηστείας).
Μελέτες έχουν δείξει πως οι ασθενείς που διαθέτουν και τους πέντε αυτούς παράγοντες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες νεφρολιθίασης απ’ όσες οι συνομήλικοί τους που δεν έχουν κανέναν, ενώ διατρέχουν και τουλάχιστον 20%-30% μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν χρόνια νεφρική νόσο.
Ακόμα σοβαρότερο, όμως, είναι το γεγονός πως όλ’ αυτά μπορεί να συμβούν νωρίς στη ζωή. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε πέρυσι τον Μάιο στην επιστημονική επιθεώρηση «PLoS One», το 6% των παχύσαρκων εθελοντών ηλικίας 20-40 ετών είχαν αυξημένα επίπεδα πρωτεΐνης (λευκώματος) στα ούρα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται λευκωματουρία και αποτελεί ένδειξη ότι οι νεφροί δεν λειτουργούν φυσιολογικά και υπάρχει κίνδυνος νεφρικής νόσου.
Τα καλά νέα, πάντως, είναι ότι η απώλεια των περιττών κιλών «μπορεί να αντιστρέψει ή να επιβραδύνει την εξέλιξη της νεφρικής νόσου» τονίζει ο δρ Πούλιας. «Μελέτες έχουν δείξει πως όταν η απώλεια βάρους δεν μπορεί να επιτευχθεί ή δεν είναι ικανοποιητική με δίαιτα και γυμναστική, ο ασθενής πρέπει να βοηθηθεί με ιατρικές θεραπείες, συμπεριλαμβανομένης τελικά και της βαριατρικής χειρουργικής».
Η παχυσαρκία έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας στον κόσμο, καθώς το 2014 ο αριθμός των κρουσμάτων της στις ηλικίες άνω των 18 ετών έφθασε τα 600 εκατομμύρια, ενώ άλλα 1,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ήταν υπέρβαροι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Info
Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού (9 Μαρτίου) είναι αφιερωμένη στην προστασία των νεφρών από την παχυσαρκία και το σύνθημά της είναι: «Νεφρική νόσος και παχυσαρκία – Υγιεινός τρόπος ζωής για υγιείς νεφρούς»
